ایران مقاله

 

 پروژه دانشجویی تحقیق دهستان زریبار فایل ورد (word) دارای 74 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق دهستان زریبار فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق دهستان زریبار فایل ورد (word)

1-1- انگیزه انتخاب موضوع
2-1- طرح مسأله
3-1- فرضیه ها
4-1- اهداف تحقیق
5-1- مراحل تحقیق
6-1- مسائل و مشکلات تحقیق
1-2- مفهوم توسعه
2-2- مفهوم توسعه از دیدگاه جغرافیا
3-2- تعاریف روستا
4-2- تاریخچه توسعه روستایی
5-2- ماهیت توسعه روستایی
6-2- برنامه ریزی برای توسعه روستایی
7-2-اهداف توسعه روستائی
8-2-توسعه پایدار
9-2- توسعه اقتصادی
10-2- توسعه کشاورزی
11-2 -توسعه انسانی
1-3- شهرستان مریوان از نظر تقسیمات کشوری و موقعیت جغرافیایی
2-3- ویژگیهای طبیعی شهرستان مریوان
1-3-3- مشخصات اقلیمی شهرستان مریوان
2-3-3- هیدرولوژی عمومی شهرستان مریوان
4-3- ویژگیهای انسانی
5-3- ویژگیهای اقتصادی شهرستان مریوان
1-4- موقعیت جغرافیایی
2-4- زمین شناسی عمومی
3-4- خصوصیات آب و هوا
ایستگاه سینو پتیک مریوان
1-3-4- وضعیت دما
1-3-4- رژیم دمای منطقه
1-3-4- روزهای یخبندان
2-3-4- وضعیت بارش
1-2-3-4- توزیع فصلی بارش
2-2-3-4- رژیم بارش
3-3-4- رطوبت نسبی
4-3-4- نوع تیپ اقلیمی منطقه
4-4- خاک
انواع سریهای خاک
5-4- طبقه بندی اراضی
6-4- فرسایش
7-4- منابع آب
1-7-4- هیدرولوژی آبهای سطحی جاری
2-7-4- هیدرو لوژی آبهای سطحی راکد
1-2-7-4-دریاچه زریبار
2-3-7-4-کیفیت آب دریاچه
3-2-7-4-کیفیت شمیایی آب دریاچه
4-2-7-4-کیفیت فیزیکی آب دریاچه
5-2-7-4- حیات جانوری و گیاهی دریاچه
3-7-4- آبهای زیر زمینی
8-4- پوشش گیاهی
1-8-4- جنگل
2-8-4- مراتع
9-4- زندگی جانوری

 

 

1-1- انگیزه انتخاب موضوع

در کشورهایی مانند ایران که بخش زیادی از جمعیت آن در روستاها متمرکز شده اند، اجرای برنامه های توسعه اقتصادی با توجه به توانهای طبیعی مناطق روستایی ضروری به نظر می رسد، چرا که با ورود این بخش از جامعه به چرخه تولید شرایط برای رشد موزون و همه جانبه اقتصاد کشور مساعد می گردد. تغییر شیوه های بهره برداری سنتی از منابع موجود یا به عبارتی مکانیزه کردن شیوه های تولید، صرفه اقتصادی بیشتر به همراه داشته و دلبستگی روستاییان را به ماندن در روستا بیشتر خواهد نمود. در واقع اجرای هرگونه برنامه ای بدون توجه به مشکل بیکاری و میزان درآمد روستاییان با موفقیت همراه نخواهد بود. بنابراین لازم است، قبل از اجرای هر برنامه ای توانهای محیطی روستا در رابطه با میران جمعیت این مناطق بررسی گردد. ومتناسب با جمعیت شاغل و بیکار در رابطه با توانهای موجود، برنامه ریزی گردد

دهستان زریبار یکی از دهستانهای بخش مرکزی شهرستان مریوان است که با داشتن 13 روستا و شرایط طبیعی و انسانی مناسب، زمینه بسیار مستعدی را برای توسعه اقتصادی دارا می باشد. خاک‌های حاصلخیز، شرایط اقلیمی مناسب، وجود آب کافی و همچنین نیروی انسانی کافی امکان توسعه اقتصادی بویژه توسعه بخش کشاورزی  را فراهم نموده است

متأسفانه باوجود فراهم بودن چنین شرایطی، بدلیل حاکم بودن دیدگاه های سنتی در بهره برداری از منابع موجود، معضل بیکاری و مهاجرت روستاییان به شهرمریوان همچنان به قوت خود باقی است. بنابراین ریشه یابی این مسائل معرفی توانها و پتانسیل های موجود منطقه زمینه تحقیق حاصل را فراهم نموده است تاتوانمندیهای موجود دهستان در حیات اقتصادی و توسعه اقتصادروستایی دهستان شناخته شود

2-1- طرح مسأله

مهمترین رکن اقتصاد روستا کشاورزی است. در کشورهایی که درصد قابل توجهی از جمعیت در روستا ها ساکن هستند توجه به این بخش ( کشاورزی ) ضروری است. کشاورزی معمولاً بخش اصلی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه است. بطوریکه بین 45 %تا 90% کل محصول و 60% تا 90% کل اشتغال را در برمی گیرد.از این رو توسعه اقتصادی در این کشورها ارتباط نزدیک با توسعه اقتصاد کشاورزی آنها دارد

یکی از ویژگیهای بخش کشاورزی در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران کارایی پایین آن است. علت پایــین بودن کارایی در این کشورها، فشار زیاد بر زمین، کاربرد تکنولوژی عقب مانده . پس انداز کم و در نتیجه سرمایه گذاری کم می باشد (آسایش 1347، ص111)

دهستان زریبار با وجود داشتن توانهای محیطی بیشمار متأسفانه همچنان  با مشکل بیکاری درآمد پایین و مهاجر ت بی رویه روستاییان به شهر دست به گریبان است. شیوه‌های سنتی کشت، و کاربرد تکنولوژی های غیرمدرن سبب شده است که کشاورزی منطقه جوابگوی نیازهای معیشتی ساکنان منطقه نباشد و درنتیجه مهاجرت به شهر ها همچنان ادامه داشته باشد. تکرار این روند خالی شدن روستاها را از سکنه باعث خواهد شد ومتعاقباً رشد ناموزون جمعیت شهری را به دنبال دارد. دریاچه زریبار به عنوان بخشی از دهستان زریبار و به عنوان یکی از زمینه های اشتغال زایی متأسفانه به طور مقبول مورد بهره برداری قرار نگرفته است. توسعه شیلات  به لطف وجود دریاچه زریبار می تواند  تأمین کننده بخش عمده ای از نیازهای معیشتی دهستان زریبار باشد. از لطف دیگر وجود جاذبه های توریستی و سیاحتی، امکان ایجاد تأسیساتی در اطراف دریاچه، به ویژه برای تعدادی از روستاهای دهستان که در مجاورت دریاچه واقع شده اند فراهم کرده است که این امر می تواند دهستان یادشده را در جهت توسعه اقتصادی به حرکت در آورد. بنابراین با توجه به مسائل یاد شده سوالاتی به شرح زیر قابل طرح است

1-آیاشرایط منطقه برای توسعه بخش کشاورزی جهت ممانعت مهاجرت روستاییان به شهر مناسب است ؟

2-آیاایجاد یک بازارهفتگی در دهستان زریبار لازم است ؟

3- آیاجاذبه های توریستی دهستان نقشی در توسعه روستایی منطقه می تواند داشته باشد؟

3-1- فرضیه ها

فرضیه عبارتند است از یک ایده غیرقطعی و آزمایش با حدسی زیرکانه که برای نتیجه تحقیق می زنیم و پیشنهادی است که در محک آزمایش علمی سنجیده می شود
(نبوی، 1365)

هدف اصلی این تحقیق تعیین اثرات توسعه کشاورزی و توریسم دراقتصادروستایی است. از این جهت نگارنده سعی می کند تادرمقوله اصلی به فرضیه های زیرپاسخ دهد

1- به نظر می رسد با توسعه اقتصاد روستایی، روند مهاجرت روستاییان این منطقه به شهرکندتر شود ودرنتیجه از رشد ناموزون جمعیت شهری جلوگیری شود

2- باتوجه به تولیدات منطقه ( از نظرکشاورزی، دامداری ) ایجاد یک بازار هفتگی دراین دهستان ضروری بنظر می رسد

3- به نظر می رسد باتوجه به طبیعت بکر، وجود دریاچه زریبار، وسایر توانهای توریستی و سیاحتی منطقه در صورت توسعه صنعت توریسم زمینه اشتغال برای روستاییان بیش از پیش فراهم خواهد شد

4-1- اهداف تحقیق

دهستان زریبار در یک قلمرو جغرافیایی مناسب ودر مستعد ترین نقاط از لحاظ منابع طبیعی به ویژه آب و زمین واقع شده است. یعنی در منطقه ای که بهره برداری از آب آسان و به زیر کشت درآوردن زمینها سهل است دارای استعدادهای زیادی در زمینه کشاورزی، توریسم می باشد. در صورت وجود مطالعه و برنامه ریزی درست و اصولی جهت استفاده بهینه از این منابع بسیاری از مشکلات موجود دهستان زریبار مرتفع خواهد گردید. بنابراین برنامه ریزی اصولی قبل از هر چیز در گرو شناسایی، مطالعه و نهایتاً برنامه ریزی هدفمند است که موجب ریشه کن کردن فقر، گرسنگی، ایجاد رفاه ساکنان روستا و حفظ محیط زیست روستاها، گردد

