پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق زوجه بر زوج فایل ورد (word) دارای 143 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق زوجه بر زوج فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق زوجه بر زوج فایل ورد (word)
مقدمه
کلیات
1- تعریف و تبیین موضوع
2- ضرورت و اهمیت موضوع
3- فوائد و اهداف تحقیق
4- پیشینه موضوع
5- سوال های تحقیق
6- روش تحقیق
7- ساختار تحقیق:
8- کلید واژه ها
9- مشکلات و موانع
فصل اول
ازدواج
1- ازدواج
2- انواع عقد ازدواج
3- اهداف ازدواج
4- معیارهای انتخاب همسر
فصل دوم:
مهر
1- فلسفه مهر
2- انواع مهر
3- نوع مهر
4- مقدار مهر
5- زمان پرداخت مهر
4- حق امتناع یا حبس
7- سقوط حق امتناع
8- عواقب زیاد قراردادن مهر
9- زن مالک مهر
فصل سوم:
نفقه
1- تعریف نفقه
2- آیا سرپرستی مردان بر زنان اهانت به بانوان نیست؟
3- انواع نفقه
4- چرا مسولیت پرداخت نفقه بر عهده مرد است؟
5- شرایط پرداخت نفقه:
6- حدود نفقه
7- نحوه پرداخت و مالکیت نفقه:
8- آیا زوجه می تواند به صورت شرط ضمن عقد نفقه را از عهده شوهر بردارد؟
9- نفقه در ایام طلاق
10- نفقه در زمان عده وفات:
11- عوامل سقوط نفقه
فصل چهارم:
ارتباط متقابل
1- برخورد نیکو و شایسته با زنان
2- خوش اخلاقی و خوش رفتاری
3- اظهار محبت و دوستی
4- صدا زدن
5- سلام کردن
6- خداحافظی کردن
7- تنبیه و توهین به همسر
8- گذشت و اغماض
9- عواقب تنبیه و توهین
10- در چه مواقعی شوهر می تواند زن را تنبیه کند؟
11- لزوم صفا و صداقت
12- تعاون و همکاری در امور خانواده
13- حق حضانت:
14- شرایط حضانت یا سقوط حضانت
15- قدردانی از زحمات
16- وقت گذاری برای همسر
17- هدیه و سوغات
18- رفت و آمد فامیلی
19- تحصیل و سوادآموزی
فصل پنجم:
روابط
1- نظافت و آراستگی
2- بوی دهان و مسواک کردن
3- حفظ عفت و پاکدامنی
4- غیرت ورزی و نگهداری از ناموس
5- معاشقه و زناشویی
فصل ششم:
ارث
1- ارث در گذشته
2- چرا ارث زن کمتر از مرد است؟
ایراد زنان دهه صدر اسلام بر مساله ارث:
3- موجبات ارث
4- موانع ارث
5- زن از چه چیزهایی ارث می برد؟
منابع
بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق زوجه بر زوج فایل ورد (word)
قرآن
1- انصاریان،حسین. نظام خانواده در اسلام،قم انتشارات ام ابیها،چ: شانزدهم، 1380
2- امینی، ابراهیم، آئین همسرداری، تهران، شرکت چاپ و نشر بین الملل وابسته به موسسه امیرکبیر، چ نهم، 1380
3- امینی، علیرضا، سیدمحمدرضا آینی، تحریرالروضه فی شرح اللمعه، ج2، تهران، چ. ششم، 1382
4- اکبری، محمود، معیارهای زندگی، قم، انتشارات موج علم، چ دوم 1383
5- بندر ریگی، محمد، فرهنگ جدید عربی- فارسی (ترجمه منجدالطلاب)، تهران، انتشارات اسلامی،چ ششم، 1368
6- بهشتی، سیدجواد، بهشت خانواده در اسلام، ج 1 و 2، مشهد، انتشارات هاتف،چ پانزدهم، 1382
7- بهنودی،زهرا، بهداشت و مدیریت خانواده، بی جا، انتشارات بشری،چ اول، 1381
8- پونیده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، بی جا، انتشارات جاویدان، چ نوزدهم، 1363
9- پرنده، زهراء، ازدواج حقوق و وظایف متقابل زوجین، تهران، مرکز چاپ و نشر تبلیغات اسلامی، چ: اول، 1370
10- تمیمی آمدی، عبدالواحد محمد، معجم الفاظ غرر الحکم و در رالکلم، محقق: مصطفی درایتی، قم، مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه، چ: اول.1413 هـ.ق
11- جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم، مرکز نشر اسراء، چاپخانه: دفتر انتشارات اسلامی، چ نهم، 1383
12- جوادی آملی،عبدالله، فلسفه حقوق بشر، قم، مرکز نشر اسراء،چ چهارم، 1383
13- حر عاملی، محمدبن حسین، وسائل الشیعه، ج1، 8 ،14 ، 15،تهران، تحقیق و تصحیح: عبدالرحیم ربانی شیرازی، انتشارات المکتبه الاسلامیه، چ هشتم، 1373
14- حسینی سیستانی، سیدعلی، توضیح المسائل، قم، انتشارات دفتر آیت الله العظمی سیستانی، چاپ: تیزهوش، چ بیست و سوم، 1425 هـ.ق
