پروژه دانشجویی مقاله آیا آل احمد رویکردی علمی – جامعه شناختی به مسائل اجتماعی داشته است فایل ورد (word) دارای 223 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله آیا آل احمد رویکردی علمی – جامعه شناختی به مسائل اجتماعی داشته است فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله آیا آل احمد رویکردی علمی – جامعه شناختی به مسائل اجتماعی داشته است فایل ورد (word)
« مقدمات و کلیات »
« تاریخچه مطالعاتی »
« بیان مساله »
« چار چوب نظری »
« نظریه هربرت بلومر »
« پرسشهای پژوهش »
« اهداف مطالعاتی »
« حدود مطالعاتی »
« اهمیت مطالعاتی »
« تعریف مفاهیم و اصطلاحات »
« جامعه شناسی »
« جامعه شناسی دین »
« روش شناسی »
« ایستایی شناسی اجتماعی »
« جامعه شناسی ادبیات »
« پویایی شناسی »
« تغییر و تحول اجتماعی »
« کارگزاران تغییر »
« جهان اعیان »
« کنش پیوسته »
« نظام روانشناختی یا از خود رهایی »
« نظام کنشی »
« واکنش گردگشتی »
« واکنش پیوسته »
« انسان سالم و انسان نا سالم »
مفهوم « Me »
مفهوم « I »
مفهوم خود یا « self »
« جامعه نمادی و نا نمادی »
فصل دوم
« مـرور متــون مطــالعاتی »
« مرور متون مطالعاتی »
چند مورد از ویژگی های جلال آل احمد عبارتند از :
فصل سوم
« روش تحقیق »
« مدخل »
« رسش تحقیق »
طرح تحقیق :
فن تحقیق :
طرح تحلیلی :
طرح اجرایی :
فصل چهارم
« گرد آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات »
« گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات »
« شرایط عینی و ذهنی »
« جستارهای بنیادی جامعه شناسی »
الف- دیدگاه هستی شناختی در برخی تئوریهای جامعه شناسان غربی:
1- دیدگاه ساختی و کارکرد گرایی( امیل دورکیم ، تالکوت پارسنز )
دیدگاه تضادگرائی(کارل مارکس )
دیدگاه تفهمی ( ماکس وبر)
هستی شناسی در دیدگاه کنش متقابل گرایی نمادی (هربرت بلومر)
دین و امور خدایی در آثار جلال آل احمد
انسان در اندیش آل احمد
اجزاء و مفاهیم اصلی معرفت شناسی و روش شناسی
ب- دیدگاه روش شناسی و معرفت شناختی در برخی تئوریهای جامعه شناسان غربی: (دورکیم، پارسنز، مارکس، وبر، بلومر)
دیدگاه ساختی و کارکردگرایی (امیل دورکیم، تالکوت پارسنز)
نظریه جامعه شناختی شناخت از نظر دورکیم شامل سه قضیه است:
2-دیدگاه تفهمی (ماکس وبر)
3-دیدگاه متقابل گرایی نمادی ( هربرت بلومر)
روش شناسی و معرفت شناسی از دیدگاه جلال آل احمد
3-اجزاء مفاهیم اصلی (( ایستایی شناسی اجتماعی ))
1- دیدگاه ساختی و کارکرد گرائی ( دورکیم ، پارسنز )
2- دیدگاه تضاد گرائی ( کارل مارکس )
3- دیدگاه تفهمی ( وبر )
در تشابه این سه دیدگاه می توان گفت که :
4- کنش متقابل گرایی نمادی (هربرت بلومر )
ایستائی شناسی در اندیشه جلال آل احمد
جامعه شناسی سیاسی
جامعه شناسی اقتصادی
جامعه شناسی روستایی
اجزاء و مفاهیم اصلی « پویایی شناسی اجتماعی »
د – دیدگاه پویایی شناسی اجتماعی در برخی تئوریهای جامعه شناسان غربی: (دورکیم، پارسنز، مارکس، وبر، بلومر)
1-دیدگاه ساختی و کارکرد گرائی (دورکیم، پارسنز)
2-دیدگاه تضادگرائی (کارل مارکس)
3-دیدگاه تفهمی (ماکس وبر)
4-کنش متقابل گرائی نمادی (هربرت بلومر)
