ایران مقاله

 

 پروژه دانشجویی مقاله در مورد و قولوا للناس حسناً. فایل ورد (word) دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله در مورد و قولوا للناس حسناً. فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله در مورد و قولوا للناس حسناً. فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله در مورد و قولوا للناس حسناً. فایل ورد (word) :

و قولوا للناس حسناً.
«با مردم به خوبی و با زبان خوش سخن بگویید.»
یصعد الکلم الطیب.
«کلمه نیکو و سخن پاک (به سوی خدا) بالا می رود.»
و لا تنابزوا بالالقاب.

«و به اسم و القاب زشت و ناپسند، همدیگر را صدا نزنید.»
و لاتسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبواالله عدواً بغیر علم.
«شما مؤمنان بر آنان که غیر خدا را می خوانند (و می پرستند) دشنام مدهید، تا مبادا آنها هم از روی دشمنی و جهالت به خدا (و خدا و آئین و مذهب شما) دشنام دهند.»
قال امیرالمؤمنین (ع): ایاک و مستهجن الکلام فانه یوغر القلوب.
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «از سخنان زشت و رکیک بپرهیز که دلها را به بغض و کینه می آورد.»
قال الباقر (ع): سلاح اللئام قبیح الکلام.
امام باقر (ع) فرمود: «سلاح و حربه افراد پست و لئیم، فحش و کلام زش

ت است.»
قال علی (ع): سنه اللئام قبح الکلام.
علی (ع) می فرمود: «روش افراد پست، حرف رکیک است.»
قال رسول الله (ص): الجنه حرام علی کل فاحش ان یدخلها.
رسول اکرم (ص) فرمود: «ورود به بهشت بر هر آدم فحاشی حرام است.»

قال رسول الله (ص): لیس المؤمن بالطعان و لا اللعان و لا الفاحش و لا البدی.
رسول اکرم (ص) فرمود: «یک شخص مؤمن و باایمان، هرگز طعنه زن و لعنت کننده و فحاش و بدزبان نیست.»
قال علی (ع): لا أوفح من بدی.
امام علی (ع) فرمود: «کسی بی حیاتر از فحش دهنده و بدزبان نیست.»
قال علی (ع): ما افحش کریم قط.
امام علی (ع) فرمود: «آدم بزرگوار و باشخصیت، هرگز فحش نمی دهد.»
قال علی (ع): اسفه السفهاء المتبجح بفحش الکلام.
امام علی (ع) می فرماید: «سفیه ترین بی خردان، کسی است که از فحش دادن و

فحاشی خوشش می آید.»
قال امیرالمؤمنین (ع): السباب مزاح النوکی.
امام علی (ع) فرمود: «مزاح و شوخی بددهنان و فرومایگان دشنام گویی است.»
قال رسول الله (ص): سباب المؤمن کالمشرف علی الهلکه.
رسول الله (ص) فرمود: «آن کسی که به یک شخص مؤمن و باایمان فحش می دهد، خود

را در پرتگاه هلاکت و بدبختی قرار داده است.»
قال الصادق (ع): من فحش علی أخیه المسلم نزع الله منه برکه رزقه، و وکله إلی نفسه و أفسد علیه معیشته.
از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: «هر کس به برادر مسلمان خود فحش بدهد، خداوند برکت از روزی او برمی دارد، و او را به حال خودش رها می کند، و زندگیش را تباه می سازد.»
قال رسول الله (ص): اربعه یؤذون أهل النار علی ما بهم من الذی وعد منهم. رجلاً یسیل فاه قیحاً، و هو من کان فی الدنیا فاحشاً.
رسول اکرم (ص) فرمود: «چهار گروه هستند که دوزخیان از عذاب و شکنجه آنها در رنجند، یکی از آنها شخصی است که از دهانش چرک و خون و کثافت جاری می شود، و او کسی است که در دنیا فحاش و هرزه گو و بددهن بوده است.»
قال ابوعبدالله (ع): اذا رأیتنم المرء لایستحی مما قال و لا مما قیل له، فاعلموا أنه لغیه أولشرک من شیطان.
امام صادق (ع) می فرماید: «اگر کسی را دیدید که از گفتن و شنیدن کلمات زشت و رکیک شرم و حیا نمی کند ـ و باکی ندارد از این که درباره دیگران چه بگوید و یا دیگران درباره او چه بگویند ـ بدانید که یا زنازاده است، و یا شیطان در نطفه او شریک است.»
(به تعبیر عامه مردم یا تخم زناست، یا تخم جن است، یا تخم نابسم الله است.)
قال ابوعبدالله (ع): من سب ولی الله فقد سب الله.
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس به یکی از دوستان خدا ناسزا بگوید، محققاً به خدا ناسزا گفته است.»
سلام یهودی، «سام علیکم»
عایشه همسر رسول اکرم (ص) ، در حضور پیامبر نشسته بود که مردی یهودی وارد شد. هنگا

م ورود به جای سلام علیکم گفت: «السام ـ علیکم» یعنی «مرگ بر شما». طولی نکشید که یکی دیگر وارد شد، او هم به جای سلام گفت: «السام ـ علیکم». معلوم بود که تصادف نیست، نقشه ای است که با زبان، پیامبر اکرم را آزار دهند. عایشه سخت خشمناک شد و فریاد برآورد که: «مرگ بر خود شما باد، ای برادران میمونها و خوکها.»
رسول اکرم فرمود: «ای عایشه، ناسزا مگو، فحش و ناسزا اگر مجسم گردد بدترین و زشت ترین صورتها را دارد. نرمی، ملایمت و بردباری، روی هر چه گذاشته شود، آن را زیبا می کند و زینت می دهد، و از روی هر چیزی برداشته شود از قشنگی و زیبایی آن می کاهد، چرا عصبی و خشمگین

شدی؟»
عایشه گفت: «مگر نمی بینی یا رسول الله که اینها با کمال وقاحت و بی شرمی به جای سلام چه می گویند؟»
حضرت فرمود: «چرا، من هم در جواب گفتم: «علیکم» یعنی: بر خود شما باد؛ و همین قدر کافی بود.»
فحش و ناسزا، شکننده روزه است
روزی رسول اکرم (ص) شنید یکی از زنانش در حالی که روزه دار است، به کنیزش فحش و ناسزا می دهد.
حضرت فوری مقداری غذا فراهم کرد و آورد نزد آن زن، و به او فرمود: «از این غذا بخور»!
آن زن گفت: یا رسول الله! من روزه دار هستم.
حضرت فرمود: «چگونه تو روزه دار هستی در حالی که به کنیزت ناسزا می گویی؟! پس بدان و آ

گاه باش که روزه گرفتن فقط امساک و پرهیز کردن از خوردنی ها و آشامیدنی ها نیست.»
آب جوشان جنهم ، خوراک فحّاشان است
پیامبر اکرم (ص) فرمود: چهار گروه در روز قیامت به عذاب و عقاب سختی گرفتار می شوند، به طوری که اهل دوزخ از شدت عذاب و شکنجه ایشان رنج می کشند.
این چهار گروه از آب جوشان جهنم می نوشند و از سختی این شکنجه و عذاب و هلاک شدن،

فریادشان به واویلا بلند است.
یکی از آن چهار گروه، شخصی است که از دهانش چرک و خون و کثافت بیرون می ریزد.
اهل دوزخ سؤال می کنند: «این بدبخت دور از رحمت خدا که این چنین چرک و خون و کثافت از دهانش بیرون می ریزد، جرم و گناهش چیست؟» در جواب می گویند: «این بیچاره، جرم و گناهش این است که به هر سخن زشتی گوش فرا داده، از بیان کلمات زشت و دادن فحش و ناسزا لذت می برد، همانگونه که آمیزش جنسی (و خوردن و آشامیدن غذاهای لذیذ) برای او لذت داشت.»
دعوای سماعه با شتربان خود
«سماعه» یکی از یاران امام صادق (ع) بود. روزی با یکی از ساربانان خود نزاع کرد و به او ناسزا گفت. خبر دعوای سماعه با کارگرش به امام صادق (ع) رسید، هنگامی که سماعه خدمت حضرت وارد شد، امام صادق (ع) بدون مقدمه به او فرمود:
ای سماعه! این چه دعوا و جنجالی بود که میان تو و شتربانت به وجود آمد؟ بپرهیز از این که با

کسی بددهنی کرده، به او فحش و ناسزا بدهی و سر او داد بزنی، و یا لعن و نفرین کنی.
سماعه می گوید، من عرض کردم: به خدا قسم، به این خاطر با او دعوا کردم که وی در حق من ستم کرده بود.
حضرت فرمود: اگر او به تو ستم کرده است، تو با ناسزاگویی و بدزبانی بیشتر به او بدی کردی، و این رفتار ناشایسته، روش ما نیست، و چنین دستوری به شیعیان خود نمی دهیم، پس از خداوند طلب آمرزش و مغفرت نما و دیگر چنین کار زشتی را تکرار نکن!
من در پاسخ توصیه و سفارش حضرت گفتم: استغفار می کنم و از خداوند طلب آمرزش می نمایم

و دیگر هرگز مرتکب چنین عمل زشتی نخواهم شد.
صائب تبریزی رحمه الله گفت:
پاک کن از سخن پوچ دهان را صائب لقمه کام صدف، دُر ثمین می باید
با فحّاشان رفاقت نکنید
عمروبن نعمان جعفی می گوید: امام صادق (ع) دوست و رفیقی داشت که همیشه همراه حضرت بود و از او جدا نمی شد، روزی به اتفاق از بازار کفاشها عبور می کردند، و به دنبالشان غلام آن مرد که از اهل سند (یکی از ایالتهای هند) بود می آمد، در بین راه ناگاه آن مرد به پشت سر نگاه کرد، غلام را ندید، بعد از چند قدم دیگر، دو مرتبه سر را به عقب برگرداند، باز هم غلام را ندید، سومین بار به پشت سر نگاه کرد و او را صدا زد، اما از غلام ـ که سرگرم تماشای اطراف شده و از ارباب خود دور افتاده بود ـ خبری نبود، برای مرتبه چهارم که سر خود را به عقب برگرداند، غلام را دید، با خشم و غضب به او گفت: «ای زنازاده ! کجا بودی؟»
امام صادق (ع) تا این جمله را شنید، با ناراحتی و تعجب دست خود را بلند کرد و محکم بر پیشانی زد و به دوست خود گفت: « سبحان الله! آیا دشنام می دهی؟ و به مادرش نسبت کار ناروا داد

ه، او را به زنا متهم می کنی؟ من گمان می کردم تو مردی باتقوا و پرهیزکار و عفیف و خویشتن داری، اما اکنون می بینم در تو ورع و تقوایی وجود ندارد (و به راحتی دشنام می دهی و تهمت می زنی.) »
آن مرد گفت: ای پسر رسول خدا، مادر این غلام، سندی و مشرک است، و مسلمان نیست، و من بی جهت تهمت ناروا نزده ام. حضرت فرمود: مادرش مشرک بوده که بوده، مگر نمی دانی که هر قوم و ملتی در امر ازدواج سنت و قانونی دارند که طبق همان سنت و قانون ازدواج کرده، به وسیل

ه آن از زنا جلوگیری می کنند. پس عملشان زنا نیست و فرزندانشان زنازاده محسوب نمی شوند (و کسی هم حق ندارد به آنان نسبت ناروا بدهد) ، حال از من دور شو (زیرا که دوستان ما هرگز این چنین بدزبان و هرزه گو نیستند.)
عمروبن نعمان می گوید: بعد از آن، دیگر کسی ندید که امام صادق (ع) با او راه برود، تا سرانجام مرگ بین آنها جدایی کامل انداخت.

فحّاش بددهن ، مثل سگ و شیطان است
عیاض بن حمّاد گفت: به پیامبر اکرم (ص) عرض کردم: ای رسول خدا ! مردی از خویشاوندانم که مقام و منزلتش پایین تر از من است به من فحش و ناسزا می دهد، اگر من بخواهم برای انتقام در پاسخ به او دشنام بدهم، آیا اشکالی دارد؟
حضرت در جواب من فرمود:
المتسابان شیطانان یتعاویان و یتهاوتران.
«دو نفر که به یکدیگر فحش و ناسزا می دهند، مانند دو شیطانند که با یکدیگر در افتاده، مجادله و دعوا نموده، (و مثل سگ) به هم پارس می کنند و همدیگر را در هم می کوبند، و پرده شرم و حیا را می درند.»

در جمله ای دیگر به همین مضمون پیامبر اکرم می فرماید:
المتسابان شیطانان یتعاویان و یتهارجان.
«دشنام دهندگان به یکدیگر، دو شیطانند که همچون سگان بر هم بانگ می زنند و به هم می پرند.»
در روایت دیگر حضرت می فرماید:
المتسابان شیطانان یتهاذیان و یتکاذبان.

«دو کس که به یکدیگر دشنام و ناسزا می گویند، دو شیطانی هستند که هذیان و دروغ می گویند.»
ابراهیم بن میسره گفت چنین گفته اند که:
«فحاش هرزه گوی دشنام جوی، در روز قیامت به صورت سگی محشور می شود یا این که در شکم سگی محبوس و زندانی می گردد.»
امام صادق (ع) فرمود: من علامات شرک الشیطان الذی لایشک فیه ان یکون فحاشاً، لایبالی ما قال و لا ما قیل فیه.

«از نشانه های شرکت شیطان در نطفه و وجود انسان که شک و تردیدی در آن نیست، این است که انسان از آنچه که از دهانش خارج می شود و می گوید، و از آنچه از زبان مردم خارج می شود و به او می گویند باکی نداشته، فحاش، هرزه گو و دشنام جو باشد.»
هرزه گویی مانع استجابت دعاست
در زمان بنی اسرائیل مردی بود که فرزندی نداشت. سه سال پیوسته دعا می کرد تا خداوند به او پسری عنایت کند، اما دعایش مستجاب نمی شد. هنگامی که دید خداوند حاجت او را برآورده نمی سازد، مأیوس و ناامید به درگاه خداوند عرض کرد:
«پروردگارا، (سه سال است که تو را می خوانم و جوابم را نمی دهی) آیا من از تو دورم و سخن مرا نمی شنوی، یا به من نزدیکی و پاسخم را نمی دهی؟»
در عالم خواب و رؤیا کسی به نزدش آمد و در پاسخ او گفت:

«تو سه سال تمام است که خدا را با زبانی زشت و هرزه، و دلی سرکش و ناپرهیزکار، و نیتی نادرست و ناپاک می خوانی و دعا می کنی، (اما دعا و طلب حاجت از درگاه خداوند به این صورت برای تو نتیجه ای ندارد) ولی اگر می خواهی دعایت مستجاب شده، حاجتت برآورده شود، باید از هرزه گویی دست برداشته، دلت باتقوی و پرهیزکار شده، نیتت پاک و خالص گردد.»
امام صادق (ع) فرمود: «آن مرد به آنچه که به او در عالم خواب دستور داده شده ب

ود عمل نمود، سپس به درگاه خداوند دعا کرد و حاجت طلبید، خداوند دعای او را مستجاب کرده، پسری به او عنایت فرمود.»
رسول اکرم (ص) فرمود:
من عرف الله و عظمه منع فاه من الکلام.