15- حکیم پور، محمد، حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد، تهران، انتشارات نعمه نواندیش، چ اول، 1382
16- خود اکوف، ن.م ، آنچه باید همسران جوان بدانند، تصحیح و تنظیم: اسکندر محجوب کار، بی جا، موسسه مطبوعاتی: عطائی، بی تا
17- دورانت، ویل، تاریخ تمدن، ج4، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران، انتشارات: علمی و فرهنگی، 1373
18- دهقان، اکبر،مجتبی کلباسی، واژه های نور، قم، انتشارات روح، چ چهارم، 1384
19- دی آنجلیس، باربارا، آنچه زنان می خواهند مردان بدانند، مترجم: زهرا کرباسیان، تهران، انتشارات را مانیوش، چ اول، 1382
20- ربانی واعظ اصفهانی نجفی، محمدعلی، الواعظ لِکُلِّ واعظٍ و مُتَّعِظ، نجف، قام بنشره و تصحیحه المُؤلف، 1345 هـ.ق
21- رشیدپور، مجید، تعادل و استحکام خانواده، تهران، انتشارات اطلاعات ، چاپ دوم ، 1375
22- سید رضی، نهج البلاغه، مترجم: محمد دشتی، قم، انتشارات اهل بیت (ع)، چاپ سرور، چ اول، 1385
23- سپهری، محمد،ترجمه و شرح رساله حقوق حضرت سجاد (علیه‌السلام)، قم، انتشارات دارالعلم، چ: هفتم، 1382
24- سیاح، احمد، فرهنگ بزرگ جامع نوین (عربی به فارسی) ترجمه المنجدج 1 و 2، تهران، انتشارات: اسلام، چ چهارم، 1382
25- شبر، سیدعبدالله، اخلاق، مترجم: محمدرضا جباران، قم، انتشارات هجرت، چ هشتم، 1381
26- صانعی، صفدر، بهداشت ازدواج از نظر اسلام، بی جا، انتشارات کنکاش، چ سی و دوم، 1378
27- صانعی، یوسف، مجمع المسائل (استفتا آت)، قم، انتشارات: میثم تمار، چ اول، 1376
28- صفری، محمد، زن و شوهر از نظر اسلام، مشهد، چاپخانه پارت، چ سوم، 1356
29- طاهری، حبیب ا;، سیری در مسائل خانواده، تهران، انتشارات بین الملل وابسته به انتشارات امیرکبیر، چ اول، 1381
30- طباطبایی، محمدحسین، ترجمه و تفسیر المیزان، ج4، قم، انتشارات دارالعلم. 1378 هـ.ق
31- طوسی، ابی جعفر محمدبن حسن التبیان فی تفسیر القرآن، ج4، قم، انتشارات الاسلامی، چ: اول، 1420 هـ.ق
32- عباسی، محسن، شخصیت زنان در ایران باستان، تهران، انتشارات فخرالدین، چ اول، 1383
33- عطاری خبوشانی، مسند الامام الرضا(علیه السلام)، ج1، مشهد، انتشارات الموتمر العالمی الامام رضا (علیه السلام) 1406 هـ.ق
34- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ بیست و نهم، 1383
35- قائمی، علی، خانواده و مسائل همسران جوان، تهران، چاپ شفق، 1362
36- قربانی لاهیجی، زین العابدین، تفسیر جامع آیات نکاح و طلاق، ج 10-9 تهران، انتشارات سایه، چ دوم، 1384
37- قربانی لاهیجی، زین العابدین، تفسیر جامع آیات (اطعمه و اشربه ; میراث) ج 12-11، تهران، انتشارات سایه، چ اول، 1383
38- قرشی، سیدعلی اکبر، قاموس قرآن، ج 2-1، 4-3، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپخانه حیدری، چ هفتم، 1376
39- قمی، ابی جعفر محمدبن علی بن حسین، (شیخ صدوق ابن بابویه)، ترجمه عیون اخبارالرضا(علیه السلام)، ج2، مترجم: علی اکبر غفاری، تهران، انتشارات صدوق، چ اول، 1373
40- قمی، ابی جعفرمحمدبن علی بن حسین، من لایحضره الفقیه؛ ج3 ،تحقیق: محمدجواد فقیه، بیروت (لبنان)، انتشارات: دارالاضواء، 1413 هـ.ق
41- قمی، عباس، سفینه البحار و مدینه الحکم و الاثار، ج 1، بی جا، انتشارات کوشش، 1363 هـ.ق
42- قمی، عباس، مفاتیح الجبان، ترجمه: محمد الهی قمشه ای، قم، انتشارات مومنین، چ ششم، 1381
43- کتابچی، محسن، آئین زندگی از دیدگاه امام رضا (علیه السلام) مشهد، انتشارات الف، چاپخانه دقت، چ دوم، 1381
44- کلینی، ابی جعفر محمدبن یعقوب، اصول کافی، ج2، لبنان، انتشارات دارالاضواء، 1413 هـ.ق
45- کلینی، ابی جعفر محمدبن یعقوب، اصول کافی، ج3 مترجم: حاج سیدجواد مصطفون، قم، انتشارات علمیه اسلامیه، بی تا
46- کهن ، ابرهان، گنجینه ای از تلمود، مترجم: امیر فریدون گرگانی، مشهد، انتشارات اساطیر، چ اول، 1382
47- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج، 16 ، 23 ، 45 ، 100 ، 101 ،بیروت (لبنان)، موسسه الوفاء، 1403 هـ.ق
48- مجلسی، محمدباقر، حلیه المتقین، قم، انتشارات هجرت، چ دهم، 1371
49- محدثی، جواد، همگام با رسول، قم، انتشارات پویشگر، چ دوم، 1385
50- محمودی الیگودرزی، امیر ملک، راهنمای خانواده، قم، انتشارات مشهور،چ اول، 1380
51- مطهری، محمدرضا، راهنمایی و مشاوره از دیدگاه اسلام، قم، مرکز انتشارات تبلیغات اسلامی، چ اول، 1379
52- مطهری، مرتضی، اسلام و مقتضیات زمان (2)، تهران، انتشارات صدرا، چ هفتم، 1376
53- مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، چ سی و هشتم، 1383
54- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج2، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چ اول، 1374
55- مکارم شیرازی، ناصر، توضیح المسائل، قم، انتشارات: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(علیه السلام)، چ دوم، 1385
56- مکنون، ثریا، مریم صانع پور، بررسی تاریخی منزل زن از دیدگاه اسلام، تهران ، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ پنجم، 1374
57- منصور، جهانگیر، قوانین و مقررات مربوط به خانواده، تهران، انتشارات دوران، چاپ نیل، چ ششم، 1380
58- منصور، جهانگیر، قوانین و مقررات مربوط به وصیت وارث، تهران، انتشارات دیدار، چ دوم، 1380
59- معصومی، مسعود، احکام و روابط زن و شوهر و مسائل اجتماعی آنان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دانش،چ سوم، 1372
60- موسوی خمینی، روح الله، استفتاآت، قم، انتشارات اسلامی، چ اول، 1381
61- موسوی خمینی، روح الله، تحریرالوسیله، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) چ اول، 1421، هـ.ق
62- موسوی خمینی،روح الله، توضیح المسائل،مشهد، انتشارات هاتف،چ هفتم، 1382
63- نافعی فرد، کریم زن از دیدگاه اسلام و تمدن غرب، تهران، انتشارات، عابد، چ دوم، 1383
64- نورحسن فقیده، طاهره، حقوق زن در قرآن و عهدین، تهران، انتشارات فرهنگ گستر، چ اول، 1379
65- نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسایل و مستنبط المسائل، ج 15، بیروت (لبنان)، انتشارات آل بیت، الاحیاء الثراث، 1408 هـ.ق
66- وحیدی، محمد، احکام دختران، قم، انتشارات عصمت، چ اول، 1379
67- وحیدی، محمد، احکام عمومی،ج 3، قم، انتشارات عصمت، چ اول، 1380
68- ابراهیم کلانتری، مجله راه قرآن شماره، 5 ، قم، انتشارات بنیاد رسالت، 1385
مقدمه
حقوق از جمله مقوله هایی است که در همه اعصار مورد توجه انسان بوده است. دانشمندان و فیلسوفان درباره آن پیوسته داد سخن سر داده اند. شاید بسیاری از انقلاب ها و جنگ ها و ; به خاطر رعایت نکردن همین حقوق برپا شده باشد. همچنین در سطح جهان، سازمانی به نام حقوق بشر وجود دارد. و درباره حقوق انسان ها (حقوق بشر)، حقوق زن ها و مردها کتاب های بسیاری نگاشته شده است
در ادیان آسمانی هم، حقوق بسیاری برای انسان ها بیان شده است و در دین مبین اسلام به حقوق انسان ها مخصوصاً زن توجه خاصی شده است
به شهادت تاریخ زن در پیش از اسلام، بدترین و نکبت بارترین وضع را داشته است. حتی در بعضی از جوامع بحث بر سر این مسأله بود که آیا زن انسان است و از روح انسانی برخوردار است یا حیوان می باشد؟
در جوامع بسیار متمدن چون ایران و روم، زن از بسیاری از حقوق مادی و معنوی از جمله حق معامله، حق حضانت، حق ارث و ; محروم بود. و در عربستان، دختران را به جرم دختر بودن زنده به گور می کردند. که در سوره تکویر آیه 8 و 9 به این قضیه اشاره شده است
«وَإذَا الْمَوْءُدَهُ سُئِلَتْ بِِِأیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ»
و در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سوال شود: به کدامین گناه کشته شدند؟!