شرایط تغییر از نظر جلال آل احمد
مراحل تغییر از نظر جلال آل احمد
کارگزاران تغییر در اندیشه جلال آل احمد
اما جلال آل احمد چه گروه هایی را عامل تغییر معرفی می کند ؟
تحلیل تکنیکی و تئوریکی
فصل پنجم
« استنتاج و توصیه ها »
« نتایج تحقیق»
انسان در افکار آل احمد
پیشنهادات
ضمائم
زندگینامه – سالشمار زندگی – فهرست کتب با سال انتشار کتابنامه « فارسی- لاتین »
زندگینامه جلال آل احمد
سالشمار جلال آل احمد
آثار جلال آل احمد
« مرور متون مطالعاتی »
تحقیق حاضر قصد دارد زمینه های جامعه شناختی در آثار جلال آل احمد را بررسی نموده و آن را با کنش متقابل نمادی هربرت بلومر تطبیق نماید به همین خاطر در فصل اول با اشاره به تاریخچ مطالعاتی، بیان مسأله، چارچوب نظری، پرسشهای تحقیق، اهداف مطالعاتی، حدود مطالعاتی و تعریف اصطلاحات درصدد راهنمایی تحقیق در کانال معین و درست آن بوده و پس از مشخص نمودن این کانال، محقق درصدد ارائه متون مربوط در ارتباط با موضوع برآمده تا بتواند به تقسیم بندی درستش از پدید مورد مطالعه براساس مطالب نظری دست یافته و بتواند اطلاعات بدست آمده در ارائه پژوهش را با توجه به آنها تفسیر نماید
نخستین کتابی که در این فصل مورد بررسی قرار می گیرد، کتاب نقد و تحلیل و گزیده داستانهای جلال آل احمد نوشت حسین شیخ رضایی است که شامل دو بخش است، بخش نخست شامل مقدمه، زندگی و آثار آل احمد، ویژگی های عمومی قصه نویسی آل احمد، داستان کوتاه، داستان بلند و رمان ، پیوست ، ادبیات اعتراف و نثر است و در بخش دوم : گزیده داستانهای جلال آل احمد از قبیل گنج، روزهای خوش، سه تار، بچه های مردم، رساله ی پولوس رسول به کاتبان، سمنو پزان، زن زیادی ، گلدسته ها و فلک، جشن فرخنده ، شوهرآمریکایی،سرگذشت کندوها، مدیر مدرسه، نون و القلم، خواهرم و عنکبوت، خونابه ی انار و خانم نزهت الدوله می باشد
شیخ رضایی در مقدم کتابش، روشنفکری جلال آل احمد را مهمترین ویژگی او دانسته و می نویسد
« روشنفکری آل احمد مهمترین ویژگی او است و بیشترین تأثیر او هم مربوط به همین ویژگی است، قطعاً بررسی تاریخ روشنفکری ایران بدون آل احمد ناقص خواهد بود.» [1]
شیخ رضایی در مورد داستان نویسی آل احمد اظهار می دارد که
« بی شک آل احمد در مقام داستان نویسی، نویسنده ای درجه ی اول نیست و حتی در قیاس با نویسندگان بزرگ هم عصر خود نیز گامی عقب تر است. اما این به معنای بی اهمیتی او در این زمینه نیست. توجه به نثر خاص، حضور طبق مذهبی به عنوان سوژه ی داستان، آغاز ادبیات اعتراف و ; بخشی از سهم او در داستان ما است.» [2]
شیخ رضایی ابتدا زندگی و آثار آل احمد را مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت مرگ او را از زبان همسرش سیمین دانشور سکت قلبی و از زبان برادرش شمس، قتل توسط ساواک می داند. وی همچنین ویژگی های عمومی قصه نویسی آل احمد را در موارد زیر می داند
الف : هنر متعهد ب: من نویسی
الف) وی در تعریف هنر متعهد می نویسد
« داشتن روایتی کلان و هدفی غایی و ارزشمند برای جهان یکی از شرایط لازم برای طرح مسأل هنر و ادبیات متعهد است.»[3]