 

«کسی که خدا را بشناسد و او را عظیم و بزرگ بدارد، دهانش را از سخن زشت و گفتار بیهوده نگه می دارد.»
حکیم و دانشمندی می گفت: لسان یذکر به الله لاینبغی ان یذکر به الرفث.
«زبانی که با آن ذکر خدا گویند، سزاوار نیست که با آن فحش و دشنام دهند.

»
مخلوق خدا را دشنام ندهید حتی اگر حیوان باشد
یک روز مرد عرب بیابان نشینی به حضور مبارک پیامبر اکرم (ص) آمد و عرض کرد:

ای رسول خدا، به من سفارشی فرموده، مرا نصیحت و راهنمایی کنید.
حضرت در پاسخ درخواست او فرمود:
1ـ اولاً، تقوای الهی را در زندگی خود پیشه کن، (و خودت را همیشه در برابر خداوند ببین و به حساب خودت برس، که حسابرسی خدایِ همیشه حاضر و ناظر، و قادر و توانا در روز رستاخیز، بسیار دقیق است.)
2ـ ثانیاً، اگر کسی به وسیله عیبی که در تو هست تو را سرزنش و ملامت نمود، تو برای مقابله با او، اگر عیبی در او بود، به وسیله آن عیب او را سرزنش مکن، تا به سبب این برخورد اخلاقی ـ صبر و بردباری ـ تو در مقابل سرزنش و عیب گویی او، أجر و پاداشی نیکو برای تو باقی بماند، و از طرف دیگر، گناه و کیفر سخن و عمل زشت او گریبانگیر خودش باشد.
به مشرکان و کافران فحش ندهید

در جنگ بدر، بعد از پیروزی لشگر اسلام بر سپاه کفر که به فرماندهی ابوجهل، و «عُتبه» پدر هند جگرخوار، و برادرش «شیبه» و پسرش «ولید» دایی «معاویه بن ابی سفیان» و «امیه بن خلف» بود، بعضی از مسلمین به مشرکانی که در این جنگ کشته شده بودند، دشنام می دادند.
پیغمبر اکرم (ص) وقتی شنید، مانع از این کار شد، ایشان را نهی کرد و فرمود: «به این جماعت دشنام ندهید، زیرا نه تنها دشنام دادن شما به ایشان ضرر و زیانی نمی رساند بلکه در عوض باعث رنجش و ناراحتی بازماندگان ایشان خواهد شد.»
سپس حضرت فرمود: آگاه باشید و بدانید، پلیدی و هرزگی زبان، بدگوهری است.

یعنی در هر حال و هر شرایطی، دشنام دادن و فحّاشی کار زشت و عمل ناپسندی است، چه به حق باشد، چه نباشد.
کلام خوش در برابر کلام زشت
روزی عیسی بن مریم (ع) با حواریون خود از جایی عبور می کرد، در میان راه عده ای از یهودیان ایستاده بودند، وقتی که حضرت عیسی از کنار ایشان می گذشت، یهودیان شروع کردند به هرزه گویی، و به آن حضرت فحش دادن و ناسزا گفتن.
عیسی (ع) در مقابل با ایشان به نرمی و آرامی، و با کلام خوش سخن گفت و آنها را از این عمل زشت نهی نمود.
یکی از حواریون سؤال کرد که یا روح الله، چرا در برابر آن کلمات زشت و رکیک، به نرمی و با کلام خوش سخن گفتید و مقابله به مثل نکردید؟
حضرت فرمود: هر کس هر سرمایه ای از خوبی و بدی در ضمیر و وجود خود داشته باشد همان را مصرف می کند و به کار می بندد، این جهودان چون سرمایه وجودشان بد بود، به زشتی و بدی سخن گفتند، ولی چون در ضمیر و وجود من نیکی است، از آن چیزی جز خوبی و نیکی تراوش نمی کند.
آواز کلاغ و بانگ کبوتر
«فیثاغورث» حکیم و فیلسوف یونانی، یکی از دانشمندان بزرگ علم نجوم، هیأت و ریاضی، یک روز در میان راه با شخصی برخورد نمود، آن شخص با دیدن فیثاغورث شروع کرد به او فحش دادن و ناسزا گفتن.
فیثاغورث بدون آنکه از خود عکس العملی نشان دهد، از او دور شد.

عده ای ناظر این ماجرا بودند، وقتی این صحنه را دیدند به فیثاغورث گفتند: «ای حکیم، چرا از رفتار و سخنان زشت او خشمگین نشده، پاسخ او را ندادی؟»
فیثاغورث گفت: «زیرا من از کلاغ، بانگ کبوتر، و از دُرنا آواز قُمری توقع ندارم !»
با ابلهان مجادله نکنید
روزی «جالینوس حکیم» ابلهی را دید که گریبان مرد دانشمندی را گرفته و به او فحش و ناسزا

می دهد.
جالینوس وقتی این صحنه را دید گفت: «اگر این مرد دانشمند و حکیم، فردی عاقل و دانا بد، کار او با این مرد ابله و نادان به اینجا نمی کشید.»
امام کاظم (ع) می فرماید: ماتساب اثنان الا انحط الأعلی الی مرتبه الأسفل.
«وقتی دو تن به هم دشنام می دهند، آن کسی که مقام و شخصیتش والاتر است، به پستی می افتد.»
پهلوان حقیقی
یک روز پیغمبر اکرم (ص) از محلی عبور می کردند، در میان راه به جمعیتی برخورد نمودند که در بین آنها مرد پرقدرت و نیرومندی در حال زورآزمایی بود، و سنگ بزرگی را (که مردم آن را سنگ زورمندان و وزنه قهرمانان می نامیدند) از روی زمین بلند می کرد. تماشاگران با مشاهده زورآزمایی ورزشکار، او را تحسین و تشویق می کردند.
پیغمبر اکرم (ص) پرسید: این اجتماع مردم برای چیست؟
عده ای وزنه برداری آن قهرمان را به عرض رسانده، گفتند: شخصی در اینجا زورآزمایی می کند.
حضرفت فرمود: به شما بگویم مرد قوی و قهرمان کیست؟ قهرمان و پهلوان کسی است که اگر شخصی به او دشنام بگوید، وی تحمل نموده، بر نفس سرکش و انتقام جوی خود غلبه کرده، و

بر شیطان نفس و ابلیس دشنام گو پیروز گردد.
پاسخ خواجه نصیر الدین طوسی به نامه دشنام دهنده
در احوال خواجه نصیرالدین طوسی نقل شده است که: یک روز شخصی به خدمت خواجه آمد و نوشته ای از دیگری تقدیم وی کرد که در آن نوشته، به خواجه بسیار ناسزا گفته و دشنام داده شده بود، و از آن جمله نویسنده نامه، خواجه را «کلب بن کلب» «سگ، پسر سگ» خوانده بود.
خواجه در برابر ناسزاهای وی، با زبان ملاطفت آمیزی، این گونه پاسخ داد: این که او مرا سگ خوانده است درست نیست، زیرا که سگ از جمله چهارپایان، و عوعو کننده و پوستش پوشید

ه از پشم است و ناخن های دراز دارد، و این خصوصیات در من نیست، زیرا قد و قامت من راست است و تنم بی پشم، و ناخنم پهن می باشد و ناطق و گوینده و خندانم، و صفات و خصوصیاتی که من دارم غیر از صفات و خصوصیات سگ است، و آنچه در من است، مخالف است با آنچه صاحب نامه درباره من گفته است.
و به این گونه، با زبان نرم، پاسخ نامه او را داد، بی آنکه کلمه زشت و درشتی بر زبان رانَد، یا فرستاده او را برنجاند.
با بداندیش هم نکویی کن دهن سگ به لقمه دوخته به
محدث قمی پس از نقل این داستان می فرماید: خواجه نصیرالدین طوسی در این امر اقتداء نموده به سیره امام باقر (ع) با آن مرد مسیحی، که این ماجرا در داستان بعد اشاره شده است.
پاسخ امام باقر (ع) به مرد مسیحی
امام پنجم، محمد بن علی بن الحسین (ع) لقبش «باقر» است. باقر یعنی شکافنده، به آن حضرت «باقرالعلوم» می گفتند، یعنی شکافنده علوم و دانش ها.
روزی مردی مسیحی به صورت توهین و تمسخر، کلمه باقر را به کلمه «بقر» ـ یعنی گاو ـ تغییر داده تعبیر کرد و به آن حضرت گفت:
«انت بقر» یعنی تو گاوی.
امام بدون آنکه از خود ناراحتی نشان بدهد و اظهار عصبانیت کند، با کمال آرامش و سادگی گفت: «نه، من بقر نیستم، من باقرم.»
مرد مسیحی دوباره به طعنه و مسخره گفت: «تو پسر زنی هستی که آشپز بود.» حضرت فرمود: «شغلش این بود، و این کار عار و ننگی محسوب نمی شود.»
باز آن مرد گفت: مادرت سیاه چهره و بی شرم و بدزبان بود.
امام باقر (ع) فرمود: «اگر این نسبت هایی که به مادرم می دهی راست است، خداوند او را بیامرزد و از گناهش بگذرد، و اگر دروغ است، خداوند از گناه و معصیت تو بگذرد و تو را ببخشد که این چنین به دروغ تهمت می زنی.» مشاهده این همه حلم و بردباری، از مردی که قادر بود همه گونه، موجبات اذیت و آزار یک مرد نصرانی خارج از دین اسلام را فراهم آورد، کافی بود که تحول و انقلابی در روحیه مرد مسیحی ایجاد نماید و او را به سوی اسلام بکشاند، لذا وقتی آن مرد مسیحی این گونه برخورد را از امام باقر (ع) مشاهده کرد، هدایت یافته، مسلمان شد.

امام سجاد (ع) و مرد فحّاش
امام سجاد، علی بن الحسین (ع) یک روز در خانه اش برای مهمانان خود سخن می گفت، در همین هنگام شخصی از راه رسید و شروع به بدگویی از امام نمود و امام را به کارهای زشت و دروغگویی متهم کرد و صفات ناشایست بسیاری را به ایشان نسبت داد.
امام در جواب سخنان آن مرد هیچ نگفت و ساکت و خاموش ماند. مرد پس از این که سخنان خود را تمام کرد، برخسات و به منزل خود رفت، پس از این که آن مرد از مجلس خارج شد، امام به یاران و اطرافیانش فرمود: «از شما می خواهم با من بیائید تا جواب آن مرد را بازگو کنم.»
امام سجاد (ع) کفش خود را به پا کرد و پیاده با دیگران به راه افتاد تا به در خانه آن مرد رسیدند، امام خود در خانه را کوبید و مرد فحاش را صدا کرد. مرد وقتی که صدای امام را شنید، با ناراحتی زیاد و حالتی پریشان (به خیال اینکه امام برای گرفتن انتقام آمده)
بیرون آمد.
امام زین العابدین (ع) با مهربانی به او گفت:
«ای برادر، چیزهایی را که درباره من گفتی، اگر واقعاً در من وجود دارد و آن چنان هستم که تو گفتی، از خداوند آمرزش می طلبم و توبه می کنم، ولی اگر بدی ها و عیب هایی را که درباره من گفتی، در وجود من نیست، و ناحق و باطل است و ناروا گفته ای، خداوند تو را ببخشاید و از گناهت در گذرد.»
مرد فحاش که چنین انتظاری نداشت، وقتی این سخنان امام را شنید از کار خود بسیار شرمنده گشت و پیشانی امام را بوسید و گفت:
«سخنانی که گفتم همه لایق خود من است، و اصلاً در شأن شما نیست، بلکه خود من به آن صفات زشتی که درباره شما گفتم سزاوارترم، به خدا قسم دیگر کاری که برخلاف میل شما و ناپسند باشد انجام نخواهم داد.»
حضرت فرمود: «من هم از آنچه گفتی، گذشت کردم و تو را بخشیدم.»

یکی را زشت خوئی داد دشنام تحمل کرد و گفت ای نیک فرجام
بتر زانم که خواهی گفتن آنی که دانم عیب من چون من ندانی
شوخی و خنده به دور از فحش و هرزگی
محمد بن خلاد می گوید خدمت امام رضا (ع) شرفیاب شدم و از آن حضرت پرسیدم: قربانت گردم، گاهی جمعی دور هم نشسته اند، در این موقع سخنی به میان می آید و با هم شوخی می کنند و می خندند، و در این حال شخصی هم در میان آنهاست، حال آیا شایسته است که آن شخص در میان آن جمع باشد.

حضرت در پاسخ فرمود: اشکالی ندارد، اما در صورتی که فحش و ناسزاگویی و هرزگی در میان شوخی نباشد.
سپس فرمود: پیامبر اکرم (ص) این گونه بود که عرب بیابانی نزد او می آمد و هدیه ای برایش می آورد، و در همان هنگام هدیه دادن می گفت: قیمتش را بده!
رسول خدا (ص) می خندید، و هر وقت اندوهگین می شد، می فرمود: آن عرب بیابانی کجاست؟ کاش نزد ما می آمد (و ما را می خندانید.)
عبدالله بن محمد جعفی می گوید، شنیدم که امام باقر (ع) می فرمود:
إن الله عزوجل یحب المداعب فی الجماعه بلا رفث.
«خداوند کسی را که در میان جمعی شوخی و خوشمزگی (و شیرین زبانی) کند دوست دارد، در صورتی که فحش و هرزگی در کار نباشد.»
رسول خدا (ص) فرمود: ویل للذی یحدث فیکذب لیضحک به القوم، ویل له، ویل له،
ویل له.
«وای بر کسی که به وسیله سخن دروغ عده ای را بخنداند، پس وای بر او، وای بر او،
وای بر او.»
شوخی و خنده و قهقهه، بابی است در آداب معاشرت که برای خود حد و مرزی دارد و حدود آن در آثار اسلامی که در چه مواقعی و به چه صورت مباح و پسندیده و به چه صورت حرام و ناپسند می باشد، مشخص و مبین است، که طرح آن در این مبحث
نمی گنجد.