در این رساله قصد بر این است که توانهای محیطی این دهستان از یک طرف معرفی کرد و از طرف دیگر موانع و مشکلاتی که در سرراه توسعه اقتصادی این دهستان واقع شده تبین گردد سپس، با ارائه راه حلهایی نحوه استفاده بهینه و بهره برداری از منابع موجود مشخص شود اهدافی که به طور کلی مد نظر هستند، عبارتند از

1- بکار گیری حداکثر منابع و استفاده بهینه از ظرفیتهای تولیدی به طوری که حداکثر بازده حاصل شود

2- رسیدن به رفاه اجتماعی و اقتصادی بدون تخریب محیط طبیعی و آرام روستا

3- بررسی مسائل و مشکلات تولید و عرضه محصولات کشاورزی و دامداری

4- عرضه نمودن رهنمودها یی جهت دستگاههای اجرائی که در ارتباط با توسعه مناطق روستایی هستند

5- پیشنهاد استفاده از بذرهای اصلاح شده به منظور بهره برداری بیشتر در واحد سطح

6- بررسی امکان ایجاد یک بازار هفتگی برای عرضه مستقیم محصولات کشاورزی با قیمت مناسب

7- ارائه راه حلهایی به منظور جلو گیری از مهاجرت بی رویه روستاییان و یا حداقل کاهش روندآن

8- معرفی نمودن جاذبه های سیاحتی، توریستی دهستان با توجه به وجود دریاچه زریبار و منابع طبیعی گسترده و غنی مانند رودخانه ها، جنگل، مراتع و…

9- توسعه مکانیزاسیون و به کار گیری روشها ی نوین درامور کشاورزی منطقه

10- معرفی تنگناها و محدود یتهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی در امر توسعه اقتصاد روستایی

5-1- مراحل تحقیق

در انجام تحقیق حاضر مفاهیم توسعه و توسعه روستایی و توسعه اقتصادی روستایی به تفصیل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته، سپس شاخص های توسعه روستایی در رابطه با دهستان زریبار مطالعه شده است

1-ابتدا به مطالعه مبانی، نظری و بررسی شاخص ها ی توسعه روستایی، اقدام به جمع آوری اطلاعات شده است. در این مطالعه علاوه بر مطالعه کتابخانه ای، از تمامی روستاهای دهستان بازدید به عمل آمده است و ویژگیهای طبیعی و انسانی دهستان و نحوه توزیع خدمات روستایی مورد بررسی قرارگرفته است

2-دراین مرحله اطلاعات گرد آوری شده از طرق فوق الذکر، دسته بندی گردیده است و هرکدام درجای خود تحلیل و تبین گردیده است

3- دراین مرحله اطلاعاتی گردآوری شده تجزیه و تحلیل گردیده است ونتایج حاصله درقالب نقشه، نمو دار و تحلیل ارائه گردیده است

6-1- مسائل و مشکلات تحقیق

تحقیق حاضر همچون سایر پژوهشهای دانشگاهی با مسائل و مشکلات زیادی همراه بوده است. یکی از مشکلات اساسی، عدم دسترسی به آمار و اطلاعات موثق بود. متاسفانه برای بدست آوردن چنین آمارهایی محققین با موانع زیادی روبرو هستند طبیعتاً گرفتن نتایج درست و ارائه تحلیهای دقیق نیازمند استفاده از آمار و اطلاعات دقیق است. بدست آوردن آمار و اطلاعات اغلب بسیار وقت گیر بوده و در بسیاری از مواقع با موفقیت همراه نیست بنابراین در این میان علاوه برصرف هزینه، بیشتر وقت محققین به هدر می رود. رساله حاضر نیز از این قاعده مستثنی نبوده ودر بسیار ی موارد کوشش برای بدست آوردن آمار و اطلاعات با موافقیت همراه نبوده است اما با این حال و با وجود تمام این کاستی ها سعی شده است که تحلیلی درست و نزدیک به واقعیت در مورد شرایط طبیعی و انسانی دهستان زریبار صورت گیرد، تا با تکیه  بر این تحلیلها گامی و لو اندک در جهت توسعه اقتصادی این دهستان برداشته شود

 

1-2- مفهوم توسعه

شناخت بهتر هر پدیده نیاز به تعریف جامع و کاملی از آن پدیده دارد. واضح است که هرچه این تعریف جامع و کاملتر باشد  شناخت آن پدیده آسانتر و دقیقتر خواهد بود

توسعه در فرهنگ دهخدا به معنی فراخی و وسعت آمده است که بصورت توسعه دادن نوسعه پیدا کردن و توسعه یافتن استعمال می شود

توسعه ترجمه کلمه دیولوپمنت[1] است که در فرهنگ آریانپور معانی مختلفی از آن شده اسـت. تــرقی، نمو، مرحله تکمیلی، کمـال، پیشرفتگی، بروز و آشکار سازی (آریانپور،1370، ص 588)

توسعه، اساساً یک عملکرد انسانی است که در آن همه مردم جامعه به طور کامل بسیج می شوند  دور باطل فقر و مرض شکسته می شود، کیفیت زندگی همه مردم در همه نواحی جغرافیایی بهبود می یابد. در همان حال : مفهوم تازه ای از روابط کشور با سایر کشورها در سطوح بین الملی مطرح می گردد( رضوانی، 1374، ص 24)

پروکفیلد در تعریف توسعه می گوید : فرایند عامی که در این زمینه وجود دارد اینست که «توسعه » را بر حسب پیشرفت به سوی اهداف رفاهی نظیر تقلیل فقر و بیکاری و کاهش نابرابری تعریف کنیم ( ازکیا، 1374، ص 18)

دکتر حسین آسایش عقیده دارند توسعه یعنی

«ارتقاء ظرفیتهای اجتماعی در جهت رفع نیازهای محسوس جامعه، افزایش بهره برداری از امکانات و قابلیتهای اجتماعی در جهت رشد و تعالی جامعه» (آسایش،1374، ص 9)

میسرا با مفهومی جامع توسعه را چنین تعریف می کند « توسعه به عنوان یک مفهوم متعالی دستاورد بشری و پدیده های چند رشته ای است و فی نفسه یک مسلک ( ایدئولوژی) به حساب می آید، توسعه چون دستاورد بشری است در محتوا و نمود دارای مختصات فرهنگی است و بر تحول ارگانیک دلالت دارد و هدف از توسعه دستیابی فزاینده انسان به ارزش است و بر معنای زیر تاکید دارد، اولاً، توسعه یک فرایند است نه وضع ایستا، ثانیاً این فرایند در نهایت به ارزشها مربوط می شود و هدف از توسعه «ایجاد زندگی پر ثمر» است

تغییرات مثبت که موجب بهبود وضع زندگی مردم گردد توسعه نامیده می شود. لیکن توسعه به معنی کوشش آگاهانه، نهادی شده و مبتنی بر برنامه ریزی برای ترقی اجتماعی و اقتصادی جامعه پدیده منحصر به فرد قرن بیستم است که از سال 1917 در شوروی آغاز گردید( همان ص 16)

همچنین،مایکل تودارو[2] معتقد است که توسعه را باید جریانی چند بعدی دانست که مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، طرز تلقی عامه مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، نابرابری و ریشه کن کــردن فقر مطلق است (از کیاء 1369، ص8)

پیتر دو نالدسن[3] در تعریف توسعه می گوید : توسعه به وجود آوردن تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، گرایشها و نهادها برای تحقق کامل هدفهای جامعه است و در این استحاله مهم اگر توده مردم درگیر باشد ممکن است میوه رشد فوراً نصیب آنها نشود، زیرا که فرایند توسعه اغلب فرایند رنج آور و دشورای است، تا همه مردم با آگاهی همگانی از تغییرات و نیاز مطابقت با آن در امر توسعه مشارکت اصیل نداشته باشند ادامه توسعه ممکن نخواهد بود ( دینی، 1370، ص 85 )

2-2- مفهوم توسعه از دیدگاه جغرافیا

شاید تنها شاخه ای از علوم که می تواند در مفهوم توسعه با توجه به رابطه انسان و طبیعت داوری کند دانش جغرافیا باشد چرا که در جغرافیا، هم محیطهای طبیعی مطالعه می شوند و هم عکس العملهای محیط اجتماعی بررسی می گردد

از این رواغلب جغرافیدانان در شناخت میزان تـوسعه نواحی از معیارهای جغرافیائی مدد می گیرند. زیرا به کارگیری معیارهای جغـــرافیائی، مارا از اثرات زیانبار تکنولوژی ناسازگار در محیط زیست آگــاه می ســازد و هم از اتــلاف منابع طبیعی و انسانی محیـط زندگی جلو گیری می کند

 سؤال مهمی که دراین زمینه طرح می شود این است که «توسعه » در یک کشور یا یک منطقه چگونه توزیع می شود و چه عواملی در توزیع منطقه ای توسعه مؤثر است و بالاخره توسعه با جغرافیا چه رابطه ای دارد ؟ واقعیات عینی نشان می دهد که توسعه اقتصادی چه در شهر  و چه در روستا به طور متعادل انجام نمی شود و همین عدم تعادل صرفنظر از بسیاری عوامل دیگر با وضعیت جغرافیائی منطقه رابطه ای تنگاتنگ دارد.بدین ترتیب برای نیل به رشد و توسعه باید خصوصیات محیط فیزیکی، منابع طبیعی، شرایط اکولوژیکی و بالاخره فرهنگ و فضای اجتماعی در نظر گرفته شود (رضوانی، 1374 ص19)