ایشان همچنین بیان می دارد که آل احمد در پاره ای از آثار خود همچون نون و القلم از اصطلاحاتی که در فرهنگ شیعی برای مشخص کردن وضعیت ایده آل و مدینه ی فاضله به کار می رود ( مانند ظهور امام زمان و ...) نیز استفاده می کند و با تغییراتی در معانی آن ها، وضعیت ایده آل بشر را به کمک این اصطلاحات ترسیم می کند
ایشان همچنین در مورد بررسی قصه نویسی آل احمد اظهار می دارند که
« آل احمد را به هیچ وجه نمی توان نویسنده ای « فرم اندیش» دانست. به این معنا که پیدا کردن فرم و ساخت هایی بدیع هیچ گاه دغدغه ی اصلی و حتی فرعی او نبوده است.»[4]
ایشان یکی دیگر از ویژگیهای آثار جلال را کلی گویی او می داند و بیان می دارد که آل احمد در مصاحبه ای چنین می گوید
« سوال: نخست دربار نفرین زمین بحث می کنیم. روستایی که تم داستان در آن پیاده شده است آیا یک روستای خاص است یا نمونه ای کلی برای یک روستای ایرانی؟
آل احمد: این ده یک « پروتوتیپ» است . مثل انسان، که مصداقی کلی دارد. یک نمونه ی کلی از آن می تواند در هر جایی پیدا شود، آدم ها ، مسایل، چاه، قنات و تراکتورش در همه جا می تواند شخصیت داشته باشد. در این جا نیز آل احمد ضمن تأکید به این نکته که پیام داستان او کلی و عمومی و صادق در تمام روستاهای ایران است باز به مخاطب یادآوری می کند که در قید و بند فردیت شخصیت های داستان نماند.»[5]
« ب: من نویسی: ویژگی بعدی که در قصه نویسی آل احمد وجود دارد من نویسی آن است که ابتدایی ترین و سطحی ترین تعبیر از من نویسی آن است که نویسنده ای در داستانهای خود به ذکر حوادث و توصیف وقایعی بپردازد که پیش از این، خود به صورت مستقیم با آن ها روبرو بوده و از نزدیک آن ها را لمس کرده است.»[6]
شیخ رضایی تعدادی از آثار آل احمد را که مستقیماً ریشه در تجارب خود او دارد بیان می کند: « داستان زیارت» از مجموع دید و بازدید دقیقاً، ریشه در اولین سفر آل احمد به عراق برای تحصیل علوم دینی دارد
در از رنجی که می بریم، داستانهای « در خزان زده» ، « زیرآبی ها» ، « در راه چالوس» ، «محیط تنگ» و « اعتراف» همگی ریشه در دوران عضویت آل احمد در حزب توده و سرکشی او به شهرهای مختلف برای برنامه ریزی اعتصابات و ; دارد
« سمنو پزان» و « زن زیادی» برگردانی هستند از محیط کودکی آل احمد و;»[7]
ایشان همچنین در تعریف دیگری از من نویسی می گوید، نویسنده بعنوان فردی صاحب فکر و اندیشه در داستان خود حضور دارد. مثلاً : در مدیر مدرسه آل احمد همان مدیر است. در نون و القلم آل احمد میرزا اسد الله است. در نفرین زمین آل احمد همان معلم ده است و سرانجام در سنگی بر گوری، آل احمد واقعی همان آل احمد راوی است
ایشان همچنین به نتیج کلی در مورد قصه نویسی آل احمد می رسد و آن این که ژانر ادبی قصه ی کوتاه و رمان در معنای امروزین خود، ژانر آل احمد نیست و مجموعه تفکرات و آراء او سازگاری چندانی با این نوع هنری ندارد
مهمترین دلیل این امر آن است که قصه کوتاه و رمان امروز محل جزء پردازی ها، فردیت، حوادث خاص و منحصر به فرد و خلاصه یگانگی هاست و حال آن که ژانر مطلوب آل احمد باید قادر به توصیف وضعیت های کلی و انتقال مفاهیم کلی باشد. ضمن آن که فرم آن نیز باید برای عموم خوانندگان قابل فهم باشد.» [8]