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی مقاله در مورد بخش های اصلی کامپیوترهای شخصی فایل ورد (word) دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله در مورد بخش های اصلی کامپیوترهای شخصی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله در مورد بخش های اصلی کامپیوترهای شخصی فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله در مورد بخش های اصلی کامپیوترهای شخصی فایل ورد (word) :

بخش های اصلی کامپیوترهای شخصی

شکل زیر یک نمونه برد اصلی را که دارای یک اسلات ISA ، یک اسلات AGP و پنج اسلات PCI را نشان می دهد.
شکل زیر نمونه دیگری از یک برد اصلی را که دارای یک اسلات ISA ، دو اسلات PCI یک اسلات AMR ((Audio Modem Driver و یک اسلات AGP است را نشان می دهد .
شکل زیر BIOS موجود بر روی یک برد اصلی را نشان می دهد.
حداکثر وضوح و دقت تصویر

دقت ( Resolution ) به تعداد پیکسلهای نمایشگر اطلاق می گردد . دقت تصویر توسط تعداد پیکسلها در سطر و ستون مشخص می گردد. مثلاً یک نمایشگر با دارا بودن 1280 سطر و 1024 ستون قادر به نمایش 1024 ×1280 پیکسل خواهد بود . کارت فوق دقت تصویر در سطوح پایین تر 768 × 1024 و 600 × 800 و 480 × 640 را نیز حمایت نماید.
صفحه کلید
صفحه کلید متداول ترین وسیله ورود اطلاعات در کامپیوتر است. عملکرد صفحه کلید مشابه کامپیوتر است.
صفحه کلید شامل مجموعه أی از سوئیچها است که به یک ریز پردازنده متصل می گردد. زیر پردازنده وضعیت سوئیچها را هماهنگ و واکنش لازم درخصوص تغییر وضعیت یک سوئیچ را از خود نشان خواهد داد .
متداولترین تکنولوژی سوئیچ استفاده شده در صفحه کلید Rubber – Dume ( لاستیک برجسته) است. در این نوع صفحه کلیدها هر کلید بر روی یک لاستیک برجسته کوچک و انعطاف پذیر به مرکزیت یک کربن سخت قرار می گیرد. زمانیکه کلیدی فعال می گردد یک پیستون بر روی قسمت پایین کلید مجدداً لاستیک برجسته را به سمت پایین به حرکت در می آورد. مسئله فوق باعث می گردد که کربن سخت ، به سمت پایین حرکت نماید. مادامی که کلید نگه داشته شود کربندمدار را برای آن بخش ماتریس تکمیل می نماید. زمانیکه کلید رها (آزاد) می گردد لاستیک برجسته مجدداً به شکل حالت اولیه بر می گردد .
موس
استفاده از موس در کامپیوتر از سال 1984 میلادی و همزمان با معرفی در مکین تاش آغاز گردید. با عرضه موس کابران قادر به استفاده از سیستم و نرم افزارهای مورد نظر خود با سهولت بیشتری شدند. امروزه موس دارای جایگاه خاص خود است. موس قادر به تشخیص حرکت و کلیک بوده و پس از تشخیص لازم ، اطلاعات مورد نیاز برای کامپیوتر را ارسال می نماید تا عملیات لازم انجام گیرد.
قسمتهای مختلف موس
1 ـ یک گوی (گردی) درون موس که سطح مورد نظر را لمس و زمانیکه موس حرکت می کند می چرخد.
اخیراً مدلهای جدیدی از موس در بازار عرضه شده اند که قابلیت اتصال بطریقه بی سیم را دارا می باشند . همچنین موسهای اپتیکال که بصورت نوری عمل می نمایند.

2 ـ غلتک ( Rollers ) : غلتکهای فوق گوی را لمس می کنند . یکی از غلتکها قادر به تشخیص حرکت در جهت X می باشد. غلتک دوم 90 درجه نسبت به غلتک اول جهت یابی شده تا به این ترتیب حرکت در جهت Y را تشخیص دهد . زمانیکه گوی می چرخد یک و یا دو غلتک فوق نیز حرکت خواهند کرد. شکل زیر دو غلتک سفید رنگ موس را نشان می دهد.
اغلب کارتهای صدا که امروزه استفاده می گردد از نوع PCI بوده و در یکی از اسلاتهای آزاد برد اصلی نصب می گردد . کارتهای صدا قدیمی عمدتاً از نوع ISA بودند اکثر کامپیوترهای جدید کارت صدا را به صورت یک تراشه بر روی برد اصلی دارند . در این نوع کامپیوترهای اسلاتی بر روی برد اصلی استفاده نشده و بدین ترتیب یک اسلات صرفه جویی شده است . Sound

blaster به عنوان یک استاندارد در دنیای کارتهای صدا مطرح است شکل زیر یک نمونه از این نوع را نشان می دهد. اغلب تولید کنندگان کارت صدا از مجموعه تراشه های مشابه استفاده می نمایند ، پس از طراحی تراشه های فوق شرکتهای مربوطه تولید کننده کارت صدا امکانات و قابلیتهای دلخواه خود را به آنها اضافه می نمایند.
یک آداپتور UXGA اطلاعات دیجیتالی ارسال شده توسط یک برنامه را اخذ و پس از ذخیره سازی آنها در حافظه ویدئویی مربوطه با استفاده از یک تبدیل کننده دیجیتال به آنالوگ آنها را به منظور نمایش ، تبدیل به سیگنال های آنالوگ خود می نماید . پس از ایجاد سیگنالهای آنالوگ اطلاعات مربوطه از طریق یک کابل VGA برای مانیتور ارسال خواهد شد . هدف یک کارت گرافیک ایجاد مجموعه أی از سیگنالها است که نقاط فوق را بر روی صفحه نمایشگر نمایش دهند .

پردازشگر مرکزی ( CPU ) :
ریز پردازنده به منزله “ مغز “ کامپیوتر بوده ومسئولیت انجام تمامی عملیات (مستقیم یا غیر مستقیم) رابرعهده دارد.
چیزی را که کامپیوتر انجام می دهد بر اساس “ریز پردازنده “ است.
حافظه :
این نوع ازحافظه ها با سرعت بالا ،امکان ذخیره سازی اطلاعات رافراهم می نمایند سرعت حافظه های فوق می بایست بالا باشد چرا که آنها مستقیماً با ریز پردازنده مرتبط می باشند. در کامپیوتر از چنین نوع حافظه استفاده می گردد:
• Random – Acces Memory (RAM) از این نوع حافظه،بمنظور ذخیره سازی موقت اطلاعاتی که کامپیوتر در حال کار باآن است،استفاده می گردد.
• Read Only Memory (ROM) یک حافظه دائم که از آن برای ذخیره سازی اطلاعات مهم در کامپیوتر استفاده می گردد.
• Basic Input/Otput System (BIOS) یک نوع حافظه ROM که از اطلاعات آن در هر بار راه اندازی سیستم استفاده می گردد.
• Caching حافظه ای سریع که از آن برای ذخیره سازی اطلاعاتی که فرکانس بازیابی آنان بالا باشد ،استفاده می گردد.
• Vitual Memory فضای موجود برروی هارد دیسک که از آن برای ذخیره سازی موقت اطلاعات استفاده ودر زمان نیاز عملیات جایگزینی در حافظه RAM انجام خواهد شد.
برد اصلی (Mother Board)
برد اصلی کامپیوتر بوده که تمام عناصر داخلی به آن متصل خواهند شد. پردازشگر حافظه برروی برد اصلی نصب خواهد شد. برخی از عناصر سخت افزاری ممکن است مستقیماً ویا بصورت یک برد

مجزا بوده که از طریق یک اسلات به برد اصلی متصل می گردد.
اینترنت
زیر ساخت اینترنت
اینترنت از مجموعه ای شبکه کامپیوتری (بزرگ ، کوچک) تشکیل شده است. شبکه های فوق با روش های متفاوتی به یکدیگر متصل وموجودیت واحدی با نام “ اینترنت“ را بوجود آورده اند نام در نظر گرفته شده برای شبکه فوق از ترکیب واژه های Inter connected” و “Network” انتخاب شده 
اینترنت فعالیت اولیه خود را از سال 1969 وبا چهار دستگاه کامپیوتر میزبان (host) آغاز وپس از رشد باور نکردنی خود، تعدادکامپیوتر های میزبان در شبکه به بیش از ده ها میلیون دستگاه رسید. اینترنت به هیچ سازمان یا موسسه خاصی در جهان تعلق ندارد. عدم تعلق اینترنت به یک سازمان یا مؤسسه بمنزله عدم وجود سازمانها وانجمن های مربوطه برای استاندارد سازی نیست. یکی از این نوع انجمن ها ،ً انجمن اینترنت ً است که در سال 1992 با هدف سیاست ها وپروتکل های مورد نظر جهت اتصال به شبکه تاُسیس شده است .
سلسله مراتب شبکه های کامپیوتری:
هر کامپیوتری که به شبکه اینترنت متصل می گردد،بخشی از شبکه تلقی می گردد.مثلاً می توان با استفاده از تلفن منزل به یک مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنت (ISP) متصل واز اینترنت استفاده کرد. در چنین حالتی کامپیوتر ورد نظر بعنوان بخشی از شبکه بزرگ اینترنت محسوب خواهد شد. برخی از کاربران در ادارات خود وبا استفاده از بستر ایجاد شده،به اینترنت متصل می گردند. در مدل فوق،کاربران در ابتدا از شبکه محلی نصب شده در سازمان استفاده می نمایند. شبکه فوق با استفاده از خطوط مخابراتی خاص وباسایر امکانات مربوطه به یک مرکز ارائه دهنده اینترنت متصل شده است. مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنت نیز ممکن است به یک شبکه بزرگتر متصل شده باشد.
اینترنت،شبکه ای است که از شبکه های بیشماری تشکیل شده است(شبکه ای از سایر شبکه ها)
اکثر شرکت های مخابراتی بزرگ دارای ستون فقرات اختصاصی برای ارتباطات ناحیه های متفاوت می باشند در هر ناحیه شرکت مخابراتی دارای یک “نقطه حضور“ (POP:Point of presence) است . POP ، مکانی است که کاربران محلی با استفاده از آن به شبکه شرکت مخابراتی متصل می گردند.(بمنظور ارتباط شبکه از خطوط تلفن معمولی ویا خطوط اختصاصی استفاده می گردد). درمدل فوق، چنین شبکه سطح بالا وجود داشته که توسط “نقاط دستیابی شبکه“ (Network Access Points:AP) به یکدیگر مرتبط می گردند.
فرض کنید ،شرکت A یک مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنت بزرگ باشد. در هر شهرستان اصلی،شرکت A دارای یک POP است.هر یک از POP ها دارای امکانات گسترده ای بمنظور تماس کاربران محلی می باشند. شرکت A بمنظور اتصال POP ها بیکدیگر وشرکت، از خطوط اختصاصی فیبر نوری استفاده می نمایند. فرض کنید شرکت B ،یک مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنت همکار باشد. شرکت B ، ساختمانهای بزرگی را در شهر اصلی ایجاد وماشین های سرویس دهنده اینترنت را در آنها مستقر نموده است. شرکت B از خطوط فیبر نوری برای ارتباط ساختمانها استفاده می نماید. در مدل فوق،تمام مشترکین شرکت A قادر به برقرای ارتباط با یکدیگر خواهند بود. در چنین حالتی امکان برقراری ارتباط بین مشترکین شرکت A ومشترکین شرکت B وجود ندارد. بدین منظور شرکت های A و B تصمیم می گیرند از طریق NAP در شهرهای متفاوت بیکدیگر متصل

گردند. ترافیک موجود بین دو شرکت از طریق شبکه داخلی و NAP انجام خواهد شد.
در اینترنت ،هزاران مرکز ارائه دهنده سرویس اینترنت بزرگ از طریق NAP در شهرهای متفاوت بیکدیگر متصل می گردند. در نقاط فوق (NAP) روزانه میلیاردها بایت اطلاعات جابجا می گردد. اینترنت،مجموعه ای از شبکه های بسیار بزرگ بوده که تمام آنها از طریق NAP به یکدیگر مرتبط می گردند. در چنین حالتی هر کامپیوتر موجود در اینترنت قادر به ارتباط با سایر کامپیوترهای موجو
مودم
در صورتیکه هم اکنون در حال مطالعه این مطلب در منزل ویا محل کار خود می باشید، مطلب فوق از طریق مودم در اختیار شما قرار داده شده است. واژه “مودم“ از ترکیب کلمات “modulator – demodulator” اقتباس شده است ازمودم برای ارسال داده های دیجیتال از طریق خطوط تلفن استفاده بعمل می آید. مودم ارسال کننده اطلاعات،عملیات مدوله نمودن داده را به سیگنال هائی که با خطوط تلفن سازگار می باشند،انجام خواهد داد. مودم دریافت کننده اطلاعات، عملیات “مدوله“ نمودن سیگنال را بمنظور برگشت به حالت دیجیتال انجام می دهد. مودم های بدون کابل داده های دیجیتال را به امواج رادیوئی تبدیل می نمایند.
مودم از سال 1960 در کامپیوتر وبمنظور ارسال ودریافت اطلاعات توسط ترمینال هل واتصال به سیستم های مرکزی مورد استفاده قرار گرفته است. شکل زیر نحوه ارتباط فوق در کامپیوترهای بزرگ را نشان می دهد.
از سال 1960 تا 1983 سرعت 300 بیت در ثانیه
از سال 1984 تا 1985 سرعت 1200 بیت در ثانیه
از سال 1986 تا 1989 سرعت 2400 بیت در ثانیه
از اواخر سال 1990 تا اوایل 1991 9600 بیت در ثانیه
سرعت 19/2 کیلو بیت در ثانیه
سرعت28/8 کیلو بیتدر ثانیه
سرعت 33/6 کیلو بیت در ثانیه
سرعت 56 کیلو بیت در ثانیه (در سال 1998 استاندار گردید)
خطوط ADSL با حداکثر سرعت 8 مگابیت در ثانیه (از سال 1999 متداول شده است)
سرعت مودم ها در سال 1960 حدود 300 بیت در ثانیه (bps) بود. در آن زمان یک ترمینال ( یک صفحه کلید وصفحه نمایشگر ) قادر به تماس تلفنی با کامپیوتر مرکزی بود فراموش نکنیم که در آن زمان وقت کامپیوتر بصورت اشتراکی مورد استفاده قرار می گرفت وسازمانها ومؤسسات با خریداری نمودن زمان مورد نظر خود، امکان استفاده از کامپیوتر اصلی را بدست می آورند. مودم ها در آن زمان این امکان را بوجود میآورند که مؤسسات یاد شده قادر به ارتباط با مرکزی با سرعتی معادل 300 بیت در ثانیه باشند بر چنین حالتی زمانیکه کاربری از طریق ترمینال کاراکتری را تایپ می کرد، مودم کد معادل کاراکتر تایپ شده را براساس استاندارد اسکی،برای کامپیوتر مرکزی ارسال می نمود . در مواردیکه کامپیوتر مرکزی اطلاعاتی را بمنظور نمایش برای ترمینال ازسال می گردد نیز از مودم استفاده می گردید.
همزمان با عرضه کامپیوتر های شخصی در سال 1970 استفاده از سیستم های بولتنی S(Bulletin board system) مطرح گردید. اشخاص ویا مؤسسات با استفاده از یک ویا چند م

ودم وبرخی نرم افزارهای مربوط به BBS ، سیستم پیکر بندی نموده وکاربران دیگر با استفاده از مودم قادر به تماس با سیستم بولتنی، بودند. در چنین مواردی کاربران برنامه شبیه ساز کننده ترمینال، را بروی کامپیوتر خود اجراء می نمودندوبدین ترتیب سیستم آنان مشابه یک ترمینال رفتار می نمود. از سیستم های بولتنی اغلب برای اطلاع رسانی استفاده می گردید. سرعت مودم ها در آن زمان حدود 300 بیت در ثانیه بود. در این حالت در هر ثانیه حدود 30 حرف می توانست ارسال گردد تا زمانیکه کاربران حجم بالائی از اطلاعات را ارسال نمی کردند مشکلات ارتباطی از بعد سرعت چندان مشهود نبود ولی بمحض ارسال داده های با حجم بالا تر برنامه ها وتصاویر به