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی مقاله روند های جمعیتی و چالشهای آن در خاورمیانه فایل ورد (word) دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله روند های جمعیتی و چالشهای آن در خاورمیانه فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله روند های جمعیتی و چالشهای آن در خاورمیانه فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه   3ش
تغییرات جمعیت  
پیامدها و چالشهای جمعیت‌شناختی  
شکل‌گیری یک توافق  بین‌المللی در مورد جمعیت  
پی نوشتها  

چکیده

منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی یکی از خاستگاههای تمدن و فرهنگ شهری ست. ویژگی عمده کشورهای این منطقه این است که هرچند انتقال جمعیتی یعنی انتقال از مرگ‌ومیر و باروری بالا به مرگ‌ومیر و باروری پائین صورت گرفته است ولی هر کشوری در مراحل متفاوتی از آن قرار دارد. پیش‌بینی شده است که شمار جمعیت در این منطقه طی چندین دهه همچنان افزایش یابد و این بدان خاطر است که گشتاور رشد جمعیت در این منطقه مثبت است

امروزه رشد سریع جمعیت چالشهائی را که این منطقه در آغاز هزاره سوم میلادی با آن روبروست، تشدید می‌کند. یکی از چالشها، فراهم نمودن خدمات بهداشت باروری برای زنان 15 تا 49 ساله‌ای است که طی 30 سال آینده دست‌کم دو برابر خواهد شد. سالخوردگی جمعیت و تامین نیازهای بهداشتی آنها یکی دیگر از چالش‌های این منطقه است. علی‌رغم تلاش دولتهای منطقه در حوزه آموزش، شمار افراد بزرگسال بیسواد در بعضی کشورها افزایش خواهد یافت. بیکاری بویژه در میان جوانان و زنان یکی دیگر از ویژگیهای جمعیت‌شناختی منطقه است. علاوه بر اینها، رشد جمعیت در زمینه‌های دیگری چون مسکن و منابع آب، منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی را با چالشهای اساسی مواجه خواهد ساخت

این وضعیت کشورهای منطقه را ناگزیر از پذیرش این واقعیت کرده است که برای تعدیل نرخ رشد جمعیت و پیشگیری از تشدید مشکلات، به اجرای برنامه‌های تنظیم خانواده و کنترل موالید بپردازند. در این راستا، کشورهای مصر، ایران و ترکیه از اولین کشورهائی بودند که بطور رسمی از برنامه‌های تنظیم خانواده حمایت کردند. هم‌اکنون در منطقه دولتی وجود ندارد که دسترسی زوجین به اطلاعات و خدمات تنظیم خانواده را محدود کند

صاحبنظران بر این باوراند که در سایه اقداماتی چون التزام به ثبات سیاسی، سرمایه‌گذاری در بهداشت و منابع انسانی و سیاستهای اقتصادی سالم و بی‌عیب و نقص می‌توان چالشهای جمعیتی را در این منطقه به پاداش جمعیتی تبدیل نمود

واژگان  کلیدی: چالشهای جمعیتی ـ افریقای شمالی‌ـ گشتاور رشد‌ـ خاورمیانه ـ پاداش جمعیتی

 

مقدمه

 مردم خاورمیانه و آفریقای شمالی^[1] نقشی طولانی، هرچند در مواردی متغیر و ناپایدار، در تاریخ تمدن بشری داشته‌اند. این منطقه یکی از خاستگاههای تمدن و فرهنگ شهری ست. سه دین عمده دنیا یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام ریشه در این منطقه دارد. دانشگاههای موجود در خاورمیانه و آفریقای شمالی از قدمت بیشتری در مقایسه با دانشگاههای اروپا برخوردارند. در دوران معاصر، سیاست، مذهب و اقتصاد خاورمیانه و آفریقای شمالی بشدت با روشهائی که دنیا را تحت تاثیر قرار داده، گره خورده است. عرضه نفت در سطح وسیع و کلان^[2] یکی از دلائل عمده علاقه‌مندی جهانی ست ولی تاثیر خاورمیانه و آفریقای شمالی فراتر از حوزه‌های نفتی گرانقیمت آن می‌باشد. این منطقه از موقعیت جغرافیائی و استراتژیک مهمی بین آسیا، آفریقا و اروپا برخوردار است و همیشه درگیر کشمکش‌های زمین و نفوذ بیگانگان بوده است

امروزه، رشد سریع جمعیت چالشهائی را که این منطقه در آغاز هزاره سوم با آن روبروست، تشدید می‌کند. جمعیت خاورمیانه و آفریقای شمالی که در طول صدها سال در حدود 30 میلیون نفر نوسان داشته است، در اوائل قرن بیستم به حدود 60 میلیون نفر رسید. در نیمه دوم قرن بیستم  رشد جمعیت در این منطقه به شدت افزایش یافت. کل جمعیت طی یک دوره 50 ساله با 280 میلیون نفر افزایش از حدود 100 میلیون نفر در سال 1950 به حدود 380 میلیون نفر در سال 2000 رسید. در طول این دوره، جمعیت خاورمیانه و آفریقای شمالی، 7/3 برابر یعنی بیش از هر منطقه عمده دیگری در جهان افزایش یافت ( نمودار 1)

تغییرات جمعیت

در طول سده گذشته خاورمیانه و آفریقای شمالی میزان بالاتری از رشد جمعیت را نسبت به هر منطقه دیگری در جهان تجربه کرد. نرخ رشد سالیانه جمعیت منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی به بالاترین حد خود یعنی 3 درصد در حدود سال 1980 رسید و این در حالی ست که میزان رشد جمعیت در کل جهان حداکثر به 2 درصد در سال در بیش از یک دهه قبل^[3] رسید. بهبود در بازماندگی و وضعیت زنده‌ماندنی انسان^[4] بویژه در طول نیمه دوم قرن بیستم موجب رشد سریع جمعیت در خاورمیانه و آفریقای شمالی و دیگر مناطق کمتر توسعه‌یافته شد. عرضه خدمات جدید پزشکی و اقداماتی در زمینه بهداشت عمومی همچون آنتی‌بیوتیک‌ها و ایمن‌سازی، موجب کاهش سریع میزانهای مرگ‌ومیر در جهان درحال‌ توسعه پس از سال 1950 شد در حالی که کاهش در میزانهای موالید با تاخیر صورت گرفت که همین خود میزانهای بالائی از افزایش طبیعی را (مازاد موالید بیشتر از تلفات) موجب شد

 در پنجاه سال گذشته، کاهش مرگ‌ومیر در جوامع درحال ‌توسعه، عمدتاً در زمینه مرگ‌ومیر کودکان و اطفال بوده است. در این منطقه مرگ‌ومیر اطفال (یعنی بچه‌هائی که قبل از نخستین سالگرد تولدشان می‌میرند) از حدود 200 در هزار تولد زنده در اوائل دهه 1950 به کمی بیش از 50 در هزار تولد زنده در آغاز قرن بیست‌ویک  تقلیل یافت. علی‌رغم این کاهش سریع و این واقعیت که میزانهای مرگ‌ومیر اطفال در بعضی از کشورهای ثروتمند و نفت‌خیز حوزه خلیج فارس کاملاً پائین است (مرگ‌ومیر اطفال در کویت پائینتر از متوسط مرگ‌ومیر اطفال در اروپا می‌باشد)، میزان منطقه‌ای مرگ‌ومیر اطفال در خاورمیانه و آفریقای شمالی بالاتر از میزان متناظر آن در آمریکای لاتین وآسیای شرقی است

در حالی که انتقال جمعیتی یعنی انتقال از مرگ‌ومیر و باروری بالا به مرگ‌ومیر و باروری پائین، ویژگی مسلط در تمام منطقه است. ولی، هر کشوری در مراحل متفاوتی از آن قرار دارد(نمودار 3 ). در خاورمیانه و آفریقای شمالی باروری به طور متوسط از 7 بچه برای هر زن در حدود سال 1960، به 6/3 بچه در سال 2001 تقلیل یافت. میزان باروری کل (متوسط شمار موالید برای هر زن) در کشورهای بحرین، ایران، لبنان، تونس و ترکیه کمتر از 3 بچه و در کشورهای عراق، عمان، منطقه فلسطین، عربستان صعودی و یمن بیشتر از 5 بچه است 

 هرچند انتظار می‌رود که در منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی کاهش باروری همچنان ادامه داشته باشد، ولی شمار جمعیت طی چندین دهه بسرعت افزایش خواهد یافت. در شماری از کشورها، شمار افراد جوانی که به سالهای بچه‌‌زائی می‌رسند، از شمار بیشتری در مقایسه با نسل قبلی برخوردارند. از اینرو، در مجموع موالید زیادی را هم خواهند داشت. این پدیده همان چیزی است کـه گشتاور جمعیت^[5] یا نیروی فزاینده و محرک جمعیت نام دارد. جمعیت این منطقه هر سال 2 درصـد افـزایش می‌یـابد^*. سـالانـه تقریبـاً 7 میلیـون نفـر بر شمـار جمعیت افـزوده مـی‌شود و انتظار مـی‌رود که در پنجاه سال آینده جمعیت خاورمیانه و آفریقای شمالی تقریباً دو برابر شود

پیامدها و چالشهای جمعیت‌شناختی

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی تحقیق عناوین و اسامی قرآن کریم فایل ورد (word) دارای 51 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق عناوین و اسامی قرآن کریم فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق عناوین و اسامی قرآن کریم فایل ورد (word)

پژوهشی درتاریخ قرآن کریم 
عناوین و اسامی قرآن کریم 
وحی الهی 
معنی لغوی وحی: 
کیفیت نزول وحی: 
تاریخچه کوتاهی درباره نزول وحی بر پیامبراسلام (ص): 
نزول قرآن کریم 
تاریخ آغاز نزول قرآن: 
کیفیت نزول کتب آسمانی بر انبیاء و چگونگی نزول قرآن کریم: 
حکمت نزول تدریجی آیات قرآن : 
نخستین آیاتی که بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)نازل شد: 
آخرین آیاتی که بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)نازل گردید: 
بهترین راه حل برای شناسایی آخرین آیه قرآن : 