حتی در جوامع امروزی نیز داشتن دختر بیشتر، نوعی ننگ برای خانواده به حساب می آید و حتی در بعضی از کشورها که قانون تک فرزندی به خاطر جمعیت زیاد اجرا می شود. زنان چنین کشورهایی برای ادامه داشتن نسلشان جنین دختر را سقط میکنند. در چین هم اکنون جمعیت پسران نسبت به دختران افزایش بسیاری یافته است
با ظهور اسلام، تمام ننگهای گذشته از چهره زن پاک شد. اسلام، بیان داشت که دختر به عنوان دسته گل است و یا هر زنی که اولین فرزندش دختر باشد قدم او برای خانواده مبارک است، یا اینکه زن ریحانه است. و نباید کارهایی را که از توان او بیرون است. برعهده او نهاد ;
اسلام برای زن حقوق بسیاری قرار داده است مخصوصاً در خانواده البته این حقوق در خانواده از دو جهت مهم است: ا- این حقوق به عنوان خمیرمایه است که سنگ های اول اجتماع را به هم می چسباند. 2- زن و شوهر با رعایت حقوق یکدیگر یاد می گیرند که حقوق افراد دیگر را هم رعایت کنند
اسلام در کنار سفارش مردان به رعایت حقوق زنان، سفارش های دیگری هم به غیر از رعایت حقوق کرده است.از جمله اینکه زن امانتی است الهی در دست شما، زن عنصری باوفا است که در بسیاری از موارد همدم تنهایی شماست. بنابراین مراعات حال او را در همه حال داشته باشید
در این تحقیق سعی شده است. بخشی از حقوق زنان به صورت مختصر جمع‌آوری شود. امید است توانسته باشم حق مطلب را ادا کنم و شما خواننده محترم با مطالعه این تحقیق تا حدودی با حقوق زن آشنا شوید
کلیات
1- تعریف و تبین موضوع
2- ضرورت و اهمیت موضوع
3- فوائد و اهداف تحقیق
4- پیشینه موضوع
5- سوال های تحقیق
6- روش تحقیق
7- ساختار تحقیق
8- کلید واژه ها
9- مشکلات و موانع
1- تعریف و تبیین موضوع
این تحقیق درباره حقوق می باشد. یعنی حقوقی که زن در زندگی خانوادگی برعهده مرد دارد. در این تحقیق بسیاری از حقوق زن برشمارده شده است. که بعضی از این حقوق، حقوق مشترک بین زن و مرد است مانند خوش اخلاقی، محبت کردن و; که هم زن باید خوش اخلاق باشد و هم مرد، و بعضی از حقوق مختص به زن است مانند: مهر و نفقه
2- ضرورت و اهمیت موضوع
با توجه به اینکه آمار طلاق در سطح کشور و جهان بالا رفته است و یا بعضی از زنان و مردان از زندگی زناشویی احساس رضایت نمی کنند و همیشه گلایه دارند که از زندگی خود لذت نمی برند شاید بسیاری از این طلاق ها و نارضایتی ها به خاطر این باشد که زن و مرد از حقوق وظایفی که در مقابل یکدیگر دارند بی اطلاع هستند. و روش امامان معصوم (علیه السلام) ما به گونه ای بوده که هر فرد را به حقوق طرف مقابل آشنا می کردند تا فرد وظایف خود را در مقابل دیگران بداند
این تحقیق بسیاری از حقوق زنان را در زندگی خانوادگی تبیین می کند که اگر مردان این حقوق را مراعات کنند شاید مشکلاتی که در گذشته داشته اند، دیگر نداشته باشند. البته در کنار سفارش مردان به رعایت حقوق زنان، زنان را هم به رعایت حقوق مردان سفارش می کنیم چون اگر این حقوق به تنهایی از یک طرف رعایت شود و طرف دیگر رعایت نکند مشکلات دیگری در زندگی بوجود می آید
3- فوائد و اهداف تحقیق
این تحقیق نشان می دهد که دین مبین اسلام چقدر به زن اهمیت می دهد. در آنجایی که دنیای غرب تشابه حقوق زن و مرد را به معنای تساوی حقوق سر می دهد دین مبین اسلام با قرار دادن حقوق مختص به زن و مرد مخصوصاً در کانون گرم خانواده، تمام نیازهای آن ها را مورد توجه قرار داده است. زوجین می توانند با به کارگیری این دستورات اسلامی، تا حد زیادی با هم هماهنگی و تفاهم داشته باشند و اگر در زندگی مشترکشان مشکلی بوجود آید می توانند مشکل را ریشه یابی کنند و ببینند مشکلاتشان از کجا نشأت گرفته است و آن را حل کنند