داستان کوتاه : در قسمت داستان کوتاه نویسنده داستان نویسی آل احمد را به سه دوره تقسیم کرد
الف) دور تعهد اجتماعی شامل دو مجموعه ی اولیه ی او: دید و بازدید و از رنجی که می بریم
ب) دوره ی گذار شامل مجموع سوم او: سه تار
ج) دور کمال شامل دو مجموعه آخر او: زن زیادی و پنج داستان.»[9]
الف) ویژگی دور اول یعنی دور تعهد اجتماعی آن است که توجه به اجتماع چنان سایه ی خود را بر سر اثر ادبی گسترده که مجالی برای پرداخت عناصر داستانی نمانده است و چه بسا ناپختگی ها و غلط های داستان نویسی که در این دوره روی داده است
دور دوم (دور گذار ) : بقول نویسنده آل احمد در این دوره از قصه نویسی خود ( بین سال های 27 – 26 و پس از جدایی از حزب توده ) در حال فاصله گرفتن از دیدگاه سنتی اش در مرور قصه ( دور تعهد اجتماعی و اولویت اجتماعیات بر قصه) و گذر به دیدگاهی است که در آن داستانی کردن موضوع، پرداخت صحیح تر عناصر داستان، شخصیت پردازی و ; اهمیت بیشتری می یابد. البته این به معنای کنار گذاشتن تعهد او به اجتماع و نپرداختن به آن نیست
ج) دور کمال : نویسنده دور سوم نویسندگی آل احمد را از آن جهت دور کمال نامیده است که بهترین داستانهای کوتاه او را در این دوره می توان یافت. هر چند که اظهار می کند که تمام داستانهای او در این دوره کامل نیست و کماکان بعضی از آن ها از صنف های داستان پیشین رنج می برند
داستانهای بلند و رمان : شیخ رضایی دلایل رویکرد آل احمد به آثار داستانی بلند را این می داند که جلال پس از کسب مهارت در نگارش داستانهای کوتاه، مجال گسترده تری برای عرضه ی هنر داستان نویسی خود می طلبد. همچنین آل احمد را بعنوان نویسنده ای متعهد که از داستان بعنوان رسانه ی انتقال دهنده ی آرامش استفاده می کند، داستان بلند و رمان را رسانه مناسب تری برای منظور خود ساخته است. در این قسمت نویسنده با بیان گزیده ای از داستانهای بلند به نقد و بررسی آنها می پردازد و نتیجه گیری کلی می کند که اعتراف به خطاها و نقد خود از مهمترین ویژگی های آل احمد به عنوان نویسنده و روشنفکر است و شاید بتوان گفت که سنگی بر گوری آغاز ادبیات اعتراف در ایران است و این ادبیات چه در آینده گسترش یابد و چه همچنان مهجور بماند ، نام آل احمد را به عنوان موسس همواره بر پیشانی خواهد داشت
نویسنده در پایان بخش اول نگاهی به نثر نویسی جلال و بررسی آنها دارد و با بیان مثالهایی از نثرهای جلال آنها را تشریح می کند
در مورد نثر آل احمد توجه به یک نکته را بسیار مهم می داند . گر چه خود او متون کهن فارسی و نوشته های نویسندگان فرانسوی را عوامل دستیابی به این نثر می داند، اما مهم ترین عاملی که در پشت این نثر قرار دارد، ویژگیهای فردی خود، عناصری از هر کدام از نثرهای مختلف را برمی گزیند و به نثر خاص خود دست می یابد و در واقع او حیات و اندیشه های خود را در این نثر باز می تاباند
چند مورد از ویژگی های جلال آل احمد عبارتند از
1- ضرباهنگ زندگی شخصی آل احمد، ضرباهنگی تند بوده است و تعداد دفعاتی که آل احمد به کلی مسیر زندگی خود را عوض کرده و راهی نو در پیش گرفته است هم زیاد است. تحصیل علوم دینی، گریختن از مذهب، رفتن به حزب توده و ;