عناوین و اسامی قرآن کریم

کلام الهی یعنی قرآن کریم به اسامی وعناوین متعددی نامبردار است که از این اسامی نیز در قرآن کریم یاد شده است. میان این اسامی، چند نام دارای شهرت بیشتری می باشد که مورد اتفاق اکثر دانشمندان علوم قرآنی است که می توان آنها را بعنوان اسامی و نامهای قرآن تلقی کرد، و آنها عبارتند از: قرآن، فرقان، کتاب، ذکر و تنزیل[1]

قرآن: از این نام در قرآن حدود پنجاه و هشت مورد یاد شده است مانند «انه لقرآن کریم[2] » و «فاذا قرات القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم[3] » درباره معنی قرآن و مبدأ اشتقاق آن میان علما، اختلاف نظر وجود دارد

شافعی می گوید: قرآن از هیچ مبدئی مشتق نشده است. بلکه ارتجالا و ابتداء برای کلام الهی وضع شده است و بنابراین مشتق از «قرء» نخواهدبود، و الا باید بتوانیم بر هر چیزی که قرائت می شود، لفظ قرآن را اطلاق نماییم. زجاج و لحیانی واژه قرآن را مهموز می دانند با این تفاوت که زجاج گوید: قرآن مشتق از «قرء» بمعنی جمع و گردآوری است، و کلمه قرء در جمله «قرات الماء فی الحوض» بهمین معنی است. و چون قرآن جامع ثمرات کتب پیشین آسمانی است آنرا قرآن نامیده اند. و قتاده نیز دارای همین رای و عقیده بوده است[4]. ولی لحیانی را عقیده بر آن است که قرآن مشتق از قرء بمعنی قرائت و پیروهم آوردن و خواندن می باشد. و چون قاری قرآن بهنگام تلاوت آن حروف و کلمات آنرا بدنبال هم می اورد ، قرآنش نامیده اند. بنابراین قرآن مصدری است. بمعنی مفعول یعنی تلاوت شده و چنانکه کتاب بمعنی مکتوب است قرآن نیز بمعنی مقروء است . ابن عباس نیز همین سخن را تایید کرده است.[5]

اشعری می گوید: کلمه قرآن از ریشه «قرن» بمعنی ضمیمه کردن و پیوستن و یا نزدیک ساختن چیزی به چیز دیگر است. و چون حروف و کلمات و آیات و سور قرآن، مقرون بهم هستند و با کیفیتی خاص با هم ارتباط و پیوستگی دارند آنرا قرآن نامیدند

فراء گوید: قرآن مشتق از قرائن است و قرائن نیز جمع قرینه می باشد از این جهت که هریک از آیات قرآنی، قرینه و مؤید آیات دیگر می باشند آنرا قرآن گویند. بنابراین –طبق دو عقیده اخیر- واژه قرآن مهموز نخواهدبود[6]

فرقان: این کلمه در هفت مورد از قرآن بکار رفته که منظور از آن در دو مورد  ؛ کتاب موسی است (توراه) و در دو مورد دیگر نیز قرآن است چنانکه گوید: «تبارک الذی نزل الفرقان علی عبده لیکون للعالمین نذیرا»[7] و در موارد دیگر، معنای دیگری دارد. و چون قرآن، فارق میان حق و باطل است، و آن دو را از هم مشخص می سازد، به فرقان نامیده شد؛ چنانکه ابن عباس همین وجه تسمیه را پذیرفته است[8]. و بعضی را عقیده برآن است که قرآن از آن جهت به فرقان موسوم گشت که این کتاب آسمانی، انسان را به نجات و موفقیت نائل می سازد و آیه «یا ایها الذین آمنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا»[9] نیز موید همین معنی است. زیرا کلمه فرقان در این آیه بمعنی نجات دادن است

کتاب: کلمه کتاب در قرآن حدود دویست و پنجاه و پنج مورد بکار رفته که در موارد بسیاری، منظور از آن قرآن کریم می باشد و کتاب در اصل لغت بمعنی گردهم آوردن است و هر نبشته ای را از آن جهت کتاب می نامند، چون حروف و کلمات در آن گردهم آمده اند و قرآن را هم بدین جهت کتاب نامیدند که انواع آیات و قصص و احکام در آن گردهم آمده است

و ما بعنوان نمونه آیه ای را یاد می کنیم که کلمه کتاب در آن آمده و منظور از آن، قرآن کریم می باشد چنانکه گوید: «الر تلک الکتاب و قرآن مبین».[10] باید یادآور شویم که قرآن در میان منابع فقه اسلام بعنوان کتاب نام بردار است چنانکه گوید منابع فقه اسلام عبارتست از کتاب، (قرآن)، سنت، اجماع، و عقل

ذکر: این کلمه که از واژه های اصیل تازی است در موارد متعددی از قرآن مورد استفاده قرارگرفته که منظور از آن در بعضی از موارد، قرآن کریم می باشد. از قبیل: «انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون»[11] ؛ «هذا ذکر مبارک»[12] و ذکر – بمعنی شرف- نیز در قرآن بکاررفته است چنانکه گوید

«و لقد انزلنا الیکم کتابا فیه ذکرکم»[13]

باری، وجوه تسمیه قرآن به «ذکر» از آن جهت است که خداوند متعال با سخن خود بندگان خویش را به فرائض و احکام یادآور می گردد.[14]

تنزیل: این کلمه که دارای اصالت در زبان تازی است چندین بار در قرآن مورد استفاده قرارگرفته است. مانند آیه »و انه لتنزیل رب العالمین»[15] و قرآن از آن جهت به این کلمه نامبردار است که آیات آن از طریق وحی بتدریج بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نازل گردید. چون کلمه تنزیل غالبا از نزول تدریجی قرآن حکایت می کند و کلمه انزال در اکثر موارد نمایانگر نزول دفعی قرآن می باشد

این اسامی و عناوین از نامهای شایع و معروف قرآن است ولی گروهی ازدانشمندان در تعداد نامهای قرآن دچار مبالغه شده اند. شیخ طاهر جزایری در کتاب «التبیان» خود آورده است که حر الی[16]، اسامی قرآنت را به نود و اندی رسانده است و نیز سیسوطی بنقل از کتاب «البرهان» زرکشی می نویسد: قاضی شیذله[17]، پنجاه و پنج نام برای قرآن یاد کرده است[18] که عبارتند از

کتاب، مبین، قرآن، کریم، نور، هدی، رحمه، فرقان، شفاء، موعظه، ذکر، مبارک، مرفوعه، علی، حکمه، حکیم، مبین، حبل، مطهره، صراط، مستقیم، قیم، قول، فصل، نبأ، احسن الحدیث، مثانی، متشابه، تنزیل، روح، وحی، عربی، بصائر، صحف، بیان، علم، حق، مکرمه، هادی، عجب، تذکره، عروه الوثقی، صدق، عدل، امر، منادی، بشری، مجید، نور، بشیر، نذیر، عزیز، بلاغ و قصص.[19]

بدون تردید همه این عناوین نمی تواند اسامی قرآن باشند. بلکه اکثر آنها اوصاف قرآن هستند که قاضی شیذله و دیگران با اسمها و القاب قرآن خلط نموده اند. البته این اوصاف در آیات قرآن در مورد خود قرآن بکار رفته، ولی صرف استعمال این اوصاف در آبات قرآن نمی تواند دلیل آن باشد که آنها اسامی قرآن باشند

باری، قرآن با هر تعبیری که از آن یاد شود عبارت از کلمات و آیات الهی است که از هر جهت اعجازآمیز بوده و بیانی است که از طریق وحی بر پیامبراسلام (صلی الله علیه و آله) نازل گردیده و در مصاحف و دفاتر گردآمده و به تواتر به ما رسیده است و قرآن موجود، همان کلام الهی است که مردم، مامور به قرائت و عمل به مضامین آن می باشند و هیچگونه دستبرد و تحریف و زیادت و کاستی در آن راه نیافته است. و تعریف قرآن به این معانی، مورد اتفاق دانشمندان اسلامی می باشد

وحی الهی

معنی لغوی وحی

قبلا یادآور شدیم که قرآن از طریق وحی بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل گردیده ولی چون کلمه وحی در قرآن و جز آن، دارای معانی گوناگونی است بهمین مناسبت درباره آن، گزارش کوتاه زیر در توضیح معنای لغوی وحی نگارش می شود

1- الهام فطری به انسان: مانند الهام خداوند به مادر موسی (ع) که به وی شیر دهد و او را در میان صندوقی قرارداده، و به دریا افکند تا از شر فرعون – که دامنگیر اطفال ذکور بنی اسرائیل گردید- مصون ماند، و قرآن کریم نیز به این قضیه اشاره کرده و از کلمه وحی استفاده نموده است

«و اوحینا الی ام موسی ان ارضعیه و القیه فی الیم;»[20]

2- الهام غریزی به حیوان: از قبیل الهام خداوند به زنبور در ساختن لانه خود، چنانکه قرآن می گوید: «و اوحی ربک الی النحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون».[21]

3- اشاره سریع و مرموز: چنانکه خداوند درباره زکریای پیامبر (ع) می گوید: «فخرج علی قومه من المحراب فاوحی الیهم ان سبحوه بکره و عشیا»[22]