از آنجایی که کتابی یا تحقیقی مختص به حقوق زن مخصوصاً در خانواده نوشته نشده است. این تحقیق می تواند افراد را با حقوق زن آشنا کند
هدف از انتخاب این موضوع، گردآوری و معرفی حقوق زن، در دین مبین اسلام است
4- پیشینه موضوع
حقوق از جمله مقوله هایی است که مورد توجه بوده است. و درباره آن کتاب‌های بسیاری نوشته شده است مانند حقوق بشر و ;
در مورد حقوق زوجین هم کتاب های زیادی نوشته شده است. ولی در سطح استان خراسان شمالی تحقیقی در مورد حقوق زن بر مرد یا مرد بر زن صورت نگرفته است. البته تحقیق های زیادی درباره ازدواج، نظام خانواده در اسلام، طلاق، حجاب، نقش باورهای ارتباطی در کارکردهای خانواده و سازگاری زناشویی به چشم می خورد. ولی تحقیقی که به طور خاص، حقوق زوجین، یا حقوق زن بر مرد را مورد بررسی قرار دهد در سطح استان صورت نگرفته است
5- سوال های تحقیق
سوال هایی که در این تحقیق با آن مواجه می شویم و به ذهن می رسد موارد زیر می باشد
1- اهداف ازدواج چه چیزهایی می باشد؟ و معیارهای انتخاب همسر چیست؟
2- آیا سرپرستی مردان بر زنان اهانت به بانوان نیست؟
3- چرا مسئولیت پرداخت نفقه بر عهده مرد است؟
4- نفقه به چه مواردی تعلق می گیرد؟
5- فلسفه مهر چیست؟
6- مالک مهر چه کسی می باشد؟
7- برای داشتن یک رابطه زناشویی ایده ال باید چه نکاتی را رعایت کرد؟
8- چه زمان می توان از رابطه زناشویی جلوگیری کرد؟
9- آیا قَسْم از حقوق زوج است یا زوجه؟
10- عواقب تنبیه و توهین به همسر را بیان کنید؟
11- در چه مواقعی شوهر می تواند زن خود را تنبیه کند؟
12- ارث زن در گذشته چگونه بوده است؟
13- چرا ارث زن کمتر از مرد است؟
14- زن از چه چیزهایی ارث می برد؟
6- روش تحقیق
تحقیق به اعتبار نوع: کاربردی
تحقیق به اعتبار موضوع: عقلی و دینی
به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات: کتابخانه ای
7- ساختار تحقیق
این تحقیق از شش فصل تشکیل شده است. که بخش اول آن را کلیات تشکیل می دهد. در ابتدای هر فصل آیه قرآنی مربوط به موضوع همان فصل آمده است
فصل اول: این فصل درباره ازدواج می باشد. که اهمیت ازدواج در اسلام و ادیان آسمانی دیگر را بیان می کند. همچنین انواع عقد ازدواج و اهداف ازدواج و معیارهای انتخاب همسر را مورد بررسی قرار می دهد
فصل دوم: این فصل درباره مهر می باشد. که ابتدا فلسفه مهر را بیان می کند و انواع و مقدار آن را مورد بررسی قرار می دهد و زن در همه حال مالک مهر است
فصل سوم: این فصل درباره نفقه می باشد. که ابتدا نفقه را تعریف کرده، و بیان می دارد که چرا سرپرستی زنان برعهده مردان گذاشته شده است؟ انواع و حدود نفقه را بیان می کند. و اینکه چرا مسئولیت پرداخت نفقه بر عهده مرد می باشد؟ و چه کسی مالک نفقه می باشد؟
فصل چهارم: درباره ارتباط متقابل میباشد مانند حق برخورد خوش، خوش اخلاقی، کمک کردن مرد در خانه، وقت گذاری برای همسر،رفت و آمد فامیلی و ;
فصل پنجم: این فصل در رابطه با روابط زناشوئی می باشد. ابتدا اهمیت دادن اسلام به نظافت و تمیزی را بیان می کند و بعد نکاتی را که در رابطه زناشوئی باید رعایت شود را مورد بررسی قرار می دهد
فصل ششم: این فصل در رابطه با ارث زوجه می باشد که ارث زن در گذشته چگونه بوده و با ظهور اسلام چه تفاوتهایی کرده است؟ چرا ارث زن کمتر از مرد است و زن از چه چیزهایی ارث می برد؟
8- کلید واژه ها
واژه هایی که در این تحقیق با آن مواجه هستیم عبارتند از
حقوق: حقوق از ریشه حق می باشد. حق واژه ای عربی است، و به معنای ثابت، ضدباطل، مطابقت و موافقت می باشد. به همین جهت چیزی که با واقع مطابق باشد حق گفته می شود.[1]