سیستم های بولتنی ویا در یافت اطلاعات از طریق آنان سرعت 300 بیت در ثانیه پاسخگو نبود تلاش های فراوانی در جهت افزایش سرعت مودم ها صورت گرفت ما حصل تلاش های فوق افزایش نرخ انتقال اطلاعات در مودم ها بود.
کارت صدا را می توان به یکی از دستگاههای زیر متصل نمود:
• هدفون
• بلند گو(Speaker)
• یک منبع ورودی آنالوگ نظیر:میکروفون رادیو ضبط صوت و CD player
• یک منبع ورودی دیجیتال نظیر CD-Rom
• یکمنبع آنالوگ خروجی نظیر ضبط صوت
• یک منبع دیجیتال خروجی نظیر CD-R
عملیات کارت صدا
کارت گرافیک
کارت گرافیک در کامپیوتر شخصی دارای جایگاهی خاص است. کارت های فوق اطلاعات دیجیتال تولید سده در کامپیوتر را اخذ وآنها را بگونه ای تبدیل می نمایند که برای انسان قابل مشاهده باشند. در اغلب کامپیوترها،کارت های گرافیک اطلاعات دیجیتال را برای نمایش توسط نمایشگر ،به اطلاعات آنالوگ تبدیل می نمایند. در کامپیوترهای Laptop اطلاعات ،همچنان دیجیتال باقی خواهند ماند چون کامپیوتر های فوق اطلاعات را بصورت دیجیتال نمایش می دهند.
اگر از فاصله بسیار نزدیک به صفحه نمایشگر یک کامپیوتر شخصی نگاه کنید، مشاهده خواهید کرد که تمام چیزهائی که بروی نمایشگر نشان داده می شود از “نقاط“ تشکیل شده اند. نقاط فوق “پیکسل“ نامیده می شوند. هر پیکسل دارای یک رنگ است. در برخی نمایشگرها،(مثلاً صف

حه نمایشگر استفاده شده در کامپیوتر های اولیه مکینتاش) هر پیکسل صرفاً دارای دو رنگ بود: سفیدوسیاه. امروزه در برخی از صفحات نمایشگر ،هرپیکسل می تواند داری 256 رنگ باشد. در اغلب صفحات نمایشگر،پیکسل ها بصورت “تمام رنگ“ (True Color) بوده ودارای 16/8 میلیون رنگ بمراتب بیش از آن چیزی است که چشم قادر به تشخیص آنها بوده وبنظر همان ده میلیون رنگ کفایت می کند.
استانداردهای کارت گرافیک:
اولین کارت گرافیک در سال 1981 توسط شرکت IBM عرضه گردید. کارت فوق بصورت تک رنگ

(Monochrome Disply Adapters) MDAs ارائه گردید . صفحات نمایشگری که از کارت فوق استفاده می کردند متنی بودند. رنگ نوشته سفید یا سبز وزمینه سیاه بود.درادامه کارت های چهار رنگ (cules Graphic Catd) HGC ارائه گردیدند. سپس کارت های هشت رنگ (Color Graphic Adapter) CGA وکارت های شانزده رنگ (Enhanced Graphic Adapter) EGA ارائه گردیدند. تولید کنندگانی دیگر،نظیر کمودور کامپیوترهائی را معرفی کردند که دارای کارت

های گرافیک از قبل تعبیه شده در سیستم بودند. کارت های فوق قادر به نمایش تعداد زیاد رنگ بودند.
زمانیکه شرکت IBM در سال 1987 کارت (Video Graphic Array) VGA را معرفی کرد،استاندارد جدیدی در راستا مطرح گردید. نمایشگرهای VGA قادر به ارائه 256 رنگ ووضوح تصویر 400 720 بودند. یک سال استاندار (Super Video Graphic Array )SVGA مطرح گردید.استاندارد فوق قادر به ارائه 16/8 میلیون رنگ وضوح تصویر 1024 1280 است.
کارت های گرافیک از استاندارهای متفاوتی پیروی می نمایند. تولید کنندگان کارت گرافیک همواره سعی در افزایش تعداد رنگ ووضوح تصویر با توجه به راهکارهای اختصاصی خود دارند. کارت های گرافیک می بایست قادر به اتصال سیستم باشند. کارت های گرافیک قدیمی اغلب از طریق اسلات های ISA ویا PCI به سیستم متصل می شوند. اغلب کارت های گرافیک جدید از پورت AGP برای اتصال به کامپیوتر استفاده می نمایند.
مانیتور:
صفحات نمایشگر که “ مانیتور“ نیز نامیده می شوند، متداولترین دستگاه خروجی در کامپیوترهای شخصی محسوب می شوند. اغلب صفحات نمایشگر از (CRT) Cathod ray tube استفاده می نمایند. کامپیوترهای Laptops دستگاههای محاسباتی قابل حمل ،از LCD Liqid Crystal display ویا
(LED) Light-emiting diode استفاده می نمایند. استفاده از مانیتورهای LCD با توجه به مزایای عمده آن نظیر :مصرف انرژی پایین بتدریج جایگزین مانیتورهای CRT می گردند.
تکنولوژی نمایش :

از سال 1970 که اولین نمایشگرها (مانیتور های مبتنی برمتن) برای کامپیوترهای شخصی عرضه گردیدند. تاکنون مدل های متفاوتی مطرح وعرضه شده است:
ـ شرکت IBM در سال 1981 مانیتورهای (CGA) Color Graphic Adapte را معرفی کرد. مانیتور های فوق قادر به نمایش چهار رنگ با وضوح تصویر 320 پیکسل افقی و200 پیکسل عمودی می باشد.
ـ شرکت IBM در سال 1984 مانیتورهای (EGA) Enhanced Graphiv Adapter را معرفی کرد .مانیتورهای فوق قادر به نمایش شانزده رنگ ووضوح تصویر 350 460 بودند.
ـ شرکت IBM در سال 1987 سیستم (VGA) Vidio Graphiv Arrayرا معرفی کرد. مانیتورها

ی فوق قادر به نمایش 256 رنگ ووضوح تصویر 600800 بودند.
ـ شرکت IBM در سال 1990 سیستم(XGA) Extended Graphics Array را معرفی کرد. سیستم فوق با وضوح تصویر 600800 قادر با ارائه 8/16 میلیون رنگ وبا وضوح تصویر 768 1024 قادر به نمایش 65536 رنگ است.
اغلب صفحات نمایشگر که امروزه در سطح جهان عرضه می گردند، (KGA)Ultra Extended Graphics Array استاندارد را حمایت می نمایند. UXGA قادر به ارائه 8/16 میلیون رنگ با وضوح تصویر 1200 1600 پیکسل است.
سیستم عامل:
سیستم عامل بدون شک مهمترین نرم افزار در کامپیوتر است پیش از روشن کردن کامپیوتر اولین نرم افزاری که مشاهده می گردد سیستم عامل بوده وآخرین نرمافزاری که قبل از خاموش کردن کامپیوتر مشاهده خواهد شد،نیز سیستم عامل است . سیستم عامل نرم افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه های کامپیوتری را فراهم میآورد.سیستم عامل فاسد بودن سخت افزار رابدرستی تفسیر ودر راستا امکانات متعدد وضروری جهت حیات سایر برنامه های کامپیوتری را فراهم می آورد.
تمام کامپیوترها از سیستم عامل استفاده نمی نمایند. مثلاً اجاق های ماکرویو که در آشپزخانه استفاده شده دارای خاصی از کامپیوتر بوده که از سیستم عامل استفاده نمی نمایند. در این نوع سیستمها بدلیل انجام عملیات محدود وسایر نیازی به وجود سیستم عامل نخوتهد بود. اطلاعات ورودی وخروجی با استفاده از دستگاههائی نظیر صفحه نمایشگرهای LCD ،در اختیار سیستم گذاشته میگردند. ماهیت عملیات انجام شده در یک اجاق گاز مایکروویو بسیار محدود ومختصر است،بنابراین همواره یک برنامه در تمام حالات واوقات اجراء خواهد شد.
برای سیتم های کامپیوتری که دارای عملکردی بمراتب پیچیده تر از اجاق گاز مایکروویو می با

شند، بخدمت گرفتن یک سیستم عامل باعث افزایش کارائی سیستم وتسهیل در امر پیاده سازی برنامه های کامپیوتری می گردد. تمام کامپیوترهای شخصی دارای سیستم عامل می باشند. ویندوز یکی از متداولترین سیستمهای عامل است. یونیکس یکی دیگر از سیستم های عامل مهم در این زمینه است. صدها نوع سیستم عامل تاکنون با توجه به اهداف متفاوت طراحی وعرضهی کنترلی بلادرنگ، نمونه هائی در این زمینه می باشد.
سیستم عامل با ساده ترین تحلیل وبررسی دو عملیات اساسی رادر کامپیوتر انجام می دهد:
ـ مدیریت منابع نرم افزاری وسخت افزاری یک سیستم کامپیوتری رابرعهده دارد. پردازنده، حافظه،فضای سازی نمونه هائی از منابع اشاره شده می باشند.
ـ روشی پایدار ویکسان برای دستیابی واستفاده از سخت افزار بدون نیاز از جزئیات عملکرد هر یک از نرم افزارهای موجود را برای برنامه های کامپیوتری فراهم می نماید.
اولین وظیفه
یک سیستم عامل،مدیریت منابع سخت افزاری ونرم افزاری است.برنامه های متفاوت برای دستیابی به منابع سخت افزاری نظیر:پردازنده،حافظه،دستگاههای ورودی وخروجی، حافظه های جانبی،در رقابتی سخت شرکت خواهند کرد. سیستم های عامل بعنوان یک مدیر عادل ومطمئن زمینه استفاده بهینه از منابع موجود را برای هر یک از برنامه های کامپیوتری فراهم می نمایند.
سیستم عامل بلادرنگ (RTOS) :
از این نوع سیستم های عامل برای کنترل ماشین آلات صنعتی، تجهیزات علمی سیستم های صنعتی استفاده می گردد. یک سیستم عامل بلادرنگ دارای امکانات محدود در رابطه با بخش رابط کاربر برنامه های کاربردی مختص کاربران می باشند. یکی از بخش های مهم این نوع سیستم های عامل ،مدیریت منابع موجود کامپیوتری بگونه ای است که یک عملیات خاص در زمانی که می بایست،اجراء خواهند شد.
وظیفه دوم:
یک سیستم عامل ارائه یک رابط (اینترفیس) یکسان برای سایر برنامه های کامپیوتری است. در این جا زمینه استفاده بیش از یک نوع سیستم عامل فراهم شده ودر صورت بروز تغییرات در سخت افزار سیستم های کامپیوتری نگرانی خاصی از جهت اجرای برنامه وجود نخواهد داشت، چرا که سیستم عامل بعنوان میانجی بین برنامه های کامپیوتری وسخت افزار ایفای وظیفه کرده

ومسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری به وی سپرده شده است برنامه نویسان کامپیوتر نیز با استفاده از نقش سیستم عامل به عنئان یک میانجی براحتی برنامه های خود را طراحی وپیاده سازی کرده اند ودر رابطه با اجرای برنامه های نوشته شده برروی سایر کامپیوترهای مشابه نگرانی نخواهند داشت.(حتی اگر میزان حافظه موجود در دو کامپیوتر مشابه نباشند.) در صورتیکه سخ

ت افزار یک کامپیوتر بهبود وارتقاء یابد،سیستم عامل این تضمین را ایجاد خوااهد کرد که برنامه ها، در ادامه بدون بروز اشکال قادر به ادامه حیات وسرویس دهی خوب ومسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری بر عهده سیستم عامل خواهد بود نه برنامه های کامپیوتری،بنابراین در زمان ارتقاء سخت افزار یک کامپیوتر مسئولیت سیستم عامل در این راستا اولویت خواهد داشت. ویندوز 98 یکی از بهترین نمونه ها در این زمینه است. سیستم عامل فوق برروی سخت افزارهای متعدد تولید شده توسط تولیدکنندگان متفاوت اجرا گردد.ویندوز98 قادر به مدیریت واستفاده از هزاران نوع چاپگر دیسک وسایر تجهیزات جانبی است.

سیستم های عامل رااز بعد نوع کامپیوترهائی که قادر به کنترل آنها بوده ونوع برنامه های کاربردی که قادر به حمایت از آنها می باشند به چهار گروه عمده تقسیم می نمایند:
ـ تک کاربره- تک کاره:
همانگونه که از عنوان این نوع سیستم های عامل مشخص است، آنها بگونه ای طراحی شده است که قادر به مدیریت کامپیوتر بصورتی باشند که یک کاربر در هر لحظه قادر به انجام یک کار باشد. سیستم عامل MOS برای کامپیوترهای PDA نمونه ای مناسب از یک سیستم عامل مدرن تک کاربره وتک کاره است.
ـ تک کاربره – چند کاره:

اکثر سیستمهای عامل استفاده شده در کامپیوترهای شخصی از این نوع می باشند. ویندوز 98 و Mac OS نمونه هایی در این زمینه بوده که امکان اجرای چنین برنامه بطور همزمان را برای یک کاربر فراهم می نمایند. مثلاً یک کاربر ویندوز 98 قادر به تایپ یک نامه با استفاده از یک واژه پرداز بوده ودر همان زمان اقدام به دریافت یک از اینترنت نموده ودر همان وضعیت محتویات نامه الکترونیکی خود را برای چاپ برروی چاپگر ارسال کرده باشد.

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی مقاله مدلسازی سیستم گردش خون در شریانها با استفاده از متد المان محدود فایل ورد (word) دارای 57 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله مدلسازی سیستم گردش خون در شریانها با استفاده از متد المان محدود فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله مدلسازی سیستم گردش خون در شریانها با استفاده از متد المان محدود فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله مدلسازی سیستم گردش خون در شریانها با استفاده از متد المان محدود فایل ورد (word) :

چکیده :
هدف این تحقیق شبیه سازی رفتار سیستم گردش خون طوری که بتواند جنبه های کلی این رفتار و به ویژه رفتار درخت شریانی را بازگو کند، می باشد.. به طور کلی شبیه سازی هر پدیده واقعی در صورتیکه به صورت مطلوبی انجام گیرد می تواند در شناخت بررسی و تحلیل آن ابزار اصلی باشد. امروزه علم شبیه‌سازی را در شاخه های مختلفی می تواند دید و علم مهندسی پزشکی دارای ابزارهای شبیه سازی پدیده‌های زیستی در بدن آدمی می باشد.

سیستم قلب و عروق یکی از زمینه هایی است که از دیرباز توجه بسیاری از محققین به بررسی و شناخت رفتار آن معطوف بوده است و از آنجا که این سیستم به صورت تعاملی از اعضای تشکیل دهنده اش عمل می کند، بررسی آن به صورت سیستمی از اعضایش کارآمدتر واقع می شود. از این رو است که در تاریخچه تحقیق انجام شده در این موضوع می توان ردپای ایده «دیدگاه سیستمی» را مشاهده کرد ولی پیچیدگی مکانیکی رفتار آن مانعی در این راه بوده و جهت غلبه بر این مانع دیدگاههایی که آن را به صورت مدارهای الکتریکی یا اجزای لامپ شده در نظر گرفته اند، وارد عمل شده اند. ظهور روشهای عددی در علم مکانیک ابزار دیگری را در این باب در اختیار محققین قرار داد. یکی از این روشها، روش اجزای محدود است که در این تحقیق نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

با داشتن ابزاری که بتواند رفتار سیستم گردش خون را مدل کند، می تواند تاثیر بیماریها بر رفتار آن را مدل کرد و از این راه دید روشنی از تاثیرات آنها بر روی سیستم داشته و راهکار مناسبی در جهت درمان در پیش گرفت. از نظر اهداف آموزشی، می تواند با کمک تجهیزات و لینک کردن این تجهیزات با ابزار موجود جهت شبیه سازی، عملا نمونه شبه زنده ای از این سیستم را ارایه نمود. از نظر اهداف پیش بینی کننده، چنین ابزاری می تواند برای پیش بینی اتفاقاتی که هنگام برخی اعمال جراحی مانند عمل بای پس در جراحی قلب و یا در برخی اعمال جراحی رگهای مغز، در تغییر فشار و جریان خون، رخ می دهند، مورد استفاده قرار گیرد.