ضمن این آیه، نوشته اند که زکریا – بدون این که هیچگونه سخنی با قوم خود به میان آورده باشد- مقصد و منظور خود را به آنان تفهیم کرد

4- اشاره با جوارح و اعضاء: چنانکه شاعر می گوید

نظرت الیها نظره فتحیرت                  دقائق فکری فی بدیع صفاتها

فاوحی الیها الطرف انی احبها             فاثر ذاک الوحی فی وجناتها[23]

5- وسوسه و فتنه انگیزی شیطان: چنانکه قرآن در این مورد می گوید

«و کذلک جعلنا لکل نبی عدوا شیاطین الجن و الانس یوحی بعضهم الی بعض زخرف القول غرورا»[24] یا می بینیم که قرآن در جای دیگر می گوید

«; و ان الشیاطین لیوحون الی اولیائهم لیجادلوکم;»[25]

بدیهی است که وحی خداوند متعال به انبیا (علیهم السلام) بر طبق هیچیک از معانی مذکور نیست بلکه وحی دارای همان رابطه نهانی پیامبر با خداوند می باشد که حقایق مربوط به جهان و مردم را از آن طریق دریافت می کند و رسولان خداوند، آنرا نیز به مردم ابلاغ می نمایند

6- القاء امری به فرشتگان: تا آنرا فورا فرمان برند، قرآن کریم در این مورد می گوید: اذا یوحی ربک الی الملائکه انی معکم فثبتوا الذین آمنوا ;.»[26]

اصولا القاء هر امری به دیگری با کیفیت خاصی که در قرآن مطرح است، مانند القاء آیات کتب آسمانی بوسیله جبرئیل بر پیغمبر (ص) – که از آن به وحی تعبیر شده است- با معنی وحی خداوند متعال به خود پیغمبر (ص) تناسب و ارتباط نزدیکی دارد ، وحی بهردو صورت یعنی وحی به جبرائیل (ع) و وحی به پیامبر، هر دو ایجاد وظیفه و رسالت می نماید یعنی فرشته موظف است با نقلی راستین، وحی الهی را به پیامبر برساند و پیامبر نیز با امانت ویژه خود، آنرا به مردم ابلاغ کند. و ایه «فاوحی الی عبده ما اوحی»[27] ناظر بهمین نکته است ، زیرا منظور این است که خداوند به بنده خود جبرائیل (ع) – که فرشته امین وحی است- همان چیزی را وحی کرده که جبرائیل به پیغمبر رسانده است. و مفهوم وحی در این آیه با مدلول «تنزیل» در آیه «و انه لتنزیل رب العالمین، نزل به الروح الامین، علی قلبک لتکون من المنذرین»[28] جدایی ندارد

7- سخن گفتن خداوند با انبیاء: چون در خود قرآن یادآوری شده است که سخن گفتن باریتعالی با بشر را – جزبعنوان وحی- بگونه دیگری نباید تلقی کرد چنانکه می فرماید: «و ما کان لبشر ان یکلمه الله الا وحیا;»[29]

باید از ذکر این نکته دریغ نکنیم که اصل معنی لغوی وحی، اشاره سریع و نهانی است و مرحوم محدث قمی می نویسد: وحی در زبان تازی به این معنی است که انسان، مطلبی رابطور نهانی به دیگری القائ نماید. واصل وحی به معنی سخن پوشیده است. ولی بعدا بر هر سخنی اطلاق گردید که بطور پنهانی به دیگری القاء شود و بدو اختصاص یابد به گونه ای که دیگران از آن آگاه نشوند.[30]

این نکته که اساس نخستین مفهوم واژه وحی را تشکیل می دهد با هریک از معانی که قبلا گزارش گردید، مناسباتی دارد و بعبارت دیگر: معنی لغوی وحی نیست به معنای دیگری که از قرآن و یا کلام عرب منظور شده است بیگانه نیست، چون سخن یا اشاره سریع و پنهانی- که معنی اصلی لغت وحی است- در تمام معانی دیگر وحی راه دارد. پس به این نتیجه می رسیم که رابطه غیبی و نهانی میان خداوند و برگزیدگان او – یعنی انبیا و فرشتگان بهر صورتی برقرار شود- وحی نام دارد. و این رابطه منحصر به انزال کتب بر انبیاء نیست بلکه این ارتباط ممکن است به سه صورت زیر برقرار شود

1-                    القاء معنی و مقصود بر قلب پیامبر بدون واسطه فرشته وحی

2-                    سخن گفتن با پیامبر از پس پرده، چنانکه خداوند از وراء شجره، با موسی (ع) سخن گفت و موسی (ع) هم ندای الهی را شنید

3-                    القاء امری به فرشته وحی تا او وحی الهی را از جانب خداوند به یکی از انبیاء ابلاغ نماید؛ و باید آنچه به وی تکلیف شده است بهمان صورت و با حفظ امانت به پیامبر اعلام و القاء کند، اعم از آن که این فرشته بصورت فردی از انسان عادی تجسم یابد و یا بگونه دیگری؛ و القاء فرشته به پیامبر نیز وجی نام دارد

خداوند به این سه گونه وحی اشاره کرده و می گوید: «و ما کان لبشر ان یکلمه الله الا وحیا، او من وراء حجاب، او یرسل رسولا فیوحی بإذنه ما یشاء، انه علی حکیمٌ»[31]

کیفیت نزول وحی

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی مقاله بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان فایل ورد (word) دارای 38 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان فایل ورد (word)

چکیده
1- مقدمه
1-1- طرح مسأله
1-2- اهمیت و ضرورت
1-3- اهداف
1-4- سوابق
1-5- فرضیه‌ها
1-6- روش تحقیق و مراحل آن
جامعه آماری
حجم نمونه و روش نمونه‌گیری
ابزار گردآوری داده‌ها
اعتبار و روایی
1-7- معرفی متغیرها و شاخص‌ها
1-8- محدوده و قلمرو پژوهش
2- مفاهیم، دیدگاه‌ها و مبانی نظری
2-1- تعاریف و مفاهیم
2-1-1-سلامت اجتماعی
2-1-2-اعتماد
2-1-3-حمایت اجتماعی ادراک شده
2-2- دیدگاه‌ها و مبانی نظری، و ;
3-1- روش تجزیه و تحلیل داده ها
3-2- یافته های پژوهش
4-جمع بندی و نتیجه گیری
5- پیشنهادات
6-منابع فارسی
منابع لاتین

 

 

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان فایل ورد (word)

- آرون،ریمون.(1381)،مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی،ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی- فرهنگی

- ازکیا،مصطفی و غفاری،غلامرضا،(1380)، «بررسی رابطه اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی کاشان»،نامه علوم اجتماعی ،شماره 18

- باستانی،سوسن و دیگران،(1387)،«سرمایه اجتماعی شبکه و روابط متقابل بین شخصی»،مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی،سال16،شماره61،

-بخشی پور رودسری،عباس؛پیروی،حمید و عابدیان،احمد،(1384)،بررسی رابطه میان رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان،فصلنامه اصول بهداشت روانی،سال هفتم،شماره 28-

- پاتنام،رابرت،(1380)،دموکراسی و سنت های مدنی،ترجمه دلفروز،تهران: انتشارات روزنامه سلام

- تاجبخش،کیان(1384)،سرمایه اجتماعی،اعتماد و دموکراسی،تهران :نشر شیرازه

- توسلی ،غلامعباس ، (1382)،مشارکت اجتماعی در شراسط جامعه آنومیک،تهران :انتشارات دانشگاه تهران

- جوشن لو محسن،ودیگران(1388)،«طراحی فرم کوتاه مقیاس بهروزی اجتماعی برای استفاده در نمونه های ایرانی»، فصلنامه رفاه اجتماعی شماره 32

- جوکار،بهرام،(1386)،«نقش واسطه ای تاب آوری در رابطه بین هوش هیجانی وهوش عمومی در رابطه با رضایت از زندگی»،مجله روان شناسی معاصردوره دوم ،شماره4

- خواجه دادی،اشکان ودیگران(1387)،رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت مادران، فصلنامه رفاه اجتماعی،شماره 30و

- رستگار خالد ،امیر،(1384)،گسترش نقش زنان در جهت حمایت های شغلی و اجتماعی،مجله جامعه شناسی ایران،دوره 6، شماره4

- رفیع پور، فرامرز (1378)،آنومی یا آشفتگی اجتماعی(پژوهشی در زمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران)،تهران: انتشارات سروش

- زاهدی محمد جواد و اجاقلو ،سجاد ، (1384)، «بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان»، مجله جامعه شناسی ایرن،دوره6،شماره4

- سام آرام ،عزت الله ،(1388)، «بررسی رابطه سلامت اجتماعی با تاکید بر رهیافت پلیس جامعه محور»، فصلنامه علمی پژوهشی انتظام اجتماعی ،سال اول ،شماره

- سجادی،حمیرا،صدر السادات،سید جلال، (1384)، «شاخص های سلامت اجتماعی»، فصلنامه سیاسی اقتصادی،شماره207و208

- سعادت،رحمان(1385)،”تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استان ها”، فصلنامه رفاه اجتماعی،شماره

- شارع پور ،محمود، (1388)، «بررسی عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی به نیروهای انتظامی(مطالعه موردی استان مازندران)» ،جامعه شناسی کاربردی؛مجله علمی پژوهشی دانشگاه اصفهان،شماره

- عبدالله تبار،هادی و دیگران،(1387) ،بررسی سلامت اجتماعی دانشجویان، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره30و

- علیوردی نیا،اکبر؛ شارع پور،محمود، ورمزیار،مهدی،(1387)، «سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری» ، فصلنامه پژوهش زنان، دوره 6،شماره