واژه حقوق به معنای مجموعه مطالبات و درخواست های طرفینی است که دو انسان در قبال هم پیدا کرده و براساس آن به ادامه زندگی و یا همزیستی مسالمت آمیز می پردازند.[2]
همچنین آیت الله جوادی آملی حقوق را اینگونه تعریف کرده اند
حقوق عبارت است از مجموعه قوانین و مقررات اجتماعی که از سوی خدای انسان و جهان، برای برقراری نظم و قسط و عدل در جامعه بشری تدوین می شود. تا سعادت جامعه را تامین سازد.[3]
ازدواج: ازدواج از زوج به معنای جفت شدن، زن گرفتن می باشد.[4]
نکاح: نکاح در لغت به معنی اعمال غریزه جنسی کردن و در شرع به معنی ازدواج نمودن است.[5]
زوج: به معنای جفت، شوهر، همسر می باشد. زوج به معنای جفت نر و یا مرد می باشد.[6]
زوجه: به معنی زن است که جمع آن زوجات می باشد.[7]
زن: انسان ماده، مقابل مرد، و نیز به معنی جفت مرد که به عربی زوجه می‌گویند.[8]
“زن از زادن و زائیدن و اضافه شدن آمده است و معنی زندگی بخش و زنده بودن می دهد وجه تسمیه زن به آن دلیل است که زنان به خاطر حاملگی و تولد و زایش فرزندان موجب بقاء نسل بشر هستند و هنگامی که کسی همنوع خود را به وجود می‌آورد، چون پس از مرگش از وجود او موجودی دیگر وجود دارد. و قطعه ای از بدن او و پاره تنش زنده است پس می شود گفت که او نمرده است و زنده میباشد با این وصف می توان گفت که زنان همیشه زنده هستند و پاینده
در جای دیگر هم داریم که زن از زمین مشتق شده است. در گذشته یونانیان و رومیان کشت و کار در مزارع و عمل باردار کردن زنان را همانند یکدیگر می دانستند که در تمدنها بسیار به این عقیده بر می خوریم. از جمله تمدن درخشان اسلام که خداوند در قرآن کریم سوره بقره آیه 223 می فرماید
نِسآؤُکُمْ حَرْثُ لَکُمْ فَأَتُوا حَرْثُکُمْ أََنَّی شِئْتُمْ وَ قَدِمُوا لِأََنْفُسِکُمْ
(زنان شما کشتزارهای شما هستند با بذرافشانی در کشتزارهای خود از نعمت فرزند بهره‌مند شوید.)[9]
مرد: انسان نر، جنس نرینه از انسان، مقابل زن و کنایه از شخص شجاع و دلیر.[10]
مهر: از مهر و محبت می آید. هدیه یا پیشکشی که مرد هنگام ازدواج به همسر خود تقدیم می کند
قَیِّم: کسی را که گویند که مهم کس دیگر را ا نجام دهد و قوام و قیامَه صیغه مبالغه آن می باشد.[11]
نفقه: از ماده نَفَقَ، نِفاقاً که به معنای چیزی کم شد، چیزی از بین رفت، میباشد. و نفقه به معنای خرج کردن و خرج شده معنا شده است.[12]
نشوز: به معنای سرپیچی از اطاعت، به دلیل تکبر است. اگر زن از وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند مثلاً اگر زن از تسلیم نمودن خود در مقابل درخواست جنسی شوهر کوتاهی یا خودداری کند چنین موردی را نشوز
می گویند، و به زن در این هنگام ناشزه می گویند
ارث: به معنای، ترکه و اموالی که از متوفی باقی مانده است.[13]
در کتاب قوانین و مقررات مربوط به وصیت وارث، ارث را اینگونه تعریف کرده‌اند
«دارائی متوفی بعد از کسر واجبات مالی و دیون و ثلث را ارث می گویند.[14]»
عزوبت: تنها و مجرد بودن، بی همسر بودن، بی زنی، بی شوهری.[15]
صعب العلاج: مرضی که بسختی معالجه شود، دشوار درمان پذیر.[16]
لعبت: بازیچه، اسباب بازی، دلبر، معشوق زیبا.[17]
مسکوک: سکه زده شده، پول فلزی سکه خورده.[18]
مظنه: جای گمان بردن، جائی که گمان وجود چیزی در آن برود.[19]
ثبوت: استوار شدن، برجای ماندن، پابرجا بودن، ثابت شدن امری با دلیل و برهان.[20]
9- مشکلات و موانع
یکی از مشکلاتی که در سطح استان خراسان شمالی مخصوصاً در سطح شهر بجنورد احساس می شود، کمبود کتابخانه های مجهز است با اینکه در سطح شهر کتابخانه های بسیاری وجود دارد ولی وقتی به این کتابخانه ها مراجعه می شود انسان متوجه می شود که در این کتابخانه ها منابع اصلی همانند بحارالانوار، مستدرک‌الوسایل و اصول کافی و ; وجود ندارد. بنابراین کسانی که به این کتاب‌ها نیاز دارند مجبور می‌شوند به شهرهای دیگر مسافرت کنند. لذا از مسئولین عزیز این استان تقاضا دارم که در مجهز کردن کتابخانه های سطح شهر تلاش بیشتر نمایند