2- ویژگی دیگر آل احمد جایگاه معلمی و مرشدیتی است که او برای خود قائل است . نگاه او به بسیاری از اطرافیانش، نگاه معلم به شاگرد است
3- ویژگی سوم آل احمد، عدم درنگ کافی و عدم تعمق بر مسائل مربوط به اندیشه و تفکر است
آل احمد خود بارها به این موضوع اشاره کرده که
« روشنفکر باید در باب همه چیز، حتی چیزهایی که در آن متخصص نیست نیز ظهار نظر کند. چرا که با داشتن عنوان روشنفکری، سکوت در برابر بسیاری از پدیده ها، به معنای تأیید آن ها است .»[10]
« و سرانجام آخرین خصلتی از آل احمد که در نثر او نیز انعکاس یافته، رویکرد و توجه او به اجتماع، مردم، لایه های مختلف اجتماع و سنت ها است.»[11]
پس با توجه به ویژگیهای فوق می توان گفت که نثر آل احمد، دقیقاً انعکاسی از ویژگیهای فکری و روانی او است و این ویژگیها در تار و پود نثر او تنیده شده است. به عبارتی اتخاذ چنین نثری از اقتضائات جهان بینی آل احمد است و او با داشتن چنین بستری به گزینش تکه های مختلفی از نثرهای کهن و غربی دست زده است
شیخ رضایی در قسمت دوم کتاب به گزید داستانهای آل احمد که در اول این مکتوبه به آنها اشاره شد می پردازد و یک جمع بندی کلی از آنها را ارائه می کند
کتاب دوم که مورد بررسی قرار می گیرد، کتاب از چشم برادر نوشت شمس آل احمد برادر جلال آل احمد می باشد. این کتاب مشتمل بر یازده بخش به شرح زیر می باشد
بخش اول: مرگ، که جریان مرگ جلال و حوادث و اتفاقات قبل و بعد از مرگ را تشریح می کند
بخش دوم: تولد، در این بخش به زمان و مکان تولد جلال، خاطرات کودکی چگونگی مرگ پدر جلال و تعداد برادران و خواهران جلال و خلاصه وصیت پدر ، دوستان پدر و اطرافیان خانوادگی جلال را توضیح می دهد
بخش سوم: نشو و نما که شامل تحولات دوران بلوغ جلال، تحصیلات دانشگاهی و همکاری او با مطبوعات، تلاشهای فرهنگی، سیاسی جلال، سفرهای که در این دوران به انجام رسید و خلاصه اینکه وقایع دوران بلوغ جلال را بیان می کند
بخش چهارم: آثار و آراء، در این بخش به آغاز نویسندگی جلال و عضویت او در انجمن اصلاح و چگونگی آشنایی او با اهل قلم اشاره دارد . همچنین در این قسمت به آثار جلال و تقدیم نامه ها و انگیز ایشان از این تقدیم نامه ها اشاره دارد
بخش پنجم: سیر و سلوک، این بخش از کتاب بیشتر اشاره دارد به حواشی آغاز بلوغ، آشنایی با حزب توده و جریانات آن و دوباره دلزدگی از سکتاریسم. تک روی یا استقلال فکری جلال و در خودنگری ایشان
بخش ششم: القاب، این قسمت دربار القاب عاطفی خانگی، القاب سیاسی اجتماعی، القاب احساساتی گروهی جلال بحث می کند. همچنین دربار تهمت های ناروا از قبیل تریاکی، دائم الخمر و پرخاشگری که به جلال نسبت داده اند صحبت می کند که موضع ایشان در این قسمت دفاع از جلال می باشد و تمامی این القاب و تهمت ها را ناروا و کذب می داند و مثلاً در قسمت اعتیاد ایشان می نویسد که جلال تنها اعتیادش سیگار اشنو ویژه بود و از زبان جلال می نویسد که ایشان به شوخی می گفت
« توتون اشنو، همیشه یکسان است و از سر طویله ویژه! هر آشغالی که بکار ساختن هیچ سیگار مرغوبی نمی آید، می ریزند کنار آن را خرد کنند برای پر کردن اشنو. در حالیکه کیفیت توتون های سیگارهای نوع دیگر، متغیر است و سینه را اذیت نمی کند.» [12]