- فدایی مهربانی،مهدی،(1386)، «شهر نشینی ،رسانه و سلامت اجتماعی»،نشریه پژوهش و سنجش، شماره149

-قاسمی،وحید،اسماعیلی ،رضا و ربیعی،کامران،(1385)، «سطح بندی سرمایه اجتماعی در شهرستان های استان اصفهان»

- قائدی،غلامحسین،یعقوبی،حمید، (1387) ،رابطه بین ابعاد حمایت اجتماعی ادراک شده و ابعاد بهزیستی اجتماعی دانشجویان،مجله ارمغان دانش ،دوره 13 ،شماره 2

-کرتیس، آنتونی جیمز،(1382)،روان شناسی سلامت ،ترجمه فرامرز سهرابی ،تهران :طلوع دانش

-گنگر لو ،مریم، (1387)، «سنجش میزان سلامت اجتماعی دانشجویان شاهد و غیر شاهد در دانشگاه علامه طباطبایی»، پایان نامه کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

-گیدنز،آنتونی،(1377)،پیامدهای مدرنیت،ترجمه محسن ثلاثی،،تهران:نشر مرکز،چاپ اول

- محسنی تبریزی،علیرضا،شیر علی ،اسماعیل،(1388)، «عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان ایرانی خارج از کشورمورد پژوهی دانشگاههای کشور آلمان»،فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی درآموزش  عالی،شماره

- یزدان پناه،لیلا،(1382)، «بررسی عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان 18 سال به بالای شهر تهران»،پایان نامه دکتری  رشته جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان فایل ورد (word)

-Blanco,Amalio & Diaz.Dario, (2007),social order and mental health:a social well-being approach,Autonoma university of Madrid  ,psychologe in spain ,vol.11(5)

-Callaghan. Lisa,(2008), Social Well-Being in Extra Care Housing: An Overview of the Literature, personal social service research unit,established at the universityof kent an Canterbury,

-Cicognani . Elvira& Pirini, Claudia & Keyes, Corey & Joshanloo, Mohsen & Rostami, Reza & Nosratabadi, Masoud, (2007), Social Participation, Sense of Community and SocialWell Being: A Study on American, Italian and Iranian University Students, Springer Science+Business Media B.V.pp97-

- Fild,John,2003.” social capital” .published by Routledge, London, UK

- Herzong,A.R fstedal, M.B &Wheeler, L .M (2002), Social Engagement and its Relationship to health , clinical Geriatric Medicine, 18(3),ix

-Huppert.felicia&Marks.nic&clark.andrew&etal,( 2006),personal and social well-being modul for the European socialsurvey, Round

- Keyes, Corey Lee.M & Shapiro, Adam, (2004), social well-being in the united states: A Descriptive Epidemiology

-Keyes, Corey Lee.M, (1998),social well-being, social Psychology Quarterly, vol.61,N.2,pp121-

-Larson,James, (1993),the measurement of social well-being, social Indicators Research 28,pp285-

- Paxton,Pamela, 2002.”social capital anddemocracy: an Interdependent Relationship” .American sociological review,vol.67, 254-

-Parry sarah patricia,M.s.s.w,(1987),Astudy of the relationship between visitation and the perceived social well-being of nursing home residents,the university of texas at Arlington

-Shapiro, Adam& Keyes, Corey Lee.M,(2007), Marital Status and Social Well-Being: Are the Married Always Better Off Springer Science+Business Media B.V

-World Health organization(WHO)1979, Health for all,Sr.No

چکیده

سلامت اساسی ترین جزء رفاه جامعه به شمار می رود و بیش از مداخلات پزشکی به عوامل اجتماعی وابسته است. در واقع سلامت اجتماعی به نوعی بهداشت روانی، فردی و اجتماعی گفته می شود که براساس تئوری کییز پنج بعد، یکپارچگی اجتماعی،پذیرش،سهم داشت،شکوفایی وپیوستگی اجتماعی را در برمی گیرد. مفهوم سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت ومحتوایی که دارد تقریباً با تمامی موضوعات و مسایل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی ارتباط پیدا می کند.باتوجه به این تاثیرات متقابل،هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی ومیزان سلامت اجتماعی دانشجویان می باشد. براین اساس سرمایه اجتماعی در دو بعد شناختی- انواع اعتماد و حمایت های عاطفی و مادی شبکه – و بعد ساختاری- مشارکت اجتماعی – مورد بررسی قرار می گیرد.همچنین تعیین ارتباط متغیرهای دموگرافیک با سلامت اجتماعی از دیگر اهداف این پژوهش است

این پژوهش از نوع پیمایش مقطعی و با استفاده از ابزار پرسش نامه در میان دانشجویان دانشگاه شهید باهنرکرمان در سال 1389 انجام شد. نمونه این پژوهش 375 نفر بود که به روش نمونه گیری طبقه ای بطور تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. داده با استفاده از نرم افزار spss  و بوسیله آزمون های تی تست ،آنوا و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تمامی ابعاد سرمایه اجتماعی با سلامت اجتماعی رابطه معناداری دارند و از بین متغیرهای پیشینه ای وضعیت تاهل، جنسیت و نوع دانشکده با سلامت اجتماعی رابطه داشتند.نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون نشان داد که 59 درصد از تغییرات واریانس سلامت اجتماعی بوسیله ی دو متغیر اعتماد و مشارکت اجتماعی تبیین می شود

کلید واژه:سلامت اجتماعی،سرمایه اجتماعی،اعتماد،مشارکت اجتماعی،حمایت اجتماعی

1- مقدمه

همانگونه که از عنوان بر می آید موضوع اصلی مقاله حاضر سلامت اجتماعی[1] (بهزیستی) و رابطه آن با سرمایه اجتماعی[2] است. سلامت[3]موضوعی مطرح در همه ی فرهنگ هاست و تعریف آن در هر جامعه ای تا اندازه ای به حس مشترک مردمان از سلامت و فرهنگ آنها باز می گردد ( سجادی و صدرالسادات، 1384: 244)، ولی معمولاً هر گاه از آن سخنی به میان آمده بیشتر بعد جسمانی آن مورد توجه بوده، در حالی که رشد و تعالی جامعه در گرو تندرستی آن جامعه از ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی است. سازمان جهانی بهداشت در تعریفی سلامت را به عنوان حالتی از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی، نه صرفاً فقدان بیماری، تعریف می کند world health organizalion,1979)). بنابراین سلامت اجتماعی در کنار سلامت جسمی و روانی یکی از ارکان تشکیل دهنده سلامت می باشد. در واقع زمانی شخص را واجد سلامت اجتماعی بر می شمریم که بتواند فعالیت ها و نقش های اجتماعی خود را در حد متعارف بروز و ظهور دهد و با جامعه و هنجارهای اجتماعی احساس پیوند و اتصال نماید ( فدایی مهربانی، 1386: 8)

1-1- طرح مسأله

سلامت اجتماعی به نوعی بهداشت روانی، فردی و اجتماعی گفته می شود که در صورت تحقق آن شهروندان دارای انگیزه و روحیه شاد بوده و در نهایت ،جامعه شاداب و سلامت  خواهد بود. در واقع زندگی سالم محصول تعامل اجتماعی بین انتخابهای فردی از یک سو و محیط اجتماعی و اقتصادی احاطه کننده افراد از سوی دیگر است

 گلداسمیت[4] سلامت اجتماعی را « ارزیابی رفتارهای معنی دار مثبت و منفی فرد در ارتباط با دیگران» تعریف می نماید و آن را یکی از اساسی ترین شاخص های سلامت هر کشوری معرفی می کند، که منجر به کارا بودن فرد در جامعه می گردد (Larson, 1993:285). داشتن تفکرات اجتماعی صحیح و برخورداری فرد از ذهنیت مثبت نسبت به جامعه برای داشتن زندگی اجتماعی بهتر، اولین و مهمترین مرحله از سلامت اجتماعی می باشد که متاسفانه توجه کافی به آن نشده است . بنابراین با توجه به ماهیت اجتماعی زندگی بشر و چالشهایی که این امر می تواند به وجود آورد، نمی توان از توجه به جنبه های اجتماعی سلامت در کنار جنبه های عینی، عاطفی و روان شناختی آن غافل شد

از سوی دیگر مفهوم سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسایل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی ارتباط پیدا می کند و اخیراً به عنوان یک عامل اجتماعی موثر بربر سلامت مطرح شده است. سرمایه اجتماعی مشخصه ای است که توانایی سازمان دهی جمعی مشارکتی و داوطلبانه برای حل مشکلات گروهی یا عمومی را به حداکثر می رساند. در شرایطی که سرمایه اجتماعی، یعنی توانایی استفاده جمعی توام با همکاری از منابع برای اهداف عمومی وجود نداشته باشد بعید است که فقط سرمایه مالی و افزایش سرمایه انسانس بتواند نتایج مثبتی را بدنبال داشته باشد(تاجبخش،1384: 10)

اعتماد به عنوان شاخصی از سرمایه اجتماعی(cook,2001)، از عواملی است که زمینه ساز مشارکت و همکاری میان اعضای جامعه است. اهمیت اعتماد در روابط و پیوندهای اجتماعی به گونه ای است که می توان اعتماد را عنصر اساسی زندگی اجتماعی تلقی نمود که زمینه همکاری و تعامل را در ابعاد مختلف جامعه گسترش می دهد ، در حالی که کاهش اعتماد اجتماعی در جامعه موجب می گردد همواره نوعی ترس از برقراری رابطه و احساس ناامنی بین اعضاء بوجود آید که مانع از تداوم و تقویت رابطه و کاهش همکاری و تعاملات می گردد که در این صورت فردگرایی و منفعت طلبی که منشاء بسیاری از انحرافات و نابسامانی های اجتماعی است در جامعه رواج می یابد(باستانی و دیگران ، 1387: 43-42)