فصل اول
ازدواج
1- ازدواج
2- انواع عقد ازدواج
3- اهداف ازدواج
4- معیارهای انتخاب همسر
«وَأَنْکِحُوا الْأَیمی مِنْکُمْ وَ الصَّالحِینَ مِنْ عِبادَکُمْ و إمآئِکُمْ إنْ یَکُونُوا فُقَرآءَ یُغْنِهِمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ ی واللهُ واسِعٌ عَلَیْهِمٌ
البته باید مردان بی زن و زنان بی شوهر و کنیزان و بندگان خود را بنکاح یکدیگر در آورید و اگر مرد و زنی فقیرند خدا بلطف خود آنان را بی نیاز و مستغنی خواهد فرمود که خدا باحوال بندگان آگاه و رحمتش وسیع و نامتناهی است.»[21]
1- ازدواج
ازدواج یک سنت دیرینه اجتماعی است که از زمان های بسیار قدیم، بلکه از آغاز زندگی بشر مرسوم بوده است. پیمانی است که در بین اقوال و ملل مذهبی و غیرمذهبی، در تمام اعصار و امکنه وجود داشته و دارد
«ازدواج و تشکیل خانواده یک فریضه دینی خطیر به شمار می آید. این نخستین فرمانی بود که خداوند به آدم ابوالبشر داد. (سفر پیدایش 28:1) و تلمود به آن اهمیت بسیاری می دهد و درباره اجرای آن تأکید فراوان می کند. «هرکس زن ندارد، یک آدم کامل به تمام معنی نیست چنانکه گفته شده است: (خداوند) آن ها را نر و ماده آفرید و ایشان را برکت داد و نامشان را آدم نهاد. (سفر پیدایش 5: 12) (یوامرت. 63 الف) همسر انسان خانه او محسوب می شود و از این روست که گفته اند «خانه انسان زوجه اوست.» (میشینایوما 1:1) و «ربی یوسه گفته است: هرگز زوجه ام را «زنم» ننامیده ام، بلکه همواره او را «خانه ام» خوانده ام. (شبات، 18 ب).»[22]
ازدواج برای انسان یک نیاز طبیعی است که از آفرینش ویژه آن ها سرچشمه میگیرد. چنانکه انسان به آب و غذا نیاز دارد. در سنین مخصوصی به ازدواج هم نیاز پیدا می کند. هر یک از دختر و پسر در سنین بلوغ احساس می کنند که جنس مخالف را دوست دارند و خواستار وصال همدیگر هستند
«یکی از شیرین ترین و پرخاطره ترین رخدادهای دوران حیات هر شخص، ازدواج است، زیرا دختر یا پسر در سایه ازدواج، افزون بر پاسخ گویی معقول و منطقی به نیازهای غریزی، برای یک عمر در کنار خود، همنشین و هم راز می یابد که می تواند بهتر و بیشتر از هر کس دیگر حتی والدین و دوستان نزدیک شادی ها و کامیابی های خود را با او تقسیم کند و در برخورد با تلخی ها و ناکامی ها به او پناه آورد.»[23]
ازدواج به عنوان یک خواسته طبیعی، مورد تأئید همه ادیان آسمانی بوده مخصوصاً دین اسلام، اسلام پیروان خود را به ازدواج دعوت نموده و از غروبت[24] برحذر می دارد. ازدواج نه تنها منفور نیست بلکه از دیدگاه اسلام امری مستحب و در بعضی موارد واجب می باشد
«النَّکاحُ مستحبٌ مُؤَکَّدٌ لِمَنْ یُمْکِنُهُ فِعْلُهُ وَ لایَخافُ بِتَرْکِهِ الَوُقُوعُ فی مُحَرَّمٍ وَ إِلّا وَجَبَ وَ فَضْلُهُ مَشْهُورٌ بَیْنِ المسلمینِ مُحَقَّقٌ فی شَرْعِهِمْ.
نکاح، مستحب تاکید شده است برای کسی که امکان ازدواج را دارد و با ترک ازدواج از افتادن در حرام نمی ترسد در غیر اینصورت بر چنین شخصی واجب است که ازدواج کند. فضیلت ازدواج بین مسلمانان مشهور است و در اسلام یک امر قطعی است.[25]»
ازدواج اگر با قصد قربت انجام بگیرد عبادت نیز محسوب می شود. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) درباره ازدواج تأکید و سفارش فراوان کرده اند از باب نمونه
قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله)
ما بَنیُ فی الاسلامِ أَحَبَّ إلی اللهِ عَزَّوجَلَّ مِنَ التَّزْوِیجِ.