 

مروری بر کارهای پیشین

در طی سه دهه گذشته مطالعات متعددی برای آنالیز جریان خون در شریانهای تکی و انشعابی صورت گرفته باید به مطالعه womersly در سال 1955 Atabekو Lew 1966 Cox در 1968 و Rubinow وKeller 1976، Bauer و Buses در 1975، Schwerdt و Constantinescu در 1976Bauerدر 1985 ، Holestein در سال 1984-1980 وGiddens در سال 1983 Sekhon , در 1985 در این زمینه به تحقیق پرداخته اند.و به عنوان نتیجه نگرش ارزشمندی در ارتباط با تاثیر پارامترهای مختلف مانند ویسکوزیته خون و الاستیسیته رگهای خونی و هندسه ورودی، میدان مغناطیسی و تنگ شدگی یا گرفتگی حاصل شده است و در این باره بحث شده است
این چنین مطالعاتی از نظر کاربردهای عملی به دلیل اینکه سیستم شریانی واقعی انسان از تعداد زیادی اتصالات رگها با طولهای مختلف و مقاطع مختلف تشکیل شده محدود شده است بنابراین نمی توان به عنوان یک رگ تنها با آن برخورد کرد.
مکدونا لد در سال 1974 از مدل ویندکسل برای تعیین برون دهی قلبی با فرض سرعت موج پالسی نامحدود استفاده کرده است و فیلر در سال 1964 و 1966 گردش کوچک سگ به عنوان یک مسیر چهارتایی که هر کدام به عنوان یک تیوپ هم جنس با دیواره نازک که ایده ال می باشند مدل کرده است. در سال (1965 و 1966) یک مدل را برای رگهای سیستمیک از سگ شامل 41 بلوک 4 مسیره که هر کدام از تیوبهای هم جنس با دیواره نازک می باشد پیشنهاد داده است. مدلی که به وسیله تیلور در سال 1966 پیشنهاد داده است شامل یک درخت که شاخه هایش دارای طولی با توزیع رندوم بوده و قطر داخلی لوله مرتبط بصورت بخش به بخش به درخت شریانی واقعی نمیباشد.

نوردرگراف (در سال 1956 تا 1963) یک مدل شبه الکتریکی از درخت شریانی سیستمیک که شامل 113 RLC می باشد پیشنهاد داده است.
وسترهوف و نوردرگراف در سال 1968 مدل الکتریکی را به صورت اشتراکی با چندین بهینه سازی که از 113 تا 123 تعداد سگمنت ها را افزایش دادندارائه دادند.

(1980) Avolio یک مدل پیچیده ای که شامل 128 شاخه بود فرموله کرد. او از مقایسه الکتریکی برای آنالیز تاثیرهای امواج منتشر شده تحت شرایط جریان ضرباندار استفاده کرد.
اثر متقابل واقعی از حرکت به سمت جلو و انعکاس موجها همانطور که توسط شیرازی در سال 1972 مشاهده شده بود در نظر گرفته نشده بود.

مقدمه:
قابل توجیه است که در مدلسازی از مدلهای ریاضی بیولوژیکی واقعی استفاده شود که تا حد ممکن نزدیک به ساختار پیچیده سیستم قلبی و عروقی انسان شبیه سازی می شود کارهای ارائه شده در چنین مدلهایی خیلی نادر هستند. به این دلیل که بتوانند در زمان واقعی یک تعداد زیادی از معادلات را در ارتباط با حل سیستم‌های پیچیده به صورت همزمان انجام دهند
محدودیت گفته شده امروزه تا حد زیادی از بین رفته و با کامپیوترهای مدرن امروزی تعدادی از مدلهای تقریبی برای آنالیز جریان و خون برای سیستم قلبی و عروقی در پستانداران استفاده شده است. در این کار از روش ایستای مدل المان محدود [FEM] برای مدلسازی جریان ایستا خون از طریق سیستم شریانی انسان با بحث کردن در رگهای انفرادی به صورت یک تیوپ الاستیک در نظر گرفته شده است و اثرات ورودی صرفنظر شدهاس و خون به عنوان یک مایع ویسکوز نیوتنی فرض شده است.در واقع ارزش و اهمیت کاربردی و تحقیقاتی که هدف انجام این تحقیق بوده به اندازه ای است که تحقیقات و پایان نامه های زیادی از دیرباز تا کنون به آن پرداخته شده است.

همانگونه که در قسمت قبل گفته شد، از دیرباز تحقیقات متعددی در جهت بررسی و مطالعه رفتار این سیستم، حلهای تحلیلی معادلات حاکم بر رفتار آن غیر ممکن بوده و به همین دلیل در گذشته یا از دیدگاه لامپ کردن اجزاء این سیستم و یا مدلسازی آنها توسط مدارهای الکتریکی استفاده شده است.
مدل ویندکسل اساس تحلیلهای مبتنی بر لامپ کردن می باشد. در این مدل سیستم عروقی به صورت یک محفظه الاستیک در نظر گرفته شده و فشار خروجی صفر در نظر گرفته می شود. با این فرضیات می توان رابطه دبی ورودی، فشار ورودی و دبی خروجی را به سادگی به

دست ‌آورد. همچنین مدلهایی با توسعه دادن مدل ویندکسل ساخته شده است.
در مدلهای الکتریکی از تشابه معادلات حاکم بر جریان خون و معادلات حاکم بر جریان در خطوط انتقال جریان الکتریسیته استفاده می کنند.
دیدگاه لامپ کردن و مدل کردن الکتریکی اجزای سیستم قلب و عروق به دلیل از بین بردن ماهیت سیستم نمی توانند رفتار آن را به صورت واقعی توصیف کنند چرا که مدلسازیی با ساده سازیهای غیر قابل اجتناب همراه است که با واقعیت رفتار سیستم قلب و عروق همخوانی ندارند.
با ظهور روشهای عددی در مکانیک سیالات، محققین این ابزارها را برای بررسی رفتار سیستم عروقی بکار برده اند. روش تفاضل محدود رینز و همکارانش (1974) و روش المان محدود پورنتا و همکارانش (1986)، از جمله این ابزار می باشند. این روشها بر پایه تخمینهای مکانی و زمانی معادلات بنیادی حاکم بر جریان خون بوده و از این نظر قادرند با حفظ ماهیت سیستم (بر خلاف دو دیدگاه پیشگفته قبلی) به بررسی آن بپردازند. با این حال محدودیت های سخت افزاری یعنی محدودیتهای موجود در توانایی رایانه ها ضعف ذاتی این روشهاست. جهت غلبه بر این ضعف

معادلات بنیادی ساده سازی می شوند و این ساده سازی از طریق مدل کردن سیستم با فرضیاتی درباره خصوصیات آن صورت می گیرد. اینجاست که خطای مدلسازی که می تواند یک روش محاسباتی را با مشکل جدی روبرو کند وارد کار می شود.
آنچه تحقیق انجام شده را از تحقیقات گذشته متمایز می کنددر این است که:
1- تاثیر غیر نیوتنی بودن خون در مدلسازی شبکه های شریانی را بررسی می کند.

2- مطالعاتی که در گذشته انجام گرفته اند اغلب شریانهای یک اندام خاص و یا کل بدن را مدلسازی کرده اند حال آنکه در اِین تحقیق می توان هر شبکه دلخواه از شریانها را توسط این روش مدل کرد.ودر شبیه سازی شریانهای یک اندام، چند اندام و یا کل بدن بکار رود.

روش مدلسازی:
به دلیل پیچیدگیهای موجود در پدیده ها و سیستم های واقعی، بررسی آنها به طور مستقیم ممکن نبوده و لازم است آنها را از فیلتر مدلسازی عبور داد. اولین مرحله مدلسازی، مدلسازی فیزیکی است که در آن از پاره ای از خصوصیات فیزیکی پدیده مورد بررسی صرف نظر شده و مشخصات بارزی از سیستم که مورد بررسی هستندبه طوری که به زبان ریاضی قابل بیان باشند، مدل می شوند. در مرحله بعد رفتار مدل حاصل توسط روابط ریاضی بیان می شود که مدلسازی ریاضی نامیده می شود.
سیستم قلب و عروق از دیدگاه مهندسی با چنان پیچیدگیهایی همراه است که بررسی آن به طور مستقیم غیرممکن بوده و مدلسازی آن ضروری می باشد. در مرحله مدلسازی فیزیکی، با توجه به اینکه هدف ما بررسی رفتار جریان خون در شریانها می باشد، از اجزایی مانند قلب، مویرگها و گره های لنفاوی صرف نظر شده تنها شریانها مورد توجه قرار می گیرند.

از سویی به دلیل وجود تعداد زیادی شریان در بدن و به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی از جزئیات خواص و رفتار مکانیکی آنها و به ویژه نقش عمده ای که شریانهای اصلی در وظیفه خونرسانی دارند تنها این شریانها مورد توجه قرار می گیرند. با این دیدگاه، مجموعه ای از شریانهای الاستیک ایده آل متصل به هم با عنوان درخت شریانی حاصل می شود. چنین مدلی در بسیاری از مراجع به عنوان مدلی قابل قبول از سیستم شریانی کل بدن پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. چنانچه بررسی شریان خاصی از بدن مورد نظر باشد می تواند مدلسازی مشابهی را در مورد آن اعمال نمود. در ادامه نمونه ای از این مدلها که در مورد شریان فمورال و انشعابهای آن صورت گرفته ارایه می شود.
هرچند فرض شریان الاستیک ایده آل در نوع خود بسیار دور از واقعیت است. لیکن

جهت مدلسازی ریاضی لازم است فرضیات ساده کننده دیگری در مورد رفتار جامداتی آن و رفتار سیالاتی خون اتخاذ نمود. از این رو فرض می شود رفتار حالت دیواره شریان در مقابل فشار خون مشخص است و خون به صورت یک سیال عمل می کند.
در درخت شریانی کل بدن. جزییات درباره شماره شریانها که در ادامه آورده شده است.در این بحث به بررسی فیزیک جریان خون داخل شریان انشعابها پرداخته می شود.

شکل (1): انشعابها درشریانها بالا نشان داده شده است .

معادلات حاکم بر جریان خون در یک درخت شریانی:
همانگونه که در بحث قبلی اشاره شد جریان خون در شریانها از دو دیدگاه جامداتی و سیالاتی قابل بررسی است. بحث جامداتی به بررسی رفتار دیواره شریان در تعامل با فشار و سرعت خون می پردازد و بحث سیالاتی به رفتار حاکم بر ماهیت و جریان خون و تعامل این رفتار با رفتار جامداتی شریان.

پیچیدگیهای حاکم بر تعامل واقعی جریان خون و رفتار دیواره شریان آنچنان بالاست که اتخاذ فرضهای ساده کننده ای در مورد خصوصیات و رفتار مکانیکی و رفتار سیالاتی خون را ناگزیر می نماید. این فرضیات ساده کننده، بسته به هدف مطالعه اختیار می شوند.
از جمله روشهای بررسی شده در مقالات مختلف معادلات پیوستگی و بقای مومنتوم می باشد.

معادلات حاکم بر پیوستگی و بقای مومنتوم
در این بخش به بررسی معادلات حاکم بر جریان خون می پردازیم که از این به عنوان روش مناسب برای شبیه سازی فشار و سرعت جریان که زمان محاسبه و دقت نتایج در مقایسه با امکانات سخت افزاری موجود در اماکن درمانی و آموزشی قابل قبول باشد اشاره شده است. به این دلیل جریان خون داخل شریان به صورت یک بعدی در نظر گرفته می شود. به این ترتیب از مولفه های سرعت در دو راستای عمود بر محور شریان صرف نظر می گردد. از طرفی با توجه به میزان تغییرات فشار سیستم گردش خون می توان خون را یک سیال تراکم ناپذیر در نظر گرفت. با این فرضیات رابطه های پیوستگی و مومنتوم حاکم بر جریان خون در یک شریان به صورت زیر حاصل می شوند.
(1)

(2)
در این روابط، A سطح مقطع عرضی شریان، V سرعت خون در راستی محوری، P فشار خون، چگالی خون، نیروی برشی بر روی دیواره به ازای واحد طول آن x مختصات محوری و t زمان می باشند.. برای مشخص شدن رفتار دینامیکی خون، لازم است روابط A و بر حسب فشار و سرعت مشخص باشند. در بخشهای بعدی درباره این دو کمیت صحبت می شود.

معادلات حاکم بر انشعابها
در سیستم گردش خون (مدل نشان داده شده در شکل (1) انشعابهای دو یا چندگانه به چشم می خورد به دلیل مدلسازی یک بعدی جریان خون، معادلات (1) و (2) در این انشعابها صادق نیست. برخی از مراجع که به بررسی این انشعابان پرداخته اند اقدام به مدلسازی سه بعدی جریان خون با استفاده از معادلات ناویر- استوکس نموده اند که کاربردی برای مدلسازی یک بعدی ندارد.
لذا برای بیان معادلاتی در انشعابها که با فرض یک بعدی بودن جریان خون و در نتیجه معادلات (1) و (2) سازگار باشند، اتخاذ فرضهایی درباره رابطه فشارها و دبیها در شاخه های مادر و دختر، (شکل2) ضروری است.

شکل2: شکل شماتیک یک انشعاب. شاخه های مادر و دختر در این شکل مشخص شده اند.

بر اساس رابطه پیوستگی لازم است دبی خروجی شاخه مادر با مجموع دبی های ورودی به شاخه های دختر مساوی باشد. به عبارت دیگر:
(3)
در این رابطه Vp , Ap به ترتیب سطح مقطع و سرعت در خروجی شاخه مادر، Vd , Ad به ترتیب سطح مقطع و سرعت در ورودی شاخه دختر و n تعداد شاخه های دختر می باشد.
همچنین باید رابطه ای بین فشار در گره خروجی شاخه مادر و گره ورودی شاخه های دختر بیان کرد. از آنجا که سرعت بین گره خروجی شاخه مادر و گره ورودی شاخه های دختر تغییر می کند، طبق رابطه برنولی، فشار این گرهها نیز متفاوت است ولی چون فشار دینامیکی خون بخش

 

کوچکی از فشار ناپایای خون را تشکیل می دهد می توان از این تغییرات در محل انشعاب صرف نظر کرده و فشار در گره خروجی شاخه مادر و گرههای ورودی شاخه های دختر را یکی گرفت. با توجه به اینکه به عنوان نمونه حداکثر سرعت خون در آئورت بالا رونده و در محدوده سرعت 71-143 m/s می باشد و از سوی حداقل فشارخون 8000Pa است، در نتیجه تغییرات فشار دینامیکی در مقایسه با فشار ناپایا قابل چشم پوشی است. بنابراین:
(4)
که P معرف فشار و زیرنویسهای d , P به ترتیب معرف شاخه مادر و شاخه های دختر و I معرف شماره شاخه دختر می باشد.
معادلات (1)، (2)، (2) و (2) معادلات اصلی مورد استفاده در تحلیل یک مدل شریانی فاقد گرفتگی می باشند.