 از آنجایی که شخصیت های فردی تحت تاثیر کیفیت و کمّیّت روابط میان فردی است فقدان حمایت های اجتماعی ممکن است منابع فردی را برای مقابله با چالش ها تقلیل دهد و  احتمالاً به اختلالات فراوانی منجر شود، زیرا حمایت هایی را که فرد از خانواده، دوستان و یا جامعه دریافت می کند مستقیماً سلامت او را تحت تاثیر قرار می دهند. به این اعتبار حمایت اجتماعی و مشارکت اجتماعی در پژوهش سلامت اجتماعی یک مفهوم کلیدی است

از طرفی دانشگاهها سازمان هایی هستند که هر ساله تعداد قابل توجهی از جمعیت جوان را جذب می کنند. این دانشجویان بیش از نیمی از منابع انسانی موثر در توسعه جوامع بشری را تشکیل می دهند و از آنجا که نسل جدید شاهد دگرگونی های فنی و اجتماعی بی سابقه است، افزایش تنوع در ارزش ها و نگرش ها در عرصه های مختلف اجتماعی همراه با فرایند افزیش کثرت گرایی در شیوه زندگی و فشار فرد گرایی در مورد دانشجویان به علت ویژگی های خاص خود ،شدیدتر و گاهی نگران کننده تر است و از آنجا که جامعه بدون داشتن افرادی سالم نمی تواند به حیات خود ادامه دهد، لذا برخورداری اعضای جامعه خصوصاً دانشجویان- به عنوان یکی از عناصر اصلی نظام آموزشی که در ارتباط با دیگران در محیط های مختلف نقش مهمی را بازی می کنند -  از سلامت اجتماعی و میزان پیوند میان آنها و جامعه زمینه کافی برای تبادلات اجتماعی، فرهنگی و عاطفی را فراهم می آورد

بنابراین میزان سلامت اجتماعی ( متغیر وابسته ) و میزان سرمایه اجتماعی به عنوان یک عامل اجتماعی تعیین کننده سلامت افراد از مباحثی هستند که می توانند در پژوهشهای اجتماعی مورد توجه قرار گیرند

1-2- اهمیت و ضرورت

انسان سالم محور توسعه است و در سایه سلامت تک تک آحاد جامعه از ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی، می توان در جاده پیشرفت و توسعه قدم گذاشت . جوانان و نوجوانان بعنوان سرمایه های انسانی هر جامعه ای هستند، در بین آنها دانشجویان به لحاظ  برخورداری از توان و انرژی فراوان قادرند تاثیر تعیین کننده ای بر آینده جامعه داشته باشد، زیرا در هر جامعه پویا ترین گروههای آن را قشر دانشجو تشکیل می دهند و سلامت این قشر تا حد زیادی لازمه سلامت بسیاری از آحاد جامعه است. عنصر مهم در این جریان کسب شناخت واقع بینانه از خود و دیگری و عوامل محیطی می باشد و این امر ضرورت سلامت اجتماعی را ایجاب می کند. زیرا سلامت اجتماعی به نوعی، کارایی فردی است و به سرمایه گذاری افراد در روابط اجتماعی و در اختیار گرفتن منابع موجود در این روابط در سطح جامعه و کسب بازده کمک می کند

از طرفی تجهیز دانشجویان به سلامت اجتماعی باعث ایمنی آنها در برابر مشکلات می شود و آنان به راحتی می توانند با شرایط متغیر زندگی و رو به تکامل فناوری، با شیوه هایی که خانواده و جامعه آنان را مثبت می داند، انطباق یابند و نقشی مفید در جامعه داشته باشند. بنابراین افزایش سلامت اجتماعی باعث کاهش آسیب های اجتماعی می شود. همچنین با حصول نتایج این تحقیق می توان حساسیت و نگرانی مسئولان را در قبال سلامت اجتماعی جوانان بیشتر کرد و سازمان ها و ارگان های ذی ربط می توانند گامهای موثری در جهت حفظ و ارتقای سلامت اجتماعی که در نهایت منجر به عملکرد بهتر فرد در جامعه می شود، بردارند و به مداخلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مناسب دست زنند، تا در سایه سلامت اجتماعی ناهنجاری ها و مشکلات اجتماعی کاهش یافته و روابط در لوای تصحیح شیوه های رفتاری بهبود یابد

1-3- اهداف

هدف عمده این پژوهش بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و مولفه های آن با میزان سلامت اجتماعی دانشجویان از منظر علمی و ارائه راهکار جهت ایجاد شرایط مناسب برای بالا بردن میزان سلامت اجتماعی از بعد کاربردی می باشد

اهداف جزئی این تحقیق عبارتند از

مقایسه میزان سلامت اجتماعی دانشجویان دختر و پسر

بررسی میزان سرمایه اجتماعی دانشجویان دختر و پسر

بررسی میزان اعتماد در بین دانشجویان دختر و پسر و رابطه آن با میزان سلامت اجتماعی

بررسی میزان حمایت ادراک شده دانشجویان دختر و پسر و رابطه آن با میزان سلامت اجتماعی

بررسی میزان مشارکت اجتماعی دانشجویان دختر و پسر و رابطه آن با میزان سلامت اجتماعی

 1-4- سوابق

عزت ا; سام آرام (1388) در مقاله ای به بررسی رابطه سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی با تاکید بر رهیافت پلیس جامعه محور می پردازد.یافته های این پژوهش نشان داد که رابطه مستقیمی بین افزایش ناامنی اجتماعی و کاهش میزان سلامت اجتماعی در جامعه وجود دارد. همچنین شاخص سهم داشت اجتماعی یکی  از ابعاد سلامت اجتماعی است که از مهمترین عوامل تحقق هدف پلیس جامعه محور یعنی توانمندسازی اجتماع به منظور کمک به رفع و حل مشکلات افزایش جرم و بی نظمی در اجتماع است. بنابراین امکان تحقق اهداف پلیس جامعه محور در جامعه ای با افراد دارای سلامت اجتماعی بالا به دلیل سهولت مشارکت اجتماعی و افزایش اعتماد اجتماعی بیشتر است ( سام آرام،1388 :تلخیص)

غلامرضا گرمارودی و مریم السادات وحدانی نیا(1385)مطالعه ای توصیفی تحلیلی به صورت مقطعی به منظور بررسی میزان مهارتهای اجتماعی دانش آموزان مدارس دخترانه و پسرانه مقاطع راهنمایی و دبیرستان شهرستان کرج انجام دادند. که در آن عملکرد تحصیلی دانش آموزان (غیبت از مدرسه و معدل)با صدک اتیاز مهارتهای اجتماعی ارتباط معناداری را بدست آورد(گرمارودی و وحدانی،1385: 1)

[1] -social well-being

[2] -social capital

[3] -health

[4] – Goldsmith

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی مقاله زندگانی خاقانی فایل ورد (word) دارای 22 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله زندگانی خاقانی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله زندگانی خاقانی فایل ورد (word)

نام خاقانی    
لقب  
موطن او  
تاریخ تولدد  
وقایع دوران زندگی  
مذهب واخلاق  
تاریخ و محل وفات خاقانی  
سبک و افکار  
آثار او  
مقام شاعری  
شهرت اشعار خاقانی  

نام خاقانی 

نام او بنا بر آنچه از تذکره ها بر می آید بدیل است و علاوه خود او نیز در مواردی چند به نام خویش اشاره کرده و میگوید

بدل من آمدم اندر جهان سنائی را                            بدین دلیل پدر نام بدیل  نهاد

در تحفه العراقین گوید

گر  نه  در   تست   سجده   جایم                              پس   من  نه   بدیل  ،  بوالعلایم

اما بعضی از تذکره نویسان نام او را ابراهیم و بعضی عثمان دانسته و ابو بدیل برای او کنیه آورده اند

اما آنها که نامش را ابراهیم دانسته اند باستناد این بیت است که می گوید

بخوان معنی آرائی براهیمی پدید آمد                       ز پشت آزر صنعت ، علی نجار شروانی

و این دلیل درست نیست زیرا در اینجا مقصود ابراهیم بت شکن است و یاء وحدت قرینه آن است که بآخر اعللام متصل نمی شود

خانیکوف مستشرق معروف نیز نام او را ابراهیم ضبط کرده است

پرفسور مینورسکی هم در رساله خود نام او را ابراهیم ذکر کرده است

لقب

در زمان حیاتش به افضل الدین شهرت داشته و همین لقب هم در اشعارش در موارد زیاد آمده و معاصرینش نیز او را باین لقب یاد کرده اند

خود او در اشعارش چنین می گوید

افضل ار زین فضولها راند                            نام  افضل  بجز  افضل  منهید

هم کرد مرا دعا گه نزع                            گفت افضل شرق و غرب بادی

در تحفه العراقین در مرتبه امام عماد الدین ابوالمواهب گوید

تا  آخر  دم  ز   روز  اول                               بودی  بز  بانش   افضل  افضل

و بعضی از تذکره نویسان نیز او را فضل الله و پدرش را ابراهیم و جدش را علی دانسته و نسبش را اینگونه ضبط کرده اند : فضل الله بن ابراهیم بن علی