هیچ بنائی در اسلام بنیانگذاری نشده که نزد خدا محبوبتر از ازدواج باشد.»[26]
عَنْ أََبی عَبْدِالله (عَلَیه السّلام) قالَ، قالَ أَمیرُالْمُؤمِنینَ (علیه‌السلام)
«تَزَوَّجُوا فَإنَّ رَسُولَ الله.صلی‌الله‌علیه و آله.قالَ: مَنْ أحَبَّ أنْ یَتّّبِعَ سُنّتی فَإِنَّ مِنْ سُنَّتی التَّزوِیجَ.
امام صادق (علیه السلام) از پدرش امیرالمومنین (علیه السلام) روایت می کنند که فرمود: ازدواج کنید پس همانا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: کسی که دوست دارد پیروی کند سنت مرا، پس سنت من، ازدواج است»[27]
قال أَبُوعَبْدِاللهِ (علیه السلام)
رُکْعَتانِ یُصَلّیها الْمُتَزَوَّجُ أَفْضَلَ مِنْ سِبْعینَ رُکْعَهً یُصَلِّیها أَعْزَبُ.
امام صادق (علیه السلام) فرمود
دو رکعت نمازی که انسان متأهل می‌خواند ثوابش بیش از هفتاد رکعتی است که انسان مجرد می خواند.»[28]
2- انواع عقد ازدواج
[1] – سیدعلی اکبری قرشی: قاموس قرآن، ج 1-2، دارالکتب الاسلامیه. ص 158- اکبر دهقان، مجتبی کلباسی، واژه های نور، انتشارات روح، ص 33- آیت الله جوادی آملی، فلسفه حقوق بشر، نشر اسراء؛ ص
[2] – علی قائمی، خانواده و مسائل همسران جوان، تهران، چاپ: شفق، 1362، ص
[3] – آیت الله جوادی آملی، قلسفه حقوق بشر، قم، نشر اسراء، چاپ: چهارم، 1383، ص 74
[4] – حسین عمید، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ: بیست و سوم، 1383، ص
[5]- زین العابدین قربانی لاهیجی ، تفسیر جامع آیات الاحکام نکاح و طلاق ج 10-9، تهران، نشر: سایه، چ دوم، 1384، ص122
[6] – احمد سیاح، فرهنگ بزرگ جامع نوین (عربی به فارسی) ترجمه المنجد، ج 1، انتشارات اسلام، ص 789، سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن ج3-4 انتشارات دارالکتب الاسلامیه، ص 185
[7] – همان، ص
[8] – حسن عمید، فرهنگ فارسی عمید، ص 691
[9] – محسن عباسی، شخصیت زنان در ایران باستان، بی جا، انتشارات فخرالدین، چاپ اول، 1383، ص 14
[10] – حسین عمید، فرهنگ فارسی عمید، ص 1075
[11] – کریم نافعی فرد، زن از دیدگاه اسلام و تمدن غرب، تهران، انتشارات: عاید، چ: دوم، 1383، ص
-[12] محمدبندریگی، فرهنگ جدید عربی – فارسی ترجمه منجد الطلاب، تهران، انتشارات اسلامی، چ: ششم: 1368، ص
[13] – زین العابدین قربانی لاهیجی، تفسیر آیات الاحکام (اطعمه، اشربه، البسه، ; ) تهران، انتشارات: سایه، ج 12-11، چ: اول، 1383، ص 165
[14] – جهانگیر، منصور، قوانین و مقررات مربوط به وصیت وارث، تهران، نشر: دیدار، چ: دوم، 1380، ص 288
[15] – حسن عمید، فرهنگ فارسی عمید، ص 864
[16] – همان، ص 824
[17] – همان، ص 1029
[18] – همان، ص
[19] – همان، ص
[20] – همان، ص
[21] – سوره نور آیه
[22] – آبراهان کهن،گنجینه ای از تلمود، مترجم:امیر فریدون گرگانی،مشهد،انتشاارت اساطیر،چ، اول،1382، ص
[23] – مجله راه قرآن شماره 5، صاحب امتیاز: دکتر ابراهیم کلانتری، قم، انتشارات: بنیاد رسالت، 1385، ص23
[24] – تنها بودن، بی شوهری، بی زنی. حسن عمید، فرهنگ فارسی عمید، ص 864
[25] – علیرضاامینی، سید محمدرضا آینی، تحریرالروضه ج 2، تهران، انتشارات طه، چ: ششم، 1382، ص 321
[26] – محمدبن حسین حر عاملی و رسائل الشیعه، تحقیق و تصحیح: عبدالرحیم ربانی شیرازی، ج 14، تهران، انتشارات: المکتبه السلامیه، چ؛ هشتم، 1373، ص
[27] – همان، ص
[28] – همان، ص
کلمات کلیدی :