رابطه بین فشار خون و سطح مقطع شریان
در واقع دیواره شریان به صورت یک جسم ویسکو الاستیک رفتار می کند، یعنی رفتاری مخلوط از سیال و جامد دارد. در شریانهای بزرگ (که مورد نظر ما هستند)، در محدوده فشار و دبی فیزیولوژیک، ویسکوالکتریسیته قابل صرف نظر بوده، یک مدل ویسکوالاستیک برای شریانهای کوچک، در نزدیکی مویرگهای (شریانهای ماهیچه ای) مناسب است. از این رو در این جا فرض ساده کننده دیگری اتخاذ شده و شریان به صورت یک جسم الاستیک در نظر گرفته می شود. با این فرض روابط متعددی در مراجع جهت بیان ارتباط تغیر سطح مقطع شریان در مقابل فشار خون، که از آن با عنوان معادله حالت اسم برده می شود، پیشنهاد گردیده است در ادامه به چند مورد از این روابط اشاره می کنیم.

 

مدل تحلیلی رابطه فشار- سطح مقطع
این مدل با فرض کردن شریان به صورت یک استوانه با قطر یکنواخت، جدار نازک و دارای ماده الاستیک خطی ایزوتوپ با استفاده از تئوری الاستیسیته، معادله حالت را به صورت زیر بیان می‌کند.
(5)
که در این رابطه تغییر شعاع شریان در پاسخ به تغییر فشار خون، P تغییر فشار خون، R0 شعاع اولیه شریان، v ضریب پواسون، E مدول الاستیک و h ضخامت شریان می باشند.

مدل استریتر
استریتر و همکارانش از رابطه زیر برای بیان معادله حالت استفاده کرده اند:
(6)
در این رابطه P فشار خون، P0 فشار اولیه خون، A(P0.x) سطح مقطع، d0 قطر اولیه، h0 ضخامت اولیه و E مدول یانگ شریان می باشند. در واقع این معادله فرم ساده شده ای از مدل تحلیلی با حذف ضریب پواسون می باشد.

مدل رینز:
رینز و همکارانش رابطه زیر را به عنوان معادله حالت پیشنهاد کرده اند:
(7)
که K ضریبی است که به صورت تجربی تعیین شده و بقیه پارامترها مانند مدلهای قبلی می باشند.

مدل اسکالاک:
طبق این مدل که توسط اسکالاک ارایه شد معادله حالت به صورت زیر می باشد.
(8)

که در این رابطه پارامتری است که توسط آزمایشات بر روی رگ تعیین می شود. Ed مطابق رابطه زیر، الاستیسیته قطری رگ است:
(9)
بر اساس آزمابشات انجام گرفته، را می توان با دقت خوبی از رابطه زیر تقریب زد:
(10)
بقیه متغیرهای به کار رفته در این معادلات در معادله (6) تعریف شده اند.
مدلهای مشابه دیگری در مراجع پیشنهاد شده است که این بحث مجال پرداختن به آنها نیست

معادله حالت کلی:
رابطه حالت به صورت زیر مورد استفاده قرار گرفته است که سری تیلور سطح مقطع- فشار، حول فشار اولیه P0 با حفظ جملات تا مرتبه 2 می باشد:
(11)
بدین ترتیب ضمن ساده کردن عملیاتهای محاسباتی، می توان با انتخاب مناسب ضرایب C1 , C0 بسیاری از معادلات حالت پیشنهاد شده در مراجع را به خوبی تخمین زد. شکل (3) برگرفته از مرجع، رابطه تخمین زده شده استریتر، رابطه رینز و رابطه تخمین زده شده رینز را مقایسه می کند.

شکل3 مقایسه معادلات حالت ارتباط سطح مقطع- فشار. خط ممتد معرف رابطه تخمین زده شده استریتر، منحنی خط- نقطه رابطه رینز، (7) با P0=13.3Pa و K=0.1174 و منحنی خط بریده رابطه تخمین زده شده رینز می باشند.

همان طور که در این شکل دیده می شود، در فشارهای عملی مورد نظر، تخمینهای انجام شده توسط معادله (11)، از دقت قابل قبول برخوردار است. تفاوت نسبت به دست آمده از روابط آورده شده در این شکل، کمتر از 4% می باشد.
با داشتن معادله حالت، توسط سری تیلور، ضرایب C1 , C0 به دست می آیند.
سری تیلور تابع f(x)، حول نقطه a با حفظ جملات تا مرتبه دوم به صورت زیر نوشته می شود.

(12)
که f// , f/ به ترتیب مشتق اول و دوم f نسبت به x در نقطه x=a می باشند. با توجه به رابطه بالا، ضرایب C1 , C0 به ترتیب عبارتند از:

(13)
(14)
روابط ریاضی استخراج این ضرایب برای مدل تحلیلی در ضمیمه «د» آمده است. برای این مدل داریم:
(15)

با عملیاتهای مشابه برای مدل استریتر داریم:
(16)
و برای مدل اسکالاک:
(17)

معادله حالت خون:
همانگونه که قبلا گفته شد، برای تکمیل روابط (1) و (2)، لازم است تنش برشی به صورت تابعی از سرعت و فشار مشخص شود، بدین منظور باید معادله ارتباط دهنده تنش برشی خون و سرعت آن معلوم باشد.
1-در نرخ برشهای پایین، ویسکوزیته ظاهری به مقدار چشمگیری افزایش می یابد طوری که گاهی دارای «تنش تسلیم» است.
2-در نرخهای برش بالا ویسکوزیته ظاهری کوچکتر از آنچه در نرخهای برش پایین است، می‌باشد. از این دو رفتار به تاثیرات «برش پایین» و «برش بالا» یاد می شود.
خون یک سیال غیر نیوتنی ویسکوالاستیک می باشد. صرف نظر از خصلت ویسکوالاستیک خون، به عنوان یک فرض قابل قبول در بسیاری از مراجع پذیرفته شده است. صحت این فرض وقتی روشن می شود که در می یابیم در شریانهای با قطر بزرگ که تنش برشی بالاست، خون به صورت نیوتنی عمل می کند. به همین دلیل در این مبحث رفتار ویسکوالاستیک خون صرف نظر گردیده است. از سویی، در مراجع در دسترس ما، روابط حاکمی که برای رفتار غیرنیوتنی خون مطرح شده اند، بر اساس فرض لایه ای بودن جریان خون می‌باشند. بنابراین لایه ای بودن خون، یکی از فرضها در بیان معادلات حالت مورد استفاده می باشد.
در بعضی از مراجع روابط مورد استفاده به عنوان معادله خون به تفضیل مورد بررسی قرار گرفته اند
مدل توانی:
در این مدل رابطه تنش برشی و نرخ برش به صورت زیر بیان می شود:
(19)
که تنش برشی، نرخ برش و یک ضریب بدون بعد می باشند. وقتی n=1، مدل به حالت نیوتنی برمی گردد. مزیت اصلی این مدل سادگی آن می باشد. از معایب آن عدم وجود یک تنش تسلیم برای شروع جریان و بینهایت بودن ویسکوزیته ظاهری در این حالت می باشد.

مدل کیسونی:
طبق این مدل رابطه تنش برشی و نرخ برش به صورت زیر می باشد:
(20)

که تنش برشی، نرخ برش و یک ثابت بی بعد وابسته به هماتوکریت خون (درصد حجمی سلولهای قرمز به کل خون) و تنش تسلیم می باشد.
مدل کیسون نه تنها با نتایج تجربی همخوانی دارد، بلکه در یک محدوده وسیع از نرخهای برش صادق است. محققین کاربرد رابطه کیسون را در محدوده نرخ برش 2 تا 100000 s-1 با کاربرد یک سری از ویسکومترها توضیح داده اند. نتایج نشان داده اند که با کاربرد رابطه کیسون، این امکان وجود دارد که داده‌های ویسکوزیته خون به دست آمده در محدوده های برش 5 تا 200 s-1 تا نرخهای برش 10000 تا 100000 s-1 را با کمتر از 5 درصد خطا، میانیابی کرد.

باید توجه داشت fs در رابطه (2)، نیروی برشی به ازای واحد طول لوله است و در روابط (18) تا (20) تنش برشی است. برای به دست آوردن fs موجود در رابطه (2)، باید مقدار تنش برشی را در دیواره به دست آورده و از رابطه حاصل روی محیط لوله انتگرالگیری کرد.
ترم نیروی برشی به ازای واحد طول، در یک مدل دو یا سه بعدی در جریان خون وارد می شود. ولی در یک مدل یک بعدی، به دلیل صرف نظر از تغییرات سرعت محوری لازم است یک پروفیل سرعت محوری فرض کرد. مبنای این فرض را حل معادله مومنتوم در حالت پایا قرار می دهیم.
معادله مومنتوم برای جریان استوانه ای با شعاع r از سیال داخل یک لوله بدون ترمهای مشتق زمانی و شتاب جابه جایی عبارت است از:
(21)
در این رابطه تنش برشی، r شعاع استوانه سیال و گرادیان محوری فشار می باشند.
برای یک سیال نیوتنی،
(22)
با قرار دادن تنش برشی ا معادله (22) در معادله (21) و انجام انتگرالگیریهای مربوط به دست می‌آوریم:
(23)
با اعمال شرط مرزی صفر بودن سرعت در دیواره، به دست می آوریم:
(24)
در این رابطه R شعاع لوله می باشد.
با انتگرالگیری از رابطه (24) روی سطح مطع لوله، ارتباط و سرعت متوسط به صورت زیر به دست می آید:
(25)

که A سطح مقطع لوله و متوسط محوری می باشند.
اکنون با قرار دادن از معادله (25) در معادله (24) به دست می آوریم:
(26)
بدین ترتیب پروفیل سرعت مطلوب به دست می آید. با استفاده از رابطه (18)، اندازه تنش برشی در دیواره عبارت است از:
(27)
ولی چون نیروی برشی به ازای واحد طول در دیواره مورد نظر است، رابطه فوق را روی محیط لوله ضرب می کنیم:

(28)
به این ترتیب نیروی برشی به ازای واحد طول مورد استفاده در رابطه (2) به دست می آید
برای یک سیال غیرنیوتنی رابطه (21)، برقرار است ولی رابطه (22) را باید با رابطه حالت آن سیال عوض کرد با همان روالی که برای یک سیال نیوتنی طی شد، پروفیل سرعت و نیروی برشی به ازای واحد طول به دست می آیند.
برای یک سیال توانی، پروفیل سرعت به صورت زیر می باشد:
(29)
که n همان n رابطه (19) است. با انجام عملیاتهای مشابه آنچه برای یک سیال نیوتنی گذشت، به دست می آوریم:
(30)
رابطه حاصل را می توان به کمک ارتباط سطح مقطع (و در نتیجه شعاع) با فشار بر حسب سرعت و فشار بیان کرد.
وارد کردن نیروی برشی به ازای واحد ژول به دست آمده از معادله (30)، در رابطه (2)، ما را به انجام محاسباتی با هزینه ای بالا در مقایسه با ارزش فیزیکیشان، وا می دارد. از سویی چون برای یک سیال غیرنیوتنی با معادله حالت متفاوت، این عملیاتهای محاسباتی تفاوت می کنند، عملا امکان استفاده همزمان از چند معادله حالت در تحلیل وجود نخواهد داشت. به این دلیل در این مبحث، ایده سیال شبه خطی استفاده می شود. به این ترتیب که بر اساس معادله حالت سیال، یک ویسکوزیته ظاهری به دست می آید که با ویسکوزیته ظاهری در رابطه (22) معادل است. این نحوه برخورد با خصلت غیرنیوتنی خون، می باشد.
برای تبیین موضوع، فرض کنید معادله حالت یک سیال غیرنیوتنی به صورت زیر باشد:
(31)
چنانچه این رابطه را به صورت زیر بنویسم،
(32)
که در آن

(33)
به فرم شبه خطی معادله حالت (32)، می رسیم. به دست آمده از رابطه (33)، ویسکوزیته ظاهری نامیده می شود. با این تریب می توان از همان روال استخراج معادله (28) ولی با ویسکوزیته ای که از رابطه (33) به دست می آید و پروفیل سرعت مربوط به سیال مورد نظر، استفاده کرد. چون در این حالت ویسکوزیته تابعی از سرعت (حل) است، باید از یک الگوریتم تکراری برای ترم نیروی برشی به ازای واحد طول در معادله (2)، استفاده کرد.
اکنون نحوه استخراج در معادله (33) را برای یک سیال توانی و یک سیال کیسونی توضیح می دهیم.

همانطور که گفتیم برای یک مدل توانی پروفیل سرعت به شکل رابطه (29) می باشد که در زیر مجددا آورده می شود:
(29)
با انتگرالگیری رابطه بالا روی سطح مقطع لوله، سرعت متوسط در لوله را به صورت زیر به دست می‌آوریم:
(34)
با قرار دادن رابطه (35) در رابطه (29) پروفیل سرعت را به صورت زیر به دست می آوریم.
(36)
اکنون می توان نرخ برش در دیواره را به صورت زیر به دست آورد:
(37)
با توجه به معادلات (19)، (33) و (37)، ویسکوزیته ظاهری یک سیال توانی را به صورت زیر به دست می آوریم:
(38-1)
اکنون توجه کنید که اگر توان n-1 را به صورت کسر در نظر بگیریم، در صورتیکه منفی، x فرد و y زوج باشد، چون نمی توان از یک عدد منفی رادیکالی با فرجه زوج گرفت، مدل توانی نمی تواند بکار رود و از این رو فرض می کنیم همواره توان x زوج است. بدین ترتیب رابطه (38-1) به صورت زیر در می‌آید:
(38-2)
توجه شود که طبق رابطه (19) حداقل در دیواره که مورد نظر ماست، x باید زوج باشد زیرا طبق شرط عدم لغزش در دیواره مقدار در این ناحیه منفی است. در نتیجه فرض اتخاذ شده قابل قبول است.
تنش برشی عبارت است از:
(39)
اکنون برای به دست آوردن نیروی برشی به ازای واحد طول، مشابه روال طی شده برای سیال نیوتنی، تنش برشی را در محیط لوله ضرب می کنیم:
(40-1)
مقدار نیروی برشی به ازای واحد طول مورد استفاده در رابطه (2) با ضرب عبارت فوق در یک منفی به صورت زیر به دست می آید:

(40-2)
توجه کنید چنانچه مقدار از رابطه (38-2) ر در رابطه (40-2) قرار دهیم، به رابطه (30) می‌رسیم.
برای یک سیال کیسونی، ویسکوزیته ظاهری به صورت زیر بیان می شود:
(41)
که در این رابطه و با پواز و H=0.37 هماتوکریت خون است. رابطه (41) در مقایسه با رابطه (20)، با وارد کردن هماتوکریت (کسر حجمی سلولهای قرمز خون به کل خون)، دقیق تر می باشد.
با داشتن پروفیل سرعت رابطه (41) کامل می شود. روال به دست آوردن این پروفیل کاملا مشابه سیال نیوتنی است و از بیان آن خودداری می کنیم.
پروفیل سرعت برای مدل کیسونی به صورت زیر می باشد:
(42)
در این رابطه rP شعاع ناحیه مرکزی است که د آن و سرعت سیال ثابت و برابر uP می باشد.شکل (4) نشان دهنده پروفیل سرعت کیسونی می باشد:

شکل 4: پروفیل سرعت جریان کیسونی در یک لوله استوانه ای.