بعضی گفته اند که شرو انشاه اخستان اورا سلطان الشعرا لقب داده اما در اشعار خود او یا معاصرینش این لقب نیامده است و لقبی که بیشتر در اشعارش آمده حسان العجم است و گویا از جانب عم خود کافی الدین عمربن عثمان این لقب یافته و در موارد زیاد از دیوانش خود را نیب حسان نامیده از جمله گوید

خاقانیی که نایب حسان مصطفی است                           مداح   بارگاه  توحیدر  نکوتر   است

و نیز

چون ز راه مکه خاقانی بیثرب داد روی                      پیش صدر مصطفی ثانی حسان دیده اند

نام پدر او چنانکه در اشعارش آمده علی و پیشه او درود گری بوده است چنانکه می گوید

شیخ مهندس لقب پیر دروگر علی                     کآرزرواقلید  سند  عاجز  برهان   او

صانع زرین عمل پیر صناعت علی                       کزید بیضا گذشت دست عمل ران او

و نیز می گوید

بخوان معنی آرائی براهیمی پدید آمد                ز پشت آزر صنعت علی نجار شروانی

بنابراین قول آنانکه نام پدر اورا ابراهیم و جدش را علی دانسته اند درست نیست مادرش عیسوی نسطوری که بعد اسلام آورد و بطوری که اشاره می کند پیشه او طباخی بوده است : « هستم زپی غذای جانور – طباخ نسب زسوی مادر » و چنانکه بعداً خواهیم گفت محبت و علاقه ای خاص نسبت به مادر خویش ابراز داشته و خود را بمهر مادر در شروان پای بند دانسته است . در تحفه العراقین جدش را هم جولاه ذکر میکند بدین ترتیب

جولاه   نژادم  از  سوی جد                                   در   صنعت   من  کمال  ابجد

تخلص

قول صاحبان تذکره این است که در ابتدا حقایقی تخلص می کرده و پس از آنکه بوسیله ابوالعلاء گنجوی بدربار خاقان اکبر منوچهر شروانشاه راه یافته تخلص او خاقانی شده است

تخلص او در دیوانش دو مورد بیشتر نیامده است باین ترتیب

چون   کار   بکعبتین   عشق   افتد                    شش  پنج  زنش  حقایقی   باید

و دیگر

ز در تو چند لافم که تو روزی از وفا                بحقایقی نگفتی که سگ در منی

صاحبان لباب الا لباب نیز حسان العجم حکیم خاقانی حقایقی ضبط کرده است و مرحوم تربیت در دانشمندان آذربایجان لقب و نام و نسب اورا بدین ترتیب ذکر کرده و هر دو تخلص اورا آورده است

« سلطان الفصحا و حسان العجم افضل الدین بدیل الحقایقی الخاقانی ابراهیم بن نجیب الدین علی النجار الشروانی »

موطن او

بطوریکه از موارد بسیار از دیوان او و بعبارت مختلف برمیآید مولد اصلی خاقانی شهر شروان از بلاد اران است و در بسیاری از کتب تاریخ و جغرافیا و تذکره نیز موطن اصلی او شروان ذکر شده است

اما بعضی او را شروانی ( با یاء ) دانسته اند و نخستین کسی که او را شیروانی دانسته نضیری نیشابوری متوفی به سال 1023 بوده است که گفته

رشک ملک شیروان امروز شادروان اوست          که به ازخاقان نظیری به زخاقانی نشست

و پس از او این اشتباه را صاحب آتشکده آذر و صاحب مجمع الفصحاء و دیگران تکرار کردند

در بعضی کتابهای زمانهای اخیر نیز شیروان آمده چنانکه در بستان السیاح حاج زین العابدین شیروانی و ریاض السیاحه تألیف همو ، حتی این مولف در کلمه شیروان تصریح کرده که نام دو موضع است یکی بلوکی در خراسان و دیگری کشوری در غرب مغان است

اما در کتابهای معتبر همجا شروانست . چنانکه سمعانی در کتاب النساب در ضبط نسبت به شروان گوید

« شروان به فتح شین معجم و سکون راء و فتح واو و در آخر آن نون ، و آن شهریست از شهرهای در بند خزران ، انوشروان آنرا ساخته و برای تخفیف ( انو ) را از آن انداخته اند  و شروان مانده است »

یاقوت نیز در معجو البلدان شروان را به فتح اعراب گذاشته و گوید شهری از نواحی باب الابواب که ایرانیان آن را در بند میگویند انوشروان ساخت و بنام او نامیده شد سپس تخفیف یافت و قسمتی از نامش افتاد

زکریابن محمد بن محمود قزوینی در آثار البلاد همین عبارت را آورده و گفته است به شروان ناحیه ای نزدیک باب الابواب ، گویند انوشروان کسری الخیر آن را آباد کرد

این جا ممکن است کسانی که از ظاهر مطلب خبر دارند چنین اجتهاد کنند که چون این شهر را خسرو اول پادشاه معروف ساسانی ساخته ; میتوان از کلمه نوشیروان شیروان ساخت هم چنانکه از انوشروان (شروان) ساخته اند ; و این توجیه نادرست است

اما شیروان در ایران نام سه آبادی بوده است یکی همان شهر کوچک از توابع قوچان ، دوم آبادی کوچکی در لرستان ، سوم روستائی در بخارا که یاقوت نام میبرد اما شهر شروان که از زمان قدیم در سرزمین اران بوده امروز در آذربایجان شوروی است و شعرای بزرگ از این شهر برخاسته اند . در قرن سیزدهم حاج زین العابدین شروانی نیز از مردم آن شهر بوده

در بین کسانیکه در شرح حال خاقانی تحقیق کرده اند مستشرق معروف خانیکوف مولد اصلی او را گنجه ( لیزابت پول حالیه ) دانسته است . و اما برون در تاریخ ادبیات خود پس از نقل قول خانیکوف مینویسد که موطن اصلی او ( شیروان بوده است ) بوده است

تاریخ تولد

سال ولادت خاقانی به تحقیق معلوم نیست اما در اشعارش پندین جا از سال500 هجرت سخن رانده و گفته است

از لفظ من که پانصد هجرت چومن نزاد               ماند هزار سال دگر مخبر سخاش

واز روی همین بیت بعضی سال تولد اورا 500 هجری دانسته اند خانیکوف نیز خمین سال را سال ولادت او بشمار میآوررد و آن را با سال 1106 میلادی مطابق میکند و در تذکره های معروف به سال تولد او اشاره ای نشده است بسیاری دیگر از محققین سال 520 را سال تولد او میدانند و مخصوصاً استاد ارجمند آقای فروزانفر این سال را به دلائل ذیل تولد خاقانی حساب میکنند

1- قصیده ای که در مدح علاءالدین اتسز بن محمد خوارزمشاه ساخته ظاهراًدر حدود سال 544 بنظم آورده است و ضمن آن به 24 سالگی خود اشاره میکند و میگوید

ساعت روز و شب است سال حیاتم بلی             جمل ساعت هست بست و چهار از شمار

2- ابو العلاء گنجوی بنا به گفت خودش پس از وفات سنائی بمرحله پنجاه پنجمین زندگی رسیده بود و 16 سال پیش از آنکه به سن شصت رسد بشروان افتاد و اگر سال وفات سنائی را همان 55 سالگی او فرض کنیم 60 سالگش او برابر 550 و سال آمدنش بشروان بر 534 منطبق میگردد و خاقانی چون شاگرد ابو العلاء بوده هنگام شباب و بر نائی باو پیوسته است و عمر او به چهارده میرسیده و این از حقیقت دور نیست

3- خاقانی در یک بیت میگوید

چون زمان دور سنائی در نوشت                     آسمان چون من سخن گستر بزاد

و مسلم است غرض ولادت مادی نیست بلکه ولادت وعنوی یعنی کمال نفس و شهرت مقصود است و تاریخ هیچیک از قصائد او بر قصیده مدح اتسز مقدم نیست و بر این فرض  آغاز شهرت او باوفات سنائی مصادف است و ولادت او در حدود 520 خواهد بود

4- در قصید مردف باصفهان گوید

مدت سی سال هست کز سر اخلاص                      زنده چنین داشتم وفای صفهان

و آغاز اخلاص سال تولد اوست و این قصیده در سال522 هجری سروده شده و فرض 520 بواقع نزدیکتر است

 5- در موقع حبس یعنی پیش از سن 569 و باحتمال قویتر ما بین 563 و 569 قریب به پنجاه سال داشته و در یکی از حبسیاتش گوید

پس از چندین چله در عهد سی سال                           شوم پنجاهه گیرم آشکارا

مرا   از   بعد   پنجه   سال    اسلام                                نزیبد چون صلیبی بند بر پا

و معلوم است که غیر مکلف چله نمی دارد و پس از بلوغ سی سال چله داشتن 45 سال تحقیقی و 50 سال تقریبی میشود . اما اینکه خاقانی در موارد بسیار بسال 500 اشاره میکند در مقام مدح و افتخار و بیشتر بعقد کامل متوجه است چنانکه در یک بیت دیگر گوید

وز پی حج در چنین روزی بپانصد سال باز – بر در فید آسمان را منقطع سان دیده اند . و این بیت در سفر دوم حج یعنی در سال 569 گفته شده و 69 سال آن را در نظر نیاورده است. بر این استدلال میتوان افزود که در بار ممدوح خویش نیز همین سال پانصد را برای مدح و ستایش او سالی مهم و با افتخار دانسته است چنانکه در یک ترکیب بند در مدح جلال الدین اخستان شروانشاه گوید

پانصد هجرت از جهان هیچ ملک چنو نزاد

                                                    از خلفای سلطنت تا خلفای راستین

و پیداست که سخن از همان نوع است که غالباً دربار خود نیز گفته

وقایع دوران زندگی او

 

کلمات کلیدی :