بخش هفتم: در نویسندگی، در این قسمت شمس دربار نویسندگی جلال، چگونگی نظرخواهی ایشان از اطرافیان، وارسی های جلال قبل از چاپ کتابهایش ، تلقی جلال از نویسندگی و شیو نویسندگی جلال می نویسد که جلال از نظر برادر نویسنده ای است سوای سایر نویسندگان و در مورد ایشان بیان می دارد که
« هر پرنده ای می پرد اما پریدن پروانه و سار و حاجی لک لک یکسان نیست و ;[13] »
شمس در این قسمت به وسواس قلم جلال اشاره می کند و می گوید
« جلال از زمر کسانی است که وسواس قلمی داشت. در این حد بود که چند بار مطلبی را می نوشت اصلاح یک نوشته را، تنها به این شیوه بسنده نمی کرد که آن را دوباره خوانی کند و بعضی از کلمات یا عبارات را خط بزند و حاشیه یا بالا نویسی کند. اضافه بر این شیوه، ضرورت می دید که مطلبی را بارها، بازنویس و چند بار نویس کند[14] »
بخش هشتم: پاطوق ها، شامل مکانهایی که جلال با دوستانش ملاقات می کرد از قبیل کافه ها و قنادیها و ;
بخش نهم: مزار و وصیت، شامل مزار جلال و نحو برگزیدن این مکان، اوصیا، وصیت نام جلال، میراث جلال و ورث ایشان می باشد
بخش دهم: پراکنده ها، شامل مصاحبه های جلال با مجلات و روزنامه های مختلف، نامه ها و گفتگوهای جلال و مقالات جلال می باشد
بخش یازدهم: حسن ختام، این بخش که بخش پایانی کتاب می باشد شامل نظر علماء و بزرگان در مورد جلال آل احمد می باشد از قبیل امام خمینی (ره)، آیت الله خامنه ای، دکتر شریعتی و ;
شمس در مورد سیاسی بودن جلال چنین می نویسد
« کارها و نوشته های جلال از نخستین باری که چاپ شده اند ( سال 1322) رنگ اجتماعی دارند. او در برابر مسائل خرافی جامعه، بیشتر موضعی انتقادی داشت. اما پس از سقوط دکتر مصدق و شکست نهضت در مرداد ماه 1332 به ویژه بعد از آن یک سطر نوشته ای که جلال در شهربانی به بختیار داد. و در روزنامه ها با هوو جنجال چاپ شد، جلال هر روزی که می گذشت، از روز پیش سیاسی تر می شد. و در نوشته ها و آثارش، ابعاد سیاسی مسائل، حتی در قصه هایش، متجلی تر می گشت.» [15]
شمس آل احمد در مورد قضاوتهایی که در مورد جلال شده چنین می نویسد
« به باور من، قضاوتهایی که تاکنون دربار جلال شده است، بیرون از انواع زیر نیست
1- قضاوتهایی که در ده سال آخر عمر جلال انجام گرفته است ; و در حضور خودش و قضاوت کنندگان اگر نه همه شان حامل حکومت و قصدشان خوش خدمتی به سانسور، تعدادیشان تازه بالغ شدگان جویای نام و تیغ و مردی خود را آزمون کننده
2- قضاوت هایی که در ده سال پس از مرگ جلال – تا پیروزی انقلاب – انجام گرفت، و در غیاب جلال و قضاوت کنندگان یکسونگر و چپ بین که به یقین هیچکدام آنان سرخوش خدمتی به ساواک را نداشتند. اما با جلال، غیر هم باور بودند. قصدشان خراب کردن جلال نبود. آنان با فکر و فرهنگ جلال، در بنیاد مخالف بودند. و آثارشان بیشتر، حمله به مکاتب معارض « ایسمی» بود که خود شیفت آن بودند
3- قضاوت روان پریشانه ای که یا در حضور جلال و یا در غیاب او انجام گرفت. با مایه هایی از کینه و حقد که برای من بیشتر صورت تسویه حساب های شخصی نویسندگان آنها بود با جلال