بر اساس رابطه (42) دبی در هر مقطع عرضی برابر است با:
(43)
با استفاده از این رابطه را به صورت زیر می نویسیم:
(44)
که
(45)
اکنون با استفاده از رابطه (42) و برش در دیواره را محاسبه می کنیم. در نهایت با استفاده از رابطه (44) و داریم:

(46)
تنش برشی عبارت است از:

(47)
با توجه به اینکه نیروی برشی به ازای واحد طول، به صورت زیر به دست می آید:
(48)
مقدار نیروی برشی به ازای واحد طول مورد استفاده در رابطه (2)، با ضریب عبارت فوق در یک منفی به دست می آید.

به این ترتیب می توان معادله مومنتوم را به صورت زیر نوشت:

که برای سیال نیوتنی مقدار و برای سیال توانی مقدار و برای سیال کیسونی همان مقدار بدست امده در رابطه 48 می باشد.

بررسی روش انجام شده:
تکنیک المان محدود اساسا به دلیل مستقیم بودن (بر خلاف روش مقایسه الکتریکی) می باشد و از نظر کاربردی تطبیق پذیرتر می باشد. به علاوه این مدل قادر به در نظرگیری شرایط مرزی تعیین شده هست و این به دلیل آن است که در طی دهه های گذشته این تکنیک به صورت یک ابزار قدرتمند برای حل مسائل پیچیده در مسائل علمی مختلف و در حوزه های مهندسی توسعه پیدا کرده است.

فرموله کردن مدل:
سیستم قلبی و عروقی انسان بعد از Avolio در سال 1980 به عنوان یک ترتیبی از مقدار زیادی از شاخه های بهم وصل شده همانطور که در شکل پایین نشان داده شده مدل شده است. شاخه های درخت شریانی در شکل 4 در انتها به صورت اختیاری در یک تعدادی از نقاط که نودهای انتهایی نامیده می شوند به پایان می رسند. تاثیر شریانچه ها و وریدهای کوچک و رگها که به دنبال یک گره انتهایی هستند توسط گره هم به وسیله جریان شبکه (نرخ جریان) یا فشار خون (که توسط تجربیات یا روشهای دیگر در دسترس می باشند) معین می شوند.
عدد کلی گرهها برابر n باشد و تعداد سگمنت های شریانی n-1 است.

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی بررسی نقش مسکن در جامعه امروزی فایل ورد (word) دارای 60 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی بررسی نقش مسکن در جامعه امروزی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

 

 

کلمات کلیدی :

 

 پروژه دانشجویی مقاله در مورد ارگ بم فایل ورد (word) دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله در مورد ارگ بم فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله در مورد ارگ بم فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله در مورد ارگ بم فایل ورد (word) :

ارگ بم

ارگ بم عضوی از منظومه ای بزرگ از بناهای تاریخی است که آن را در میان گرفته اند ؛ شهر باستانی دارزین با قدمتی در حدود هزاره اول پیش از میلاد در اراضی شمال غربی بم امروزی برپا بوده و هنوز کوشک های میان محله های شهردوران قرون اولیه اسلامی در آن بر پامانده اند و تنها قریه کوچکی در حوزه غربی آن آباد است ؛ قلعه دختر در شمال رودخانه پشت رود و در جنوب آن بنای چارطاق و ساختمان کوشک و پیر علمدار و همچنین در مشرق و نزدیکی ارگ، بنای تاریخی مسجد حضرت رسول بر پیرامون فضای ارگ برپا بوده اند . هرچند که پیشینه این بنا ها سالیابی نشده است ، با این حال قدمت آن ها ، از قرون اولیه دوران اسلامی تا دوره ایلخانی قابل تخمین به نظر می رسد.

سالیابی بناهای تاریخی واقع در ارگ بم و همچنین بناهای پیرامون آن تاکنون در برنامه کار باستان شناسان قرار نگرفته است ، از اینرو شایسته است که بیشتر به گزارش های شفاهی مردم و متون تاریخی اکتفا نمود. . در متون تاریخی ؛ پیدایش ارگ بم را به بهمن بن اسفندیار نسبت داده اند، و او را اردشیردرازدست از شاهان دوران هخامنشی قلمداد کرده اند. در سیمای برخی از برش های ارگ نیز لایه های ساختمانی بیشماری نمایان است که گویای ساخت و سازهایی مکرر در ارگ و تأییدی بر درستی تخمین قدمت متون تاریخی است.

هرچند که تا کنون وقوع زلزله های بزرگ در منطقه بم گزارش نشده است و یا دست کم از آن بی اطلاع مانده ایم ، با این حال ارگ بم طی عمر طولانی خود ، بارها مورد مهاجمه ها ، جنگ ها و محاصره های طولانی دشمن تخریب و ویرانی بوده و نشانه های شاخصی از ویرانی های آن در دست است . با این حال هر باربالنده تر گذشته برای استقرار نسل های بعدی انتخاب شده ، مرمت شده و گسترش یافته است .
ساکنان ارگ بم در حدود یکصد و پنجاه سال پیش ، برای آخرین بار مأوای ارگ را ترک نموده ودرون باروی شارستان و در میان باغ ها و نخلستان های بیرون از شهر سکنی گزیدند. وسعت ارگ بم به ییست هکتار می رسد . جز باروی شارستان که درحوزه شمالی به باروی ارگ نزدیک است و به فاصله اندکی از باروی ارگ جا دارد . در حوزه جنوبی چهار بارو بخش فراز کوه سنگی را احاطه کرده است که به احتمال زیاد راستای هر بارو نشان دهنده گسترش حاکم نشین ارگ در دوره ای از

تاریخ است . ساختمان ارگ بم در شکل توسعه یافته اش از دو بخش مردم نشین و حاکم نشین تشکیل شده است. در فضای شمالی بیرون ارگ ، بنای گنبد بزرگ یخدان و در نزدیکی آن دیواره رفیع یخ چاوون جا دارد .
بخش حاکم نشین بر فراز قله صخره و در شمال ارگ جا دارد و متشکل از بنا هایی است، همچون؛ برج اصلی ، چهارفصل ، خانه حاکم ، چاه آب ، حمام ، خانه رئیس سرباز خانه (ساختمان معروف به آسیاب بادی) ، سرباز خانه ، دروازه (ساسانی) و برج و باروی این مجموعه را شامل می شود . گفتنی است که جز بنای آسیاب بادی ، دیگر بخش های حاکم نشین بر باروهایی سنگی با بلندی نزدیک به هفت متر استوار شده است که در زیر روکش کاهگلی پنهان مانده است ، چنین به نظ

ر می رسد که در لایه های مانده در محدوده باروی سنگی به ویژه در سطوح زیرین آن کهنه ترین بخش حاکم نشین باشد. در بخش شرقی حاکم نشین دروازه مسدود شده ای است که آن را کد کرم (خانه کرم) می خواندند و وجود این پدیده را سندی بر جا مانده از داستان هفتواد تلقی نموده اند.
فضای مردم نشین یا عامه نشین با حصاری بلند در راستای شرقی غربی از بخش حاکم نشین جداشده و دسترسی این دوبخش به یکدیگر از راه دروازه ای است که از شمال بنای میر آخور به سرباز خانه حاکم نشین می رسد. بخش مردم نشین را به دوره ای از گسترش ارگ نسبت داده اند ، با این حال این دوبخش در میان باروی حصینی با 38 برج بزرگ و کوچک جای دارد که یکپارچه به نظر میرسد وتنها دروازه این مجموعه در میان باروی جنوبی مردم نشین جاسازی شده است . فضای مردم نشین شامل : دروازه ورودی ، بنای سردروازه ، راسته بازار ، مسجد جامع ، بنای زورخانه (مقبره) ، ساباط و خانه جهودا ، میدان تکیه، مسجد پیامبر ، حمام ، مدرسه (خانقاه) ، اصطبل ، بنای میراخور و محله های مسکونی است .ر در شمال بنای اصطبل به عنوان دفتر کار مرمت و احیای ارگ ، سرآغازی بود بر فعالیت های کلان سازمان میراث فرهنگی کشوردر شهرستان بم .در این رهکذر به مرور بررسی ، خواناسازی و احیای شبکه معابر و بناهای سردروازه ، راسته بازار ، چارسوق ، مسجد جامع ، مجموعه میرزا نعیم ، خانه ساباط ، بناهای پیرامون میدان تکیه ، اصطبل ، مدرسه ، سربازخانه ، خانه رییس قشون ، بخش جنوبی و بخش غربی بارو و برج های پیرامونی ارگ ، ساختمان گنبد یخدان ، باروی یخچاوون و مسجد حضرت رسول در فضای

بیرونی ارگ مرمت و احیا گردید و برای تحقق اهداف از پیش تعریف شده راه اندازی شد و سامان گرفت .
در کاوش های سالهای اخیردر فضای دروازه اسپیکان که در باروی شارستان و در شمال غربی ارگ واقع است ، تاسیسات آب رسانی مخفی ارگ آشکار گردید .آب دو رشته قنات در ساختمان پخشگاه همجوار با این دروازه ، چند بخش شده و بخشی از آن از طریق تنبوشه به ساختمان شترگلو واقع در خندق غربی می رسیده و به میان ارگ هدایت می شده و در ساختمان حمام بخش غربی مردم نشین ظاهر می گردیده است .

دانشنامه جهان اسلام
مدخل (بم)
بًم، شهرستان،‌ شهر، و قلعه ای در استان کرمان.
1) شهرستان بم (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش 198435 تن، که از آن میان حدود 43 درصد شهرنشین؛ و حدود 47 درصد روستانشین بوده اند). در مشرق و مرکز استان کرمان قرار گرفته، از شمال به شهرستان کرمان، از مشرق به شهرستانهای زاهدان و ایرانشهر، از جنوب به شهرستان جیرفت
، و از مغرب به شهرستان بردسیر محدود است. مشتمل است بر چهاربخش حومه (مرکزی)، رایگان، نًرماشیر و فًهوج، و شهرهای بم و بًروات. کویر لوت (دشت لوت)، در قسمت شمال و شمال شرقی آن واقع شده و مغرب آن کوهستانی است. آبادیهای بم در دامنه کوهها و دشت قرار دارد. رشته کوههای بارز و کوههای راین درشمال و مغرب آن (ارتفاع بلندترین قله: 4465 متر به نام هزار در بخش راین) تا جنوب شهرستان امتداد دارد، و در آنجا شاه کوه و نمداد (ارتفاع بلندترین قله:

3491 متر) نامیده می شود. کوه کِشیت در شمال شهرستان با جهت شمال غربی – جنوب شرقی تا مغرب شهر بم امتداد دارد و کویر لوت را از دره‌ تهرود جدا می کند. گردنه سرپشت در نزدیکی دارزین در مغرب شهر بم واقع است. رودهای موسمی آن فهرج و تَهْرود جدا می کند. گردنه سرپُشت در نزدیکی دارزین در مغرب شهر بم واقع است. رودهای موسمی آن فهرج و تَهرود است.

تَهرود از کوه هزار در ارتفاعات ساردویه سرچشمه می گیرد، از دهستان تهرود، در بخش راین، می گذرد و به لوت شورگَز منتهی می شود. بم در تابستان بادهای گرم به نام لِوار دارد. در مشرق شهرستان،‌ در بخشهای ریگان و نرماشیر، جنگلهای تُنُکِ درختان گز و کَهور دیده می شود. دره های واقع در کوههای بارز و کشیت،‌ با آب فراوان و سبز و خرمی،‌ از دیرباز باعث سکونت مردم در آنجا و پیدایی آبادیها و کشت و ورز شده است. آب آشامیدنی مردم از چشمه ها و چاههای عمیق و نیمه عمیق و قنات تامین می شود. دهها رشته قنات،‌ زمینهای آن را مشروب می کند. از محصولات عمده آن گندم و جو و مرکبات است. خرما و حنا و مرکبات آن صادر می شود. از صنایع

دستی قالی بافی،‌ سبدبافی،‌ حصیربافی و گلیم بافی دارد. پرورش گاو و گوسفند و بز در آن رایج است. در نواحی بیابانی بم از شتر برای رفت و آمد و بارکشی استفاده می شود. معادن مرمر و چشمه آب گرم معدنی دارد. راه اصلی کرمان – زاهدان، کرمان- ایرانشهر، و کرمان- جیرفت از آن می گذرد. این شهرستان زلزله خیز است. از جمله آثار باستانی آنجاست: میل نادری (درست تر: میل قاوردی)، از آجر، از دوره نادرشاه به ارتفاع تقریبی چهل گز در نزدیکی شهر فهرج (وزیری

کرمانی، 1364 ش، ج 1، ص 355،‌ 356، حاشیه)؛ قلعه دختر؛ ویرانه های شهر قدیمی ریگان از دوره اشکانی (مستوفی، ص 349) در حدود 37 کیلومتری جنوب شرقی شهر فهرج؛ ویرانه های ساسانی – اسلامی نرماشیر، نزدیک روستای چَغوک آباد (حدود نوزده کیلومتری جنوب غربی آبادی فهرج)؛ و قلعه (ارگ) بم در 1316 ش، شهرستان بم در استان هشتم با بخشهای بم (حومه)‌، سبزواران (جیرفت)، ساردویه،‌ کهنو (کَهْنوج)، و مَشیز (بردسیر) تشکیل شد (ایران. وزارت کشور، ص 15 مکرر). در تیر 1324 بخش بردسیر از آن مجزا و تابع شهرستان سیرجان گردید (همان، ص 23 مکرر) طبق تصویبنامه شهریور 1325، دهستان نرماشیر (فهرج) تبدیل به بخش، و تابع

شهرستان بم شد (همان، ص 24 مکرر) و جیرفت از شهرستان بم مجزا و تبدیل به شهرستان گردید (همان، ص 25 مکرر) درهمان سال،‌دهستانهای اسفندقه و راین از بخش ساردویه مجزا و به عنوان بخش، تابع شهرستان جیرفت شد (همانجا) در مهر 1326، دهستان ده بکری (مُرغَک)، از بخش مرکزی (حومه) شهرستان بم مجزا و تابع بخش راین و جزو شهرستان بم گردید، و دهستان اسفندقه از بخش راین شهرستان بم مجزا و ضمیمه بخش ساردویه و تابع شهرستان جیرفت شد (همان، ص 26 مکرر) بعداً بخش کهنوج نیز از شهرستان بم جدا و به شهرستان تبدیل شد.