4- قضاوت ساواکی ها: برای جامع خفقان زد ما، آشنایی با اسرار سیاست و رازهای مکتوم ساواک، که تعداد اعضاء و آنتن ها و خبرچین هایش را از شصت هزار تا سه میلیون نفر نوشته اند، جز به برکت انقلاب امکان نداشت. برنام ساواک آن بود که جلال را سر به نیست کند، اما از او « امامزاده» نسازد. طبیعی است که ساواک شروع کند به تحلیل یک یک آثار جلال و با این هدف که جلال را یک عنصر خطرناک معرفی کند که بود.» [16]
خلاص کلام اینکه شمس آل احمد انگیز خود از تدوین این کتاب را چنین بیان می دارد
« شنوندگان من در آن سالهای پیش و پس پیروزی انقلاب و در آن مجالس، به ویژه جوان ترها که در احوال جلال کنجکاوتر بودند، به خاطر دارند که همواره آنان را حواله داده ام به مجال و فرصت های مناسب دیگری. این رساله، همان مجال و فرصت مناسبی است که قولش را داده بودم و در تعهد خویش می شناختم .انگیز دیگرم از تدوین این کتاب، پاسخ به تمام آن کسانی است که پیش از قیام علنی ملت ما و پس از مرگ جلال، در طول سالهای نخست پس از آن مرگ مشکوک، به مهر و یا به قهر، به نیش زبان و یا نوش بیان، کمتر با حضور خویش و بیشتر با تلفن ها و نامه ها، مرا به خاطر انجام عملی یا عدم انجام عملی - در حوز حملاتی که به جلال می شد – ستوده و یا نکوهیده اند.» [17]
کتاب سوم: کتاب فرهنگ جلال آل احمد ( کتاب اول: سیاست) نوشت مصطفی زمانی نیا است. این کتاب شامل نه بخش است، که آراء آل احمد در زمینه های مختلف جمع آوری شده است ، این نه بخش به ترتیب زیر می باشد
1-سیاست 2- کودتای 1299 3- نفت 4- کودتای 28 مرداد 5- احزاب سیاسی 6- سیاستمداران 7- انقلاب سفید 8- امپریالیستها 9- در خاورمیانه
زمانی نیا انگیز خود را در تهی « فرهنگ جلال » سه چیز می داند
« 1- جلال آل احمد از جمله متفکران نادری است که مرام و کلامش ملهم از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان و جهت جهد و جهادش سوق دادن آنان به سوی استقلال سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است و با آن که میتوان، نشان او را در پهن سینه های مردم عارف به عیان دید، لیکن آنطور که شایسته اوست برای شناسائی و ترویج اندیشه هایش کاری صورت نگرفته است و بیشتر در مورد او به عمد یا به سهو، هیاهو و جنجال کرده اند، کوشش در جهت رواج افکار او را، یکنوع فریضه و ادای دین می دانم
2- خواسته ام جلال را از چشم نوشته های خود جلال بشناسیم، نه از دریچ چشم دوستان و دشمنان او. و دیده ایم که مرسوم است هر سال در یادبودش، یا به هر مناسبتی، مخبرین نشریات به سراغ این و آن شخصیت سیاسی، مذهبی، یا فرهنگی رفته اند و خواسته اند با طرح چند سوال از ایشان، جلال را به خوانندگان بشناسانند. غافل از اینکه تمام نوشته های جلال، صدیق ترین شرح احوال او و زمان در طول زندگی اش می باشند
3- جلال در مقطعی می زیست و روالی را برای ارائه کارهایش برگزیده بود که برای رسانیدن پیام و وانهادن بار مسئولیت از دوش به اجبار در زیر لواها و لفافه های مختلف می نوشت، گاهی به صورت داستان، گاهی به صورت نقد و گاهی سفرنامه. پیام های او در داستانهایش گاهی آن وضوح و سرراستی مقالات را ندارد و بسیاری از آنها هنوز بر خوانندگان گنگ و مبهم است . من کوشیده ام تمامی اشارات و تنبیهات و وصایای او راکه به شکل پراکنده در این جا و آن جا، پیرامون موضوع واحدی دور می زند، گلچین و فصل بندی و مدون کنم.» [18]
البته ناگفته نماند فرهنگ جلال که توسط آقای زمانی نیا تألیف یافته است، از سه بخش کلی و عمده و کاملاً مجزا از هم و بصورت سه کتاب، مرکب است
1- کتاب اول، پیرامون « سیاست» است ، همین کتابی که به معرفی فصول آن پرداخته شد
2- کتاب دوم، پیرامون « فرهنگ و شعر و ادب» و شامل دقیق ترین و بی غرضانه ترین تعریفات در مورد رشته های هنری نظیر نقاشی و معماری و موسیقی و سینما و تئاتر، و در مورد رشته های فرهنگی و ادبی، نظیر تاریخ و شعر و عرفان و تصوف و ; و در ضمن اظهار نظرهای جامع و قاطع در مورد هنرمندان و ادیبان می باشد
3- کتاب سوم، پیرامون « ادیان و مذاهب» دور می زند و شامل مباحثی نظیر مذاهب زرتشت و مانی و مزدک، مسیحیت، اسلام، حج، معصومیت، امامت، معجزه، قیام، روحانیت و ; می باشد
عناوین این سه کتاب به قول مصطفی زمانی نیا همان سه رکن اساسی افکار و جوش و خروش روحی و جسمی جلال آل احمد است
زمانی نیا در این کتاب ( کتاب اول) از ناشران و افرادی گله و شکایت می کند که آثار جلال را جهت رسیدن به مقاصد خود دستکاری و سانسور و جعل کرده اند، لذا افراد و دوستانی که می خواهند، آثار جلال را مورد مداقه و تحقیق قرار دهند، موضوع فوق را مدّ نظر داشته باشند و به هر کتابی که به نام جلال چاپ شده است، اعتماد نکنند
نتیج اینکه، زمانی نیا در این کتاب از تجزیه و تحلیل سخنی به میان نیاورده است و فقط آل احمد را مورد تحسین قرار داده است و او را در بین « عالمان فاعل» عصر حاضر، قافله سالار می داند[19]
« مدخل »
این تحقیق در صدد است با کنکاش در آثار جلال آل احمد ( مقالات ، داستانها و بویژه رمانها ) بنیانهای جامعه شناختی و انسان شناختی را در آثار وی دریافته و آنها را در قلمرو چهار جستار جامعه شناختی ( هستی شناسی ، روش شناسی ، ایستایی شناسی و پویایی شناسی )ودرزمینه های انسان شناختی مدون سازد و بالطبع به جامعه شناسی ادبیات آثار جلال آل احمد خواهد پرداخت . بنا به ماهیت موضوع ، روش بررسی اسنادی و تحلیل متون می باشد. سعی شده ابتدا کل مجموعه شناخته شده سپس هر یک از عناصر با توجه به کل ، تحلیل شود . در این روش عناصر در رابطه متقابل ملاحظه و تحلیل شده و طبیعتاً تفسیر معنای هر نماد ( واقعه تاریخی ) جز از طریق شناخت کل صورت نمی گیرد
« رسش تحقیق »
1- شیخ رضایی، حسین؛ « نقد و تحلیل و گزیده داستانهای آل احمد» ؛ مقدمه؛
2- منبع پیشین؛ مقدمه؛
3- منبع پیشین ؛
1 – منبع پیشین ؛
2- همان منبع؛
1- منبع پیشین ؛
2- همان منبع ؛
1- منبع پیشین؛
2- همان منبع ؛
1- آل احمد، جلال؛ « ارزیابی شتابزده»؛ 82
2- شیخ رضایی، حسین؛ « نقد و تحلیل و گزیده داستانهای آل احمد»؛
1- آل احمد، شمس؛ « کتاب از چشم برادر» ؛ 347
2- همان منبع؛
3- همان منبع ؛
1- آل احمد، شمس؛ « از چشم برادر» ؛
1- آل احمد، شمس؛ « از چشم برادر» ؛ 13-12-
1- آل احمد، شمس ؛ « از چشم برادر» ؛
1- زمانی نیا، مصطفی ؛ « فرهنگ جلال آل احمد ، کتاب اول» ؛ 10-
1- زمان نیا ، مصطفی: « فرهنگ جلال آل احمد، کتاب اول»؛
کلمات کلیدی :