2) شهر بم. مرکز شهرستان بم (جمعیت طبق سرشماری 1375 ش: 70079 تن)، در ارتفاع حدود 1060 متری،‌ در دشتی حاصلخیز، در شمال رشته کوههای بارز در مسیر راه اصلی کرمان – زاهدان، و کرمان – ایرانشهر- چابهار (دریای عمان)، در حدود 200 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان واقع است. فاصله آن تا ایرانشهر در جنوب شرقی حدود 357 کیلومتر، و تا جیرفت در جنوب غربی حدود 118 کیلومتر است. آب و هوای آن عمدتاً کویری است. حداکثر مطلق دمای آن به 49 درجه سانتیگراد، و حداقل آن به 9- درجه سانتیگراد می رسد. گاهی در بم برف می بارد. رشته کوههای بارز مانند سدّی در جنوب دشت بم کشیده شده است. رود موسمی تهرود از شمال شهر به نام رود بم (یا رود پشت) می گذرد. آب آشامیدنی بم عمدتاً از چاه و قنات تامین می شود. حدود 29 رشته قنات با جهت غربی- شرقی وارد شهر و حومه آن می شود. طول برخی از آنها به حدود بیست کیلومتر می رسد. محله قدیمی زرتشتیها در شمال غربی شهر واقع است. از جمله بناهای قدیمی شهری: مسجد سید (تاریخ بنا: 1262)؛ امامزاده اسیری؛ مسجد اسعدالدوله (1294)؛ بقعه امامزاده زید منسوب به یکی از امام چهارم علیه السالم که زیارتگاه اهالی است؛ و مسجد وکیل (تاریخ بنا: 1284-1287) محله کوزران (گوزاران) در شمال غربی آنجاست. ده بکری در دهستان کوهستانی مرغک،‌ در حدود 26 کیلومتری جنوب آبادی دارزین، از مراکز ییلاقی اهالی بم است. بم کارگاههای چاقوسازی دارد. از تفرجگاههای مردم شهر باید از ارگ جدید بم نام برد. بم دارای فرودگاه است. از جمله محله های قدیمی شهر، لشکر فیروز است که در مغرب قلعه قرار

گرفته است (محلاتی، ج 1، ص 201، نقشه) هنگام شورش آقاخان محلاتی، نصرت الدوله چهارده ماه بم را محاصره کرد و پیرامون آن عماراتی بنا نهاد (ذوالفقار کرمانی، ص 20) که بتدریج به نام لشکر فیروز معرف شد.

3) قلعه (ارگ) بم. شهر قدیمی در محوطه ای محصور در شمال شرقی شهر کنونی بم، که به نوشته وزیری کرمانی (1354 ش، ص 92) بر روی سنگی به ارتفاع حدود دویست ذرع قرار دارد و بزرگترین قلعه سالم ایران است. این قلعه از دو قسمت تشکیل شده است: قسمت شمالی که بر روی تپه ای سنگی و مرتفع قرار دارد، و قسمت جنوبی که در گودی واقع است. در دوره قاجاریه، به لحاظ عظمت قلعه، اعتمادالسلطنه (1367-1368 ش، ج 1، ص 470) آن را «قلعه خدای آفرین»

ضبط کرده است. امروز همه قسمتهای این ارگ، به صورت آثار باستانی نگهداری می شود،‌ و قسمتی از شمال آن بازسازی شده است. شهر قدیمی ظاهراً تا 1253 مسکونی بوده، و پس از آن بتدریج از سکنه خالی شده است. مدتی از ارگ آن (قسمت شمالی) به عنون پادگان استفاده می شد (وزیری کرمانی، 1354 ش، ص 94). شهر قدیمی بم ویژگیهای شهرهای ایران بویژه شهرهای خراسان دوره اسلامی را دارد، و مشتمل بوده بر قلعه یا ارگ (حاکم نشین) و خزاین و

زندان. قسمت اصلی شهر (به اصطلاح جغرافیانویسان قدیم: شارستان) و گرداگرد آن (رَبَض) با برج و بارو از هم جدا می شد. امروز گاهی به اشتباه همه قسمتها را ارگ یا قلعه می گویند. هسته مرکزی شهر (جای مسکون) که در گودی قرار گرفته، به شکل مربع مستطیل با شیبی از مغرب به مشرق به طول حدود 425 متر، و عرض آن از شمال به جنوب حدود سیصد متر است (گوبه ، ص 305)، ارگ (حاکم نشین)، در شمال این مربع مستطیل و متصل به آن بر روی کوه سنگی واقع است و از فراز آن کوههای شاهسواران در جنوب دیده می شود. محوطه کوچکی در شمال غربی شهر قدیمی به مساحت حدود 175 مترمربع قرار گرفته که احتمالاً بعداً به آن الحاقاتی شده است (همانجا). دژ قدیمی، با خندقی در جنوب که پلی روی آن بوده، و با برجها و باروی (چهار حصار) کنگره دار محافظت می شده است. این دژ بارها مرمت شده است. دروازه اصلی در جنوب پس از پل قرار دارد، و آثار دروازه شمالی با برجی کنار آن به نام کَتِ کِرْم (یا کَدِ کرم)، میان دیوار دوم و

سوم دیده می شود. شهر مشتمل بر میدان و بازار و تکیه و مسجد و حسینیه و زورخانه و چاه و آسیای بادی و اصطبل با آخور (پس از دیوار دوم)، و حمام و زندان بود و با چند بارو و برج حراست می شد. پس از دیوار بلند دوم و دروازه آن، محوطه ای با اتاقهای متعدد برای نگهبانی دیده می شود، که چاهی در آن حفر شده و ساختمان دو طبقه کنار آن هنوز برجاست که احتمالاً در دوره ای قدیمی بر روی بناهای قدیمتر ساخته شده است. مجموعه میرزا نعیم در مشرق بازار قرار داردکه اخیراً تعمیر شده است. محوطه حاکم نشین با برج و بارو، و دروازه و حرم حاکم در جنوب آن و خانه ای به نام «چهارفصل» پس از دیوار سوم قرار گرفته که سالمترین قسمت به جا مانده از شهر قدیمی است که پیش از انقلاب اسلامی تعمیر شده است. ویرانه های مسجد در قسمت جنوبی شهر در مشرق بازار قرار دارد که در محوطه شمالی آن محله‌ اعیان نشین بود، و نزدیک آن زورخانه ای با عمق 5/1 متر به شکل مربع قرار داشت. ساختمان اصطبل و طویله در محوطه زیر

ارگ، و میدانی در بالای بازار با کاروانسرایی نزدیک آن قرار گرفته است. مسجدی نیز که احتمالاً بر روی خرابه های مسجد جامع (از دوره صفاریان)‌احداث شده است، محرابی با تاریخ 810 دارد. امروزه از مسجد جامع دوره صفاریان،‌ براثر خاکریزی بر سطح مسجد دوره صفاریان، بر روی مسجدی قدیمیتر بنا شده بوده است. در کنار مسجد، چاهی وجود دارد که نزد اهالی مقّدس است. در

سال پیروزی انقلاب اسلامی نماز عیدفطر در همین مسجد که حیاطی مربع شکل دارد خوانده شد. در سوگواریهای مذهبی، مردم از شهر جدید بم به این مسجد می روند و در محراب آن شمع روشن می کنند. به نظر گوبه، از رودی که از شمال ارگ می گذشته،‌ نهری حفر شده بوده که وارد شهر می شده است (ص 306)، و امروزه بستر خشک آن دیده می شود. مقدسی (ص 465)‌ نیز از نهری نام برده که از محله‌ بزازان می گذشته است و ظاهراً مقصود او همان نهر است. همچنین مقدسی از یکی از مساجد جامع که اصطخری (ص 166) و ابن حوقل (ص 312)‌ نیز از آن نام برده اند، سخن گفته است که آثار آن در مغرب محوطه اصلی به جا مانده است. شمال غربی آن کاروانسرا و حسینیه ای قدیمی قرار دارد. محله قدیمی بزازان بیش از همه قسمتها ویران شده است. در شمال این محله، دروازه ای با باروی کنگره دار، قسمت اصلی شهر را از ارگ جدا می کند که پس از آن قسمت دوم شهر قرار گرفته و با خیابان شرقی – غربی از قسمت اول جدا شده است. عمده ترین ساختمان آن، میدانی است که در کناره های آن آخورهای اسب، و در قسمت جنوب شرقی آن چاهی قرار گرفته است. آثار آسیای بادی در قسمت شمال غربی آن دیده می شود. بالای آخورها در طبقه دوم جای سربازان بوده است. گویا در همین جا بوده است که لطفعلی خان زند، پس از درگیری با حاکم بم دستگیر می شود. در قسمت غربی این محوطه، پس از جایگاه سربازان و میدان و آخور، کاروانسرای قدیمی واقع شده است. در قورخانه، خانه نظامیان دو طبقه است. زندان در محوطه اداری حاکم نشین قرار دارد که پس از گذشتن از دالانی به عمق چهارمتر به محوطه پهن تری متصل می شود. به نظر پوپ ، ویرانه های دیواری که در مشرق شهر قدیمی در محله باغ دروازه (امروزه نزدیک گورستان) دیده می شود، بقایای مسجد حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله و سلّم است که عبدالله بن عامر در دوره‌ عثمان آن را بنا کرده است (ج 3، ص 930؛

ظاهراً پوپ این مطلب را از کتاب سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس، ص 254، و سایکس آن را از تاریخ کرمان، وزیری کرمانی، 1364 ش، ج 1، ص 280، گرفته است). اما این مطلب چندان صحیح به نظر نمی رسد، زیرا رفتن عبدالله بن عامر به شمر بم در کتابهای معتبری مانند فتوح البلدان بلاذری و تاریخ الرسل و الملوک طبری نیامده است؛ بعلاوه مسلمانان مساجد را در داخل شهر می ساختند، نه در کنار شهر، سایکس محله‌کنونی گوزاران را کنار رود کجاران (گزاران) شاهنامه می داند (سایکس، همانجا).
وضع ساختمان قلعه از دوره‌ ناصرالدین شاه (حک: 1264-1313) تاکنون تغییر چندانی نکرده است. به نوشته‌ ذوالفقاری کرمانی (ص 23)، در دوره‌ ناصرالدین شاه، قطر دیوار قلعه 28 ذرع، وعرض خندق دوازده ذرع بود. دروازه‌ اصلی در جنوب بود و از روی پلی چوبی وارد شهر می شدند. قلعه دارای 51 برج در پیرامون، و نُه برج با شکلهای مختلف و بسیار بزرگ بود. برج میان دیوار غربی، سیزده ضلع بیقاعده داشت و محیط آن 104 ذرع بود. از زیر آن آبی از بیرون وارد شهر می شد، ا

ما در همه خانه ها برای هنگامی که در محاصره قرار می گرفتند چاه کنده بودند که عمق آنها میان پنج تا هشت ذرع بود. از دروازه اول که داخل شهر می شدند، نخست از میان بازاری رو به شمال می رفتند که طول آن 120 ذرع و عرض آن چهار ذرع بود که از هر سو راسته بازار داشت. برای ورود به ارگ می بایست از سه دروازه می گذشتند، به عبارت دیگر شهر با ساخت دیوار محافظت می شد. در شمال، در دیوار قلعه رو به بیرون دروازه ای بود که مخصوص اهل ارگ بود و به آن دروازه کَتِ کَرْ می گفتند. پس از شکست آقاخان محلاتی، سکونت در قلعه و شهر قدیمی ممنوع شد، از اینرو مردم بیرونِ قلعه را آباد کردند (ذوالفقار کرمانی، ص 20، 23-24).
پیشینه. الف) پیش از اسلام. درباره بم پیش از اسلام و قلعه آن اطلاع چندانی در دست نیست. به نوشته‌ اعتمادالسلطنه (1367-1368 ش، همانجا)‌ بم از بناهای بهمن بن اسفندیار است. در اواخر دوره اشکانیان، از لشکرکشی اردشیر به منطقه ای که بم در آن قرار داشت مطالب فراوانی در دست است نام آثار باستانی پیرامون قلعه بم امروزی، مانند نرماشیر و قلعه دختر، از زمان ساسانیان حتی پیش از آن در منابع دیده می شود. ظاهراً منطقه بم در دوره‌ اشکانیان نیز آباد بوده است. طبق کارنامه اردشیر بابکان، او در لشکرکشی خود به دژ گذاران (در شاهنامه: کجاران) با هفتان بوخْت ( در شاهنامه: هفتواد)، پادشاه آن منطقه، به جنگ پرداخت (ص 55-61) فردوسی محل کجاران را در خطه‌ دریای پارس (خلیج فارس و دریای عمان)‌ آورده است (ص 139)‌. از لحاظ جغرافیای آن زمان، دریای پارس پهناورتر بود وبطلیموس آن را پرسیکوس سینوس ضبط کرده است (مشکور، ص 12).
طبق مطالب کارنامه اردشیر بابکان، هفتان بوخت در دژ گذاران پادشاهی می کرد، و دژ گولار و دستگرد (دستجرد= مزرعه)، جزو دژ گذاران به شمار می آمد (ص 55-61) به نوشته فردوسی،‌ هفتواد پس از کشتن یکی از امرای محلی، بر سر کوهی نزدیک کجاران دژی ساخت ( فردوسی، ج 7، ص 141-142) که احتمالاً نخستین پایه های قلعه بم بود، چون در آن نزدیکی جز کوه سنگی که امروزه ارگ بم بر روی آن است، کوهی دیده نمی شود.

فردوسی رویداد تاریخی لشکرکشی اردشیر را با افسانه شگفت انگیزی در هم آمیخته است؛ برای مثال از دختر هفتواد «اختر» (بخت و اقبال)‌ سخن گفته که به پنبه ریسی می پرداخته است. او با پرورش کرمی در دوکدان و استفاده از فَره «اختر» (اقبال) کرم، توانسته بود طرازی فراوان بریسد که سبب ثروتمند شدن هفتواد شده بود. بنابر مطالب شاهنامه قلمرو هفتواد که شاه آن منطقه شمرده می شد، از دریای چین تا کرمان بود (همان، ج 7، ص 143). طبق مطالب کارنامه اردشیر بابکان، هنگام لشکرکشی اردشیر به گذاران، هفتواد بر بومِ سِند و مکران و دریای پارس نیز فرمانروایی داشت (ص 57). اردشیر بی شک از راه سیرجان – دارزین یا جیرفت – دارزین به بم

لشکر کشیده است. چون لشکر دوازده هزار تنی او نمی توانسته است از مسیر بدون آب (رود) و چمنزار پیشروی کند، در شاهنامه بارها از واژه آبگیر در مسیر این لشکرکشی سخن به میان آمده که ظاهراً مقصود هلیل رود یا رود لاله زار است (فردوسی، ج 7، ص 145، 147).
در کارنامه اردشیر بابکان همچنین آمده است که در جنگ دوم، پس از پیروزی اردشیر و کشته شدن هفتان بوخت، اردشیر «خواسته و زر و سیم از آن به دژ به هزار بار شتر کرد [و] به گوار (اردشیر خُرّه) گسیل کرد» (ص 87). طبری (سلسله اول، ص 820) نیز این مطالب را تـایید کرده است. به نوشته او، اردشیر به اَلّار (نولدکه، ص 41-69: گُلار) از رستاق (از مناطق روستایی) کوجَران (کجاران) لشکرکشید و مال و گنج فراوان به دست آورد که این ثروت بی تردید از تولید ابریشم آن منطقه بوده است. ظاهراً انگیزه لشکرکشی اردشیر به گذاران نیز به دست آوردن ثروت حاصل از ابریشم بوده است. بارون کارا دو وو، پس از بررسی دقیق مطالب شاهنامه، به این نتیجه رسیده است که خاستگاه ابریشم، باید ایران باشد، نه چین (ج 1-2، ص 290).

 

کلمات کلیدی